مسعود پیرهادی
گاهی می‌شود در ورای مطلبی غم‌انگیز، نور امید و احساس حرکت روبه ‌جلو به افراد منتقل شود. مثلا به‌تازگی چند خبر ناراحت‌کننده در حوزه اقتصادی کشور، علاقه‌مندان و دلسوزان این عرصه را خوشحال و امیدوار کرد! وزارت امور اقتصادی و دارایی با دو اقدام اخیر خود که البته گزارش از اوضاع نابسامان بانک‌ها و بدهکاران آن و صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی بود، هم فعالان اقتصادی دل‌بسته به ایران اسلامی را ناراحت کرد و هم امیدوار؛ ناراحت از وضع بد و اسف‌بار بدهی‌هایی که لااقل از سررسید آنان ۱۸ ماه گذشته و باکمال تعجب مجددا مشمول دریافت تسهیلات میلیاردی شده‌اند؛ ناراحت از اینکه تعداد معتنا‌بهی از شرکت های دولتی ما دارای چند هزار میلیارد تومان زیان انباشته‌اند و نظارت صحیحی بر آنان نبوده و بیت‌المال هم با مکر و شیطنت، میل شده هم با جهل و ناکارآمدی، حیف! اما خوشحال و امیدوار به‌واسطه آنکه بالاخره افرادی در دولت پیدا شدند که به‌جای «بگم‌بگم»، واقعا عملیاتی و اجرایی «گفتند» و نشان دادند که رضایت خدا و مردم را به خرسندی این‌وآن ترجیح دادند و پا روی دم غارتگرانِ خواسته یا ناخواسته بیت‌المال گذاشتند.
گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی به انضمام صورت‌های مالی سال مالی ۱۳۹۸، (۲۹۶) شرکت دولتی اعم از مادرتخصصی، اصلی و فرعی و گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی به انضمام صورت‌های مالی سال ۱۳۹۹، (۳۱۳) شرکت دولتی از جمله تعداد ۷ بانک دولتی، ۲ بیمه دولتی و همچنین ۴ شرکت تابعه وزارت امور اقتصادی و دارایی در سامانه کدال منتشر و در دسترس عموم قرار گرفت. اتفاقی که تاریکخانه شرکت‌های دولتی را زیر نور می‌بَرد و این اولین گام درمان است. وقتی یک بیمار، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن می‌کند و نزد پزشک متخصص می‌بَرد، ممکن است از پزشک بشنود که دچار سرطان شده یا تومور مغزی دارد؛ ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشد و این امر ناراحت‌کننده و غم‌انگیز است اما به‌هرحال می‌فهمد که دیگر حتی یک لحظه را هم نباید از دست بدهد و باید به‌فکر درمان عاجل باشد.
علل وقوع بیماری یا تشدید آن را درمی‌یابد و با آن مقابله می‌کند؛ اهل پرهیز می‌شود. نسبت به بسیاری از امور، خائف و ترسان خواهد بود تا مبادا حالش به وخامت بکشد و این جنبه، روزنه امید به بهبودی را در قلب بیمار ایجاد می‌کند. حکایت برخی شرکت‌های دولتی که در کدال، بی‌آبرو شدند نیز همین است. بسیاری از این شرکت‌ها باید قطع شوند و به بخش خصوصی سپرده شوند تا پیکره دولت بتواند به حیات خود ادامه دهد؛ اما فرق این قطع عضو آن است که اینجا عضو قطع شده، نابود نمی‌شود و اتفاقا گویی قلمه زده شده و زندگی تازه‌ای پیدا خواهد کرد.
بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلف شدند تا برای اطلاع عموم، مشخصات تسهیلات‌گیرنده، توجیه بانک برای تخصیص منابع، مبلغ تسهیلات، میزان پرداخت، مانده بدهی، نرخ سود و نوع تضمین را اعلام کنند. اینکه چه قسمت‌هایی از این وعده محقق شد، بماند برای مطالب آتی؛ اما نفس برداشتن این گام و عزمی که در بدنه دولت و خصوصا وزارت امور اقتصاد و دارایی برای افشای نام و نشان ابربدهکاران بانکی وجود داشت قابل ستایش است.
اما نکته مهم آن است که این دو اقدام بسیار امیدوارکننده و ضروری، تنها قدم اول در حل برخی مشکلات اقتصادی است و رفع و به‌نتیجه رساندن مسائل کلان اقتصادی، نیازمند برداشتن گام‌های مهم بعدی است. گام اول برای آسیب‌شناسی و شناخت وضع موجود، لازم است اما عمل به نسخه‌های پزشک و احیانا جراحی‌های پیش‌رو می‌تواند موجب بهبودی اوضاع اقتصادی کشور شود.