رستاخیز مینیاتور
جواد شاملو
خسته شدیم از بس مدح بزرگان را پس از وفاتشان نوشتیم. حال آنکه نوشتن از آنها در زمان حیاتشان لذتی دیگر دارد. لذت نوشتن از یک سرمایه بیآنکه دریغ فقدانش را داشته باشی. بتوانی از کسی بگویی که در همین لحظه و همین ثانیه نفس میکشد و از اینکه معاصرش هستی، حس غرور کنی. حس غروری که بزرگ قصه ما، خودش هیچوقت نداشت. اگر او این حس غرور را داشت، چگونه میتوانست تواضع و خضوع یک شیر را در تابلوی حیرتآور آفرینش به نمایش بگذارد؟ اگر خودش را بزرگ میدید، چگونه توانست در طرح ضریح حضرت اباعبدالله علیهالسلام آن همه عظمت و بزرگی بگنجاند؟ اگر خودش را بزرگ میدید، چگونه میتوانست با این همه اثر سترگ، سالها صامت و بیحاشیه کارش را بکند و از فرصتهای رسانهای و شهرت بیبدیلش به نفع خود استفادهها نبرد؟
محمود فرشچیان، فصلی است از تاریخ هنر ایران که آیندگان بیشک بابت همعصر او بودن به ما حسادت خواهند کرد. مینیاتور، هنری مرده بود که سالها بود چیزی جز تکرار طرحهای قدیمی در حیطه آن تولید نمیشد. همچنین مینیاتور هنری بود که صد در صد بومی ایران نبود. با اینکه هنرمندان ایرانی آنهمه آثار زیبایی در این هنر آفریدند که در نهایت عنوان مینیاتور هنردوستان ایران را به یاد ایران میاندازد، اما ساختار اولیه این هنر ایرانی نیست. فرشچیانس مینیاتورهایی خلق کرد که کاملا برآمده از فرهنگ و تمدن ایرانی است، مینیاتوری که شباهت به اصل و ریشه آن ندارد، مگر بسیار اندک.
دیدن آثار فرشچیان در موزه سعدآباد، بهواقع ما را خسته میکند. تماشای آن جزئیات دیوانهوار و آن هنر معجزهگون، غیر از التذاذی که به ما میبخشد انرژی هم از ما میگیرد. در این آثار گویی در متافیزیک اشعار حافظ به سر میبریم. دنیایی در آسمانها، سرشار از تقدس و راز و رمز زیبایی. این آثار، ترجمان تصویری آن اشعار نیست، بلکه گویی تصور دنیایی است که حافظ نیز با تخیل آن به الهام یافته است. فرشچیان، نگارگر بهشتی است که هنر ایرانی و اسلامی ما، در وصف و حسرت آن خلق شده است.
فرشچیان، نوروزی برای هنر نقاشی ایران است و رستاخیزی برای مینیاتور. چهارم بهمن، زادروز نگارگر ضریح امام حسین است که خود اثری است بیهمانند. گویی لمحهای از زیبایی شمس وجود سیدالشهدا را هنرمند ما، متقش و متجسد کردهاست. چه توفیق عجیبی. عاشقانه شه دین به اثر دستت نگاه کنند و به یاد امام خود بگریند. برای قبر غریب کربلا پناه ساختی، برای تو چه پناهها که در سماوات بنا نشده…
جواد شاملو , محمود فرشچیان
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.