معصومه پورصادقی
دبیر گروه سیاسی
«مذاکرات ناتمام»؛ این تازه‌ترین توصیف بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی ایران است که درباره ابعاد رایزنی‌های اخیر آژانس انرژی اتمی با کشورمان عنوان کرده و با اشاره به سفر اخیر مدیرکل این آژانس به تهران گفته است «طبق اظهارات مدیرکل آژانس، ایشان مذاکرات را inconclusive به معنی «ناتمام» بیان کردند که در داخل مذاکرات را به‌اشتباه «بی‌نتیجه» اطلاع‌رسانی کردند؛ آقای گروسی خود گفت که مذاکرات ناتمام است و حتی در مصاحبه خود از کلمه (unfinished) ناتمام استفاده کرده و بیان داشت که موضوعات در حال بررسی بوده و کار بررسی ادامه دارد.»
سفر اخیر «رافائل گروسی» به ایران که به‌زعم کارشناسان، به‌جای فنی و حقوقی بودن، سوگیری سیاسی دارد، دومین سفر وی در دولت جدید به ایران است به‌طوری‌که شهریورماه امسال سفری به ایران داشت و تفاهم و بیانیه‌ای شامل ۳بند در این سفر منتشر شد که در بند دوم این بیانیه به موضوع دیدارهای سطح بالا میان ایران و آژانس اشاره شده بود. بعدازاین بیانیه‌، محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در سفری به وین و در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با گروسی دیدار مبسوطی داشت و در این نشست توافقی در جهت ادامه مذاکرات با مقامات ایرانی بین ایران و آژانس مطرح شد و در سفر جدید مدیرکل آژانس به ایران علاوه بر دیدار با معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، مدیرکل آژانس با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز رایزنی داشتند و بحث‌های مفصلی در این دیدارها انجام گرفت.
اما ظاهرا آنچه باعث شده است که مدیرکل آژانش انرژی اتمی نسبت به رایزنی با ایران، ولع داشته باشد و پس از دو سفر به تهران از لفظ «ناتمام» استفاده کند، مأموریت جدید وی برای استفاده ابزاری از آژانس به‌منظور فشار به ایران در آستانه دور جدید مذاکرات ایران و ۱+۴ است. نکته جالب آنکه، آژانس که طبق توافق موسوم به برجام، ناظر اجرای این توافق است طی حدود ۱۵ گزارش، روند فعالیت هسته‌ای ایران را تأیید و آن را طبق برجام عنوان کرده بود اما با فوت مشکوک آمانو مدیرکل پیشین آژانس و روی کارآمدن گروسی، رویه آژانس از «فنی – حقوقی» به «سیاسی» تغییر کرد. ازاین‌جهت کارشناسان معتقدند باید بین «رافائل گروسی» و «آژانس انرژی اتمی» تفاوت قائل شد چه آنکه گروسی پا در مسیری گذاشته است که بیشتری رنگ‌وبوی سیاسی دارد.
یکی از انتظارات گروسی از ایران در حوزه نظارت و مرکز «تسا    کرج» است، کمالوندی در این خصوص گفته لازم است با نگاهی وسیع‌تر به موضوع تعاملات ایران و آژانس نگریسته شود؛ ارتباطات آژانس با کشورهایی که به‌طور گسترده و تخصصی در حوزه هسته‌ای فعالیت می‌کنند به‌طورکلی و اساسی بر اساس شاخص‌هایی معین انجام می‌شود و نقش مدیرکل آژانس در ارائه گزارش‌های دوره‌‌ای از فعالیت‌های کشورها بسیار مهم است. در همکاری کشورها با آژانس رایزنی‌هایی بین طرفین انجام می‌گیرد، این تبادل‌نظر و گزارشات به‌خصوص درباره جمهوری اسلامی ایران که صنعت هسته‌ای آن توسط قدرت‌های جهانی سیاسی شده  با توجه به حساسیت‌های موجود حائز اهمیت است.مهم این است که از زبان مقامات ایرانی همواره موضوع صلح‌آمیز بودن فناوری هسته‌ای بیان می‌شود و در این راستا تعهدات اجرایی در چارچوب پادمان انجام می‌گیرد.
اینکه برخی کشورهای غربی درصدد استفاده ابزاری از آژانس انرژی اتمی آن‌هم در آستانه مذاکرات هستند، موضوعی نیست که بشود به‌راحتی از کنار آن گذشت. سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان در این خصوص معتقد است اینکه آژانس باید رفتار منطقی و در چارچوب حرفه‌ای با ایران داشته باشد و این رویکرد از آژانس دیده نشده، مورد تأیید است؛ این موضوع را به‌طور پیوسته به آژانس یادآوری کرده و تذکر داده‌ایم. این نهادهای بین‌المللی که بودجه آن‌ها توسط کشورهای قدرتمند تأمین می‌شود تحت نفوذ و فشار قدرت‌های جهانی هستند. اما ما با این شرایط به دنبال احقاق حقوق ملت ایران در استفاده از صنعت فاخر هسته‌ای هستیم و یقینا تصویر مخدوشی که آن‌ها تصمیم دارند از برنامه هسته‌ای کشورمان بسازند را ناکام می‌گذاریم؛ در این مسیر مذاکرات با آژانس به‌طور حرفه‌ای توسط مقامات ایرانی ادامه دارد و جناب امیرعبداللهیان نکات ، تذکرات و مطالب مهمی از مواضع کشورمان را در دیدار اخیر با مدیرکل آژانس مطرح کردند.
به گفته این مقام ارشد کشورمان، در حال حاضر و پس از تصویب قانون اقدام راهبردی مجلس برای لغو تحریم‌ها، شاخص نظارتی آژانس در سطح پادمان انجام می‌شود و مفهوم پادمان این است که دسترسی به اطلاعات حسابرسی مواد هسته‌ای در سایت‌هایی که مواد هسته‌ای دارند را می‌دهیم؛ در کارگاه کرج ما مواد هسته‌ای نداریم. بنابراین این مکان مشمول قوانین پادمانی نخواهد شد. در این مرکز سانتریفیوژ تولید می‌شود و باافتخار اعلام می‌کنیم که سانتریفیوژ‌های پیشرفته با ظرفیت بالا می‌سازیم و برای این کار هم نیازی نیست تا از نهادی اجازه بگیریم چون طبق ماده ۴ 
NPT این فعالیت‌ها حق ایران است.
یکی دیگر از موضوعات مربوط به «توافق با آژانس مبنی بر سرویس دوربین‌های کارگاه کرج» است. به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی، این دوربین‌ها هر ۱۰ثانیه یک فریم‌ تصویر را ثبت و آرشیو می‌کنند و در صورت نیاز یا وجود اختلاف به این تصاویر رجوع می‌شود؛ که این تصاویر هم بر اساس قانون اقدام راهبردی(مصوب مجلس) به آژانس داده نمی‌شود و هم‌اکنون نظارتی ندارند. اگر بنا به بازگشت به اجرای تعهدات باشد و بر اساس موضوع Knowledge continuity یا «استمرار دانش» که هم برای آژانس و هم ایران زمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ اگر بخواهیم پروتکل الحاقی را روزی در آینده اجرا کنیم نیاز به «جمع‌بندی نهایی» داریم در آن هنگام این نظارت‌ها بیان می‌کند تمامی فعالیت‌ها در کشور صلح‌آمیز است. صرف مذاکره در خصوص نصب دوربین‌ها در این مذاکرات موضوعیت نداشته است و محدود به آن نبوده است. در مذاکرات شهریور هم موضوع «سرویس دوربین‌ها» نه «تعویض دوربین‌ها» مطرح شد که دو موضوع کاملا متفاوت است؛ آن‌ها بعدازاین، درخواست تعویض دوربین‌ها را داشتند که با توافق ما مغایر بود. 
ادعاها و درخواست‌های آژانس انرژی اتمی با سکانداری رافائل گروسی در حالی است که آن‌ها صراحتا و آن‌طور که شایسته است، حمله به کارگاه کرج را محکوم و پیگیری نکرده‌اند. معاون سازمان انرژی اتمی در این خصوص معتقد است ما از آژانس خواستیم که حداقل به خاطر تجهیزات از بین رفته آژانس هم که شده این اقدامات خرابکارانه را مورد محکومیت جدی قرار دهید؛ ضمن اینکه در مذاکرات اخیر ما به‌طورجدی اعلام کردیم که این‌گونه اقدامات در همکاری ایران و آژانس اختلال ایجاد می‌کند.
رفتار غیرفنی آژانس در قبال ایران به‌انحای مختلف صورت می‌گیرد، یکی از این اقدامات  درز دادن گزارش‌های محرمانه آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران به رسانه‌های غربی است که به گفته کمالوندی، ما بارها اعتراض خودمان را از طریق نامه، بیانیه رسمی، یادداشت توضیحی، دیدار با مقامات آژانس و… نسبت به این نوع انتشار گزارش‌های محرمانه به آژانس اعلام کردیم؛ در همین سفر اخیر نیز مهندس اسلامی در‌باره اشکالات گزارش‌دهی و ارائه ریز اطلاعات، صحبت‌های مفصلی با رافائل گروسی داشتند و تذکرات مختلفی دادند. متأسفانه کشورهای شورای حکام از آژانس گزارش با جزئیات را مطالبه می‌کنند و آژانس نیز گزارش را بدون توجه ملاحظات ما برای آن‌ها تهیه و ارائه می‌کند. البته ما تلاش کردیم که نوع گزارش‌دهی ایران از برنامه هسته‌ای به‌گونه‌ای باشد که حداقل اطلاعات را در گزارش‌هایمان درج نماییم و تااندازه‌ای هم موفق بوده‌ایم. 
ضمن اینکه با اتخاذ تدابیر و روش‌های لازم این مشکلات را تا اندازه زیادی تحت کنترل در آورده‌ایم.
به‌هرروی رایزنی با مدیرکل آژانس ابعاد مختلفی دارد و به گفته کمالوندی، پیشرفت‌های خوبی با توجه به کمبود وقت و حجم مذاکرات با مدیرکل آژانس داشتیم؛ اگرچند ساعت وقت بیشتر داشتیم به جمع‌بندی نهایی در مذاکرات می‌رسیدیم. طبق اظهارات مدیرکل آژانس، مذاکرات inconclusive «ناتمام» بیان شده است که در داخل کشور به‌اشتباه آن را «بی‌نتیجه» ترجمه و اطلاع‌رسانی کرده‌اند حتی آقای گروسی گفتند «که مذاکرات ناتمام است و موضوعات در حال بررسی و پیگیری هستند.»
ایران در حالی وارد دور جدید مذاکرات برای لغو تحریم‌های ظالمانه می‌شود که روند صنعت هسته‌ای کشورمان خوب بوده و به گفته سخنگوی سازمان انرژی اتمی، هم‌اکنون بیش از ۳۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰درصد داریم و دریکی دو روز آینده میزان اورانیوم ۲۰ درصد نیز به دو برابر ظرفیت تعیین‌شده توسط مجلس محترم شورای اسلامی در قانون اقدام راهبردی خواهد رسید. 
متأسفانه برخی کشورهای جهان توان هسته‌ای ایران را به‌صورت منفی معرفی می‌کنند و با اتهامات واهی به دنبال ایجاد ایران هراسی در روابط ایران و آژانس و دیگر کشورها هستند که ما تمام تلاش خود را در جهت عدم پیشبرد این اهداف آن‌ها انجام می‌دهیم در این مسیر فعالیت رسانه‌ای ما باید روشنگر اهداف هسته‌ای ایران باشد.