جواد شاملو
مسئله مکتب تشیع، آنچه‌که شیعه را از دیگر مسلک‌ها جدا می‌کند در درجه اول و اهم هرگز یک شخص نیست. برای آنکه این سخن موجب سوءتفاهم نشده و برداشت نشود که ما داریم جایگاه امیرالمؤمنین علیه‌السلام را پایین می‌آوریم، باید گفته شود خود حضرت امیر هم در درجه اول یک حقیقت است، یک معناست تا یک شخصیت. این‌گونه نیست که بگوییم شیعه یعنی این‌که علی را خلیفه بعد از پیامبر بدانیم و دیگر فرق یعنی دیگران را، نه. عنصری در تشیع وجود دارد، که در هیچ طریقت دیگری نیست و از اساس نمی‌تواند باشد. آن عنصر قلب دین، حقیقت دین، هسته دین و خورشید منظومه دین است و شکل بلوغ‌یافته و تکامل‌یافته آن عنصر را تنها در اسلام شاهدیم. به‌واسطه آن حقیقت است که خداوند بر پیامبر وحی فرمود امروز دینتان تکمیل و نعمتتان تمام شد. آن مفهومی است که مکمل دیانت است و متمم نعمت؛ یعنی به بیان قرآن بدون آن حقیقت نه دینی وجود دارد و نه نعمتی. آنچه شیعه را از دیگر فرق جدا ساخته و آن را طریق نجات می‌گرداند و آنچه غدیر را عید گردانیده و ازقضا افضل اعیاد مفهوم ولایت است. 
چرا باید دین خدا و نعمت او معطل اعلام جانشینی حضرت امیر شود؟ چرا در روز مبعث پیامبر این اتفاق‌ها نیفتاد؟ چرا رسالت حضرت رسول بعد این‌همه سال و این تلاش‌ها و مشقات لنگ است بدون اعلام جانشینی علی علیه‌السلام؟ آیا وجود مقدس رسول خدا چیزی کم داشت که دین برای کامل شدن نیازمند آن بود و آیا مقام حضرت امیر بالاتر است از مقام ختم رسل؟ او که خود فرموده: «أنا عبد من عبید محمد.» به‌بیان‌دیگر آیا عنوانی که برای این مطلب انتخاب کردیم بیشتر شایسته عید سعید مبعث نبود؟ «نوروز اسلام»؟ بهتر نیست برای غدیر بگوییم «نوروز تشیع»؟ اگر این‌گونه بگوییم پذیرفته‌ایم که تاریخ تشیع با جانشینی حضرت امیر آغاز می‌شود؛ حال‌آنکه ما معتقدیم تشیع اسم دیگری است برای اسلام ناب و اسلام ناب همان است خدا تمام ادیان را ذیل آن می‌خواند: 
«ان دین عندالله اسلاما.» 
تاریخ تشیع با هیچ پیامبر و امامی آغاز نمی‌شود. تاریخ تشیع با ابلیس آغاز می‌شود! او اولین کسی بود که به ما فهماند ولایت یعنی چه. او بود که به ما فهماند دعوا بر سر چیست؛ اولین کسی که از ولایت خدا خارج شد. او سپس خواست انتقام بگیرد.
 از که؟ نمی‌دانم. شاید از خدا، اما ابلیس در این حد می‌داند که نمی‌توان از خدا انتقام گرفت. شاید از انسان، این از همه محتمل‌تر است. حال که خودش از ولایت خارج شد، خواست تا می‌تواند آدم‌ها را هم از ولایت خدا خارج کند؛ اما این چندان عادلانه نیست. آخر مگه آدم او را از بهشت رانده بود؟ به نظر من او می‌خواست از خودش انتقام بگیرد… ابلیس در جنون انحطاط افتاد؛ چیزی شبیه خودزنی کسی که از دست خودش خشمگین است اما هرگز نمی‌خواهد بپذیرد اشتباه کرده و باید راه را برگردد و جهتش را عوض کند. از سوی دیگر خدا سپر توبه و مغفرت و رحمت را علم کرد تا گناه منجر به خروج از ولایت‌الله نشود. هیچ گناهی، هیچ گناهی نباید موجب ناامیدی شود چون خدا نمی‌خواهد نیت ابلیس که دچار کردن آدم‌ها به عاقبت خودش یعنی خروج از ولایت خدا محقق شود. ناامیدی بدترین گناه است چون به معنای باز کردن گره ولایت الهی است و عذاب جاودان نیز تنها برای کسی است که از این دایره خروج کرده باشد.ولایت مفهومی ازلی است به ازلیت خداوند؛ قدیمی است به قدمت آدم ابوالبشر و تمام انبیای الهی 
پس از او اما در روز غدیر، تمام ابرها از پیش‌روی خورشید ولایت کنار رفت. حضرت علی علیه‌الصلوات والسلام ولی است و دیگر هیچ. ختم‌المرسلین هم ولایت داشت اما ولایت ایشان هنوز زیر سایه نبوت ایشان بود. یعنی چون او رسول خداست باید از او اطاعات کرد و ولایت او را پذیرفت. اما در غدیر
 اولین بار است که مردم به ولایت آزموده می‌شوند به‌طور مستقیم. قرآن می‌فرماید: «قل اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الأمر منکم.» تا نوبت به اولی الأمر نرسد جلوه ولایت به‌طور کامل عیان نخواهد شد. 
«اولی الأمر» یعنی کسانی که بر شما ولایت دارند؛ بااین‌که نه خدایند و نه رسول خدا، اما باید از آن‌ها اطاعت کنید. چرا؟ چون ولایت دارند. عید غدیر عید تجلی این حقیقت است. اینجا مشخص می‌شود چه کسانی واقعا ولایت خدا و پیامبر را بر گردن دارند. حضرت امیر، حضرت ولایت است و مقام ایشان مقام ولایت و ازاین‌جهت است که حتی انبیا باید ولایت ایشان را داشته باشند. عید غدیر عید بزرگداشت معنای ولایت است و به‌این‌ترتیب مشخص می‌شود چرا برتر از دیگر اعیاد است؛ چراکه تمام اعیاد هرکدام به‌نوعی و به نحوی به این مفهوم اشاره دارند و غدیر مختص آن است.