شناسه خبر : 59316
پرینتخانه » بین الملل, سیاسی, مطالب روزنامه
تاریخ انتشار : 05 بهمن 1400 - 6:04 |
روابط ایران و عربستان واکاوی شد
روابط ایران و عربستان از ضرورت تا واقعیت
ایران به‌طورکلی گفت وگو و دیپلماسی را در سیاست خارجی خود حتی با سخت‌ترین دشمنانش به‌مثابه ابزاری مؤثر ارزیابی می‌کند و به‌نوعی دیپلماسی و ارتباط نزدیک با همسایگان خود را عاملی جهت تأمین اهداف و منافع خود می‌بیند. همین مسئله نیز یکی از محرک‌های مهم ایران در این برهه زمانی در دولت جدید گرایش به سمت تعامل و گفت‌وگو با همسایگان ، علی‌الخصوص عربستان سعودی است .
حجت‌الاسلام امیرمحمود گودرزی
ایران به‌طورکلی گفت وگو و دیپلماسی را در سیاست خارجی خود حتی با سخت‌ترین دشمنانش به‌مثابه ابزاری مؤثر ارزیابی می‌کند و به‌نوعی دیپلماسی و ارتباط نزدیک با همسایگان خود را عاملی جهت تأمین اهداف و منافع خود می‌بیند. همین مسئله نیز یکی از محرک‌های مهم ایران در این برهه زمانی در دولت جدید گرایش به سمت تعامل و گفت‌وگو با همسایگان ، علی‌الخصوص عربستان سعودی است . در این راستا، تنش‌زدایی میان ایران و عربستان، عملا شرایط و فضای مناسبی را در اختیار ایران قرار می‌‌دهد تا خود را ازنظر اقتصادی، بار دیگر تقویت کند.یکی دیگر از فاکتورهای مهم می‌شود به رویکرد ، دولت جدید آمریکا به ریاست‌جمهوری «جو بایدن»، که موضع مخالف قدرتمندی را در قبال جنگ یمن اتخاذ کرده است. این موضع‌گیری دولت آمریکا صرفا به مواضع کلامی محدود نشده بلکه با متوقف‌شدن حمایت اطلاعاتی و تأمین تسلیحاتی دولت آمریکا برای عربستان در جریان جنگ یمن نیز همراه شده است. این مسئله به‌نوبه خود تا حد زیادی توانمندی‌ها و قدرت مانور عربستان سعودی را در یمن کاهش داده که این موضوع، قدرت جنبش انصارالله یمن (حوثی‌ها) را علیه عربستان سعودی به‌شدت تقویت می‌کنددر این ۱۰ سال پس از وقوع انقلاب یمن، عربستان سعودی موفق به راهبری سیاست‌ها و استراتژی‌های کلان‌اش در شبه‌جزیره یمن نشده و در مقابل جنبش انصارالله یمن با یارگیری بیشتر از مردم و ساماندهی نیروهای نظامی‌شان موضعی به‌مراتب قوی‌تر از قبل دارند و همین امر ازجمله دلایل تعدیل مواضع سعودی‌ها در یمن و تمایلشان به گفت‌وگو و آشتی شده است باید توجه داشت که ثبات و پایداری امنیت در هر ژئوپلیتیک منطقه‌ای مرهون کنشگری مثبت و صلح گرایانه قدرت‌های بزرگ آن منطقه است. به تعبیری روشن‌تر اگر قدرت‌های بزرگ و صاحب نفوذ یک منطقه استراتژی کلانشان معطوف به همگرایی و تعامل باشد ناخواسته این سمت‌گیری قدرت‌های بزرگ برای قدرت‌های ریز و متوسط آن منطقه هم تأثیر مثبت و معنادار می‌گذارد و اساسا فضای آن منطقه به سمت صلح، دوستی و تعامل سوق می‌یابد. بی‌گمان معمای صلح و امنیت منطقه‌ای در قاره سبز ارتباط مستقیم با سیاست‌گذاری و اجماع دو قدرت بزرگ آن منطقه یعنی فرانسه و آلمان و در گام بعدی انگلیس دارد. دوستی دو کشور فرانسه و آلمان با آن منازعه دیرپای تاریخی فضای روابط را در اروپا به سمت تعامل و وحدت با یکدیگر سوق داد و زمینه‌ساز شکل‌گیری اتحادیه اروپا و بازارهای مشترک اروپایی شد. متأثر از این الگوی موفق امنیتی در اروپا در منطقه پرمنازعه خاورمیانه هم برای گذار از سیکل بی‌ثباتی و ناامنی راهبردی جزء همگرایی قدرت‌های بزرگ این منطقه و تشویق سازی قدرت‌های کوچک و متوسط به پیوستن به این پروسه تعامل وجود ندارد. برای همین به تجربه‌دیده شده که هر زمان روابط ریاض و تهران در مسیر آشتی و تعامل قرارگرفته به همان نسبت وضعیت کلی امنیتی خاورمیانه به سمت بهبود و آرامش سوق یافته است. برای همین است که تحلیلگران امنیت بین‌الملل روی این گزاره تأکید می‌کنند که دود تنش و تخاصم قدرت‌های منطقه‌ای سرریز و نموداش در کشورهای کوچک منطقه‌ای است. با این نگرش روند بهبود روابط ایران و عربستان به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر ثبات و امنیت در عراق، لبنان، یمن و حتی سوریه مؤثر است. هم ایران و هم عربستان در همین کشورها صاحب نفوذ و موقعیت راهبردی هستند و برای همین دیپلماسی و گفت‌وگوی مستقیم تهران و ریاض ظرفیت ثبات بخشی و ایجاد مفاهمه در میان کشورهای بحران‌زده خاورمیانه را دارد. اعزام سه دیپلمات از سوی کشورمان به شهر جده و فعالیت نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی نشانه‌ای از اراده سیاسی دو قدرت بزرگ منطقه‌ای برای کاهش تنش و ایجاد فضایی جدیدی از تعامل و همگرایی است.
لازم به اشاره است که در سطح روابط بین‌المللی هم جدی‌تر شدن مذاکرات احیای برجام و حصول قریب‌الوقوع توافق به لحاظ روانی اثرگذاری مثبت در گسترش تعاملات منطقه‌ای کشورمان دارد. نباید ازنظر دور داشت که در نظام نوین بین‌الملل پدیده‌های سیاسی متأثر از جهت‌گیری بین‌المللی کشورهاست. درواقع اگر کشوری در سطح کلان دچار تنش و تنازع راهبردی با قدرت‌های بزرگ باشد؛ در آن صورت اراده و انگیزه کافی نزد سایر قدرت‌ها برای گسترش روابط شکل نمی‌گیرد. اساسا نگاه قدرت‌های رقیب به این شکل است که وضعیت بین‌المللی کشور موردنظر چگونه است و اگر احساس کنند که در تنهایی و انزوا به سر می‌برند آن موقع دنبال سوءاستفاده از فضای پیش‌آمده و همراهی با قدرت‌های بزرگ در جهت تشدید فضای تحریمی گام برمی‌دارند. از این منظر ارتباط ماهوی میان نتیجه مذاکرات برجامی با گشایش کامل روابط سیاسی ایران و عربستان وجود دارد و درصورتی‌که مذاکرات برجام به سرانجام مشخص و قابل اتکایی برسد؛ احتمال تسریع در عادی شدن روابط تهران و ریاض با ضریب بالایی ارتقاء می‌یابد. ازاین‌رو امید بر این است که تیم مذاکره‌کننده کشور با پیروی از اصل عزت، حکمت و مصلحت تضمین بخش منافع ملی کشور و رفع نظام ظالمانه تحریم‌ها باشند تا از این ظرفیت بزرگ برای تقویت مناسبات همسایگی که از مهم‌ترین راهبردهای دولت سیزدهم است به نحو مطلوبی استفاده به عمل آید.
ایران به‌طورکلی گفت وگو و دیپلماسی را در سیاست خارجی خود حتی با سخت‌ترین دشمنانش به‌مثابه ابزاری مؤثر ارزیابی می‌کند و به‌نوعی دیپلماسی و ارتباط نزدیک با همسایگان خود را عاملی جهت تأمین اهداف و منافع خود می‌بیند. همین مسئله نیز یکی از محرک‌های مهم ایران در این برهه زمانی در دولت جدید گرایش به سمت تعامل و گفت‌وگو با همسایگان ، علی‌الخصوص عربستان سعودی است . در این راستا، تنش‌زدایی میان ایران و عربستان، عملا شرایط و فضای مناسبی را در اختیار ایران قرار می‌‌دهد تا خود را ازنظر اقتصادی، بار دیگر تقویت کند.یکی دیگر از فاکتورهای مهم می‌شود به رویکرد ، دولت جدید آمریکا به ریاست‌جمهوری «جو بایدن»، که موضع مخالف قدرتمندی را در قبال جنگ یمن اتخاذ کرده است. این موضع‌گیری دولت آمریکا صرفا به مواضع کلامی محدود نشده بلکه با متوقف‌شدن حمایت اطلاعاتی و تأمین تسلیحاتی دولت آمریکا برای عربستان در جریان جنگ یمن نیز همراه شده است. این مسئله به‌نوبه خود تا حد زیادی توانمندی‌ها و قدرت مانور عربستان سعودی را در یمن کاهش داده که این موضوع، قدرت جنبش انصارالله یمن (حوثی‌ها) را علیه عربستان سعودی به‌شدت تقویت می‌کنددر این ۱۰ سال پس از وقوع انقلاب یمن، عربستان سعودی موفق به راهبری سیاست‌ها و استراتژی‌های کلان‌اش در شبه‌جزیره یمن نشده و در مقابل جنبش انصارالله یمن با یارگیری بیشتر از مردم و ساماندهی نیروهای نظامی‌شان موضعی به‌مراتب قوی‌تر از قبل دارند و همین امر ازجمله دلایل تعدیل مواضع سعودی‌ها در یمن و تمایلشان به گفت‌وگو و آشتی شده است باید توجه داشت که ثبات و پایداری امنیت در هر ژئوپلیتیک منطقه‌ای مرهون کنشگری مثبت و صلح گرایانه قدرت‌های بزرگ آن منطقه است. به تعبیری روشن‌تر اگر قدرت‌های بزرگ و صاحب نفوذ یک منطقه استراتژی کلانشان معطوف به همگرایی و تعامل باشد ناخواسته این سمت‌گیری قدرت‌های بزرگ برای قدرت‌های ریز و متوسط آن منطقه هم تأثیر مثبت و معنادار می‌گذارد و اساسا فضای آن منطقه به سمت صلح، دوستی و تعامل سوق می‌یابد. بی‌گمان معمای صلح و امنیت منطقه‌ای در قاره سبز ارتباط مستقیم با سیاست‌گذاری و اجماع دو قدرت بزرگ آن منطقه یعنی فرانسه و آلمان و در گام بعدی انگلیس دارد. دوستی دو کشور فرانسه و آلمان با آن منازعه دیرپای تاریخی فضای روابط را در اروپا به سمت تعامل و وحدت با یکدیگر سوق داد و زمینه‌ساز شکل‌گیری اتحادیه اروپا و بازارهای مشترک اروپایی شد. متأثر از این الگوی موفق امنیتی در اروپا در منطقه پرمنازعه خاورمیانه هم برای گذار از سیکل بی‌ثباتی و ناامنی راهبردی جزء همگرایی قدرت‌های بزرگ این منطقه و تشویق سازی قدرت‌های کوچک و متوسط به پیوستن به این پروسه تعامل وجود ندارد. برای همین به تجربه‌دیده شده که هر زمان روابط ریاض و تهران در مسیر آشتی و تعامل قرارگرفته به همان نسبت وضعیت کلی امنیتی خاورمیانه به سمت بهبود و آرامش سوق یافته است. برای همین است که تحلیلگران امنیت بین‌الملل روی این گزاره تأکید می‌کنند که دود تنش و تخاصم قدرت‌های منطقه‌ای سرریز و نموداش در کشورهای کوچک منطقه‌ای است. با این نگرش روند بهبود روابط ایران و عربستان به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر ثبات و امنیت در عراق، لبنان، یمن و حتی سوریه مؤثر است. هم ایران و هم عربستان در همین کشورها صاحب نفوذ و موقعیت راهبردی هستند و برای همین دیپلماسی و گفت‌وگوی مستقیم تهران و ریاض ظرفیت ثبات بخشی و ایجاد مفاهمه در میان کشورهای بحران‌زده خاورمیانه را دارد. اعزام سه دیپلمات از سوی کشورمان به شهر جده و فعالیت نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی نشانه‌ای از اراده سیاسی دو قدرت بزرگ منطقه‌ای برای کاهش تنش و ایجاد فضایی جدیدی از تعامل و همگرایی است.
لازم به اشاره است که در سطح روابط بین‌المللی هم جدی‌تر شدن مذاکرات احیای برجام و حصول قریب‌الوقوع توافق به لحاظ روانی اثرگذاری مثبت در گسترش تعاملات منطقه‌ای کشورمان دارد. نباید ازنظر دور داشت که در نظام نوین بین‌الملل پدیده‌های سیاسی متأثر از جهت‌گیری بین‌المللی کشورهاست. درواقع اگر کشوری در سطح کلان دچار تنش و تنازع راهبردی با قدرت‌های بزرگ باشد؛ در آن صورت اراده و انگیزه کافی نزد سایر قدرت‌ها برای گسترش روابط شکل نمی‌گیرد. اساسا نگاه قدرت‌های رقیب به این شکل است که وضعیت بین‌المللی کشور موردنظر چگونه است و اگر احساس کنند که در تنهایی و انزوا به سر می‌برند آن موقع دنبال سوءاستفاده از فضای پیش‌آمده و همراهی با قدرت‌های بزرگ در جهت تشدید فضای تحریمی گام برمی‌دارند. از این منظر ارتباط ماهوی میان نتیجه مذاکرات برجامی با گشایش کامل روابط سیاسی ایران و عربستان وجود دارد و درصورتی‌که مذاکرات برجام به سرانجام مشخص و قابل اتکایی برسد؛ احتمال تسریع در عادی شدن روابط تهران و ریاض با ضریب بالایی ارتقاء می‌یابد. ازاین‌رو امید بر این است که تیم مذاکره‌کننده کشور با پیروی از اصل عزت، حکمت و مصلحت تضمین بخش منافع ملی کشور و رفع نظام ظالمانه تحریم‌ها باشند تا از این ظرفیت بزرگ برای تقویت مناسبات همسایگی که از مهم‌ترین راهبردهای دولت سیزدهم است به نحو مطلوبی استفاده به عمل آید.
برچسب ها
ایران , حجت‌الاسلام امیرمحمود گودرزی , روابط ایران و عربستان , عربستان
به اشتراک بگذارید
https://resalat-news.com/?p=59316
تعداد دیدگاه : دیدگاه‌ها برای روابط ایران و عربستان از ضرورت تا واقعیت بسته هستند
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.