جواد شاملو
سال نود و هشت بود. بعد از چند سفر که از مسیر اصلی، همان طریق یا حسین که از قبرستان وادی‌السلام نجف آغاز می‌شود به کربلا رسیده بودیم، آن سال تصمیم داشتیم از طریق‌العلما برویم. مسیری که از کناره رود فرات می‌گذشت و سرتاسرش نخلستان بود. آسفالتی نداشت و مواکب در آن بیشتر خانه‌های اهل قریه‌ها بود. طریق‌العلما از مسجد سهله آغاز می‌شد و در واقع از کوفه به کربلا بود. در میانه راه، به دلایلی از طریق جدا شدیم و دیگر نتوانستیم آن را پیدا کنیم. اول سر از جاده‌ای در آوردیم که نمی‌دانستیم اصلا کجاست یا نامش چیست. از آن جاده هم خارج شدیم و سپس از مسیر دیگری سر درآوردیم که از وسطش، چیزی شبیه یک مسیل می‌گذشت. در آن سفر، چهار راه منتهی به کربلا را دیدیم و هر چهارتا یک خصیصه بارز داشت: از ابتدا تا انتهایش پر از موکب بود. پیش از آن‌ها مسیر کاظمین به کربلا را دیده بودیم و آن را هم پر از موکب یافته بودیم. فهمیدیم که در ایام اربعین نه تنها طریق بزرگ یاحسین یا همان نجف به کربلا، هر جاده‌ای که به کربلا برسد، پر از خادمان مشتاق و موکب‌های آماده است. رهبر انقلاب در دیدار اخیر خود با اعضای هیئت دولت در مورد نهضت انقلاب اسلامی جمله‌ای گفتند که می‌توان شبیه آن را در مورد نهضت اربعین هم به کار برد. ایشان فرمودند: «قهرمان داستان انقلاب، مردم‌اند». قهرمان داستان اربعین هم ملت عراق‌اند. مهم‌ترین مؤلفه شکوهمندی مراسم اربعین نه پیاده‌روی هشتادکیلومتری، که پذیرایی نافهمیدنی و درک‌ناشدنی‌ای است که اگر نبود، اربعینی هم نبود. این خدام بی‌شمار، در اصل بازوی اجرایی این مراسم عظیم‌اند، آنان شرط وجود ، بقا و ادامه چنین آیین سنگینی هستند. ما مراسم اربعین به شکل امروزین آن را مدیون مردم عراق و فرهنگ موکب‌داری آنانیم که از یک سو  ریشه در فرهنگ دیرینه مهمان‌نوازی آنان دارد و از سوی دیگر ریشه در عشق مجنون‌وار این ملت به حضرت اباعبدالله علیه‌السلام.
خیلی به دور از انصاف است که تا مشکلی در جریان برگزاری مراسم اربعین پیش آمد، فورا  تقصیر را به گردن ملت عاشق‌پیشه عراق انداخته و تازه برخی اوقات ادبیاتی زننده را هم چاشنی تحلیل‌هایمان کنیم: عراقی‌ها کلا اینجوری‌اند….

اگر نبود مهمان‌نوازی ایثارگرانه، عشق‌بازانه و حیرت‌آور این مردم توانمند و بافرهنگ، مراسم پیاده‌روی اربعین محدود می‌شد به زیارتی همچون دیگر زیارت‌های دیگر ایام سال. یا شاید اربعین همچون حج واجب، تنها با سهمیه‌بندی ممکن بود و باید برای یک سفر اربعین، سال‌ها به انتظار می‌نشستیم. این مردم می‌توانستند با اربعین همان تعاملی را داشته باشند که سعودی‌ها با حج دارند. اما اربعین نه تنها فرصتی برای درآمدزایی عشاق عراقی نیست؛ بلکه موعدی است که آنان تمام سال را به انتظار آن، پس‌انداز کرده و قناعت می‌کنند.
این مراسم نازنین و باشکوه، قطعا هرساله نیاز به آسیب‌شناسی دارد و ممکن است در جریان برخی نقصان‌های آن، پای قصور و تقصیرهای پیدا و پنهان هم در میان باشد؛ اما ملت‌ها، خصوصا ملت عراق و ملت ایران را، باید تنها در این مسیر ستایش کرد و مرحبا گفت.