درختکاری و اهمیت آن در روزهای پایانی سال
هر ساله در تاریخ ۱۵ اسفند که به نام روز درختکاری شناخته می شود، ایرانیان نهالهای درخت را به زمین پیر هدیه میدهند. چه خوب است با این آئین همراه باشیم.
درخت یکی از مهمترین و کلیدی ترین عناصر در محیط زیست و چرخه حیات در اکوسیستم جهانی محسوب میشود. تأثیر مثبت آن در ایجاد تعادل آب و هوا، پاکسازی هوا، انسجام بافت خاک، حفظ زیستگاه موجودات مختلف، کاهش گرمای زمین در کنار فواید چوب و محصولات دیگر آن، نشانگر نقش مهم آن در تمامی ابعاد زندگی انسان ها است. در سرتاسر دنیا، روز و یا روزهای خاصی به درختکاری اختصاص داده شده است که با توجه به شرایط خاص و منحصر به فرد آب و هوایی هر کشور انتخاب میشود. روز درختکاری انتخاب زمانی است که در آن شرایط رشد درختان کاشته شده مناسب و مطلوب باشد.
در ایران، روز درختکاری در ابتدای هفته منابع طبیعی و در تاریخ پانزدهم اسفند هر سال است. البته این رویداد در راستای حرکت جهانی نیست و ایرانیان باستان در گذشته نیز در بعضی جشنها و مراسم خوداقدام به کاشت درختان و نهال ها میکردند و از این طریق، احترام خود به طبیعت و زمین را نشان میدادند. این سنت مثبت و زیبا امروزه به صورت سازمان یافته و تحت نام روز درختکاری شناخته شده و انجام میشود.در حال حاضر ، در روز درختکاری مردم می توانند نهال هایی که در پارک ها و فضاهای سبز عمومی از طرف نهادهای دولتی به صورت رایگان در اختیار داده می شود را در جنگلها، پارکهای جنگلی، بافت فضای سبز بیرون شهر و فضاهایی که امکان کاشت درخت در آن وجود دارند بکارند. این حرکت جمعی با توجه به امکان کاشت حجم بالای درختان در این روز، می تواند تأثیر بسیار مثبتی در تقویت بافت گیاهی داشته باشد و علاوه بر این، بیش از پیش توجه مردم را به محیط زیست، درختان و اهمیت آنها جلب کند.
کاهش شدید بافت گیاهی، درختکاری را به اقدامی حیاتی و کلیدی تبدیل کرده است. سرعت رو به رشد ایجاد شنزارها که بر اثر خشکسالی به وجود آمدهاند، خود عاملی برای تبدیل زمین های کشاورزی و سرسبز به شنزار می شود. این شنزارها، آسیب های بسیار جدی به زمین های حاصلخیز و بافت های گیاهی و محصولات موجود در آن ها می رسانند و از لحاظ اقتصادی نیز سرمایه محدود کشاورزان را از بین می برند. آسیبهای مردم به درختان و محیط زیست در کنار روند طبیعی و جهانی از بین رفتن بافت گیاهی، سبب آلودگی محیط زیست، بروز آتش سوزی و کاهش و حتی انقراض گونه های خاص گیاهان و درختان اقلیمی شده است. این بی توجهی نه در دهه های آینده، بلکه در همین زمان حال حاضر، گریبانگیر مردم ایران شده است. قطع غیر قانونی درختان، آتش سوزیهای مهیب و بیتوجهی مردم به محیط زیست، همه و همه زنگ اخطاری نه تنها برای زندگی آیندگان، بلکه برای حیات و سلامت نسل امروزی است. کمبود آبهای زیرزمینی و رودخانه ها و تالاب ها، افزایش آلودگی هوای کره زمین و حجم وسایل نقلیه و آلایندهها، همگی مزید بر علت این معضلات اند که در کوتاه مدت و دراز مدت، تأثیرات منفی بسیاری میگذارند.
معضلات نبود بافت گیاهی و درختان، بسیار زیاد است ولی وجود آن ها تأثیرات بسیار مثبتی دارد. پوشش گیاهی مناسب در مواقعی که حوادث طبیعی مانندطوفان و سیل اتفاق می افتد، میزان و شدت تأثیر آن بر مزارع، شهرها و بافت روستایی را کم می کند. تأثیر درختان بر روی حاصلخیزی خاک، کمک به اکوسیستم طبیعت و تولید اکسیژن غیرقابل انکار و جایگزینی است.
کاهش دمای محیط اطراف توسط درختان، از مزیت هایی محسوب می شود که در صورت کاشت درختان در سطح وسیع، میتواند به طرز قابل توجهی بر روی اکوسیستم و دمای کلی منطقه تأثیر بگذارد. خنک بودن دما سبب کاهش مصرف وسایل سرمایشی است که این امر خود باعث کاهش مصرف انرژی و گرمای تولیدی از همین وسایل میشود. علاوه بر این، خنک بودن هوا باعث کاهش سطح و درصد تبخیر آبهای سطحی میشود که با توجه به معضلات جدی کمبود آب در سطح کشوری و جهانی، اهمیت و تأثیر زیادی دارد.
وجود آلایندهها و مواد مضر موجود در هوای شهرهای صنعتی، از مواردی است که سالانه خسارات و هزینههای زیادی در زمینههای سلامت، بافت شهری، تعطیلی نهادهای دولتی و حتی جان افراد وارد میکند. وجود درختان سبب جذب این ذرات مضر و پالایش و تصفیه هوا می شود و باعث کاهش چشمگیر هزینه های هنگفت مالی و جانی ذکر شده می شود. در شهرها و مناطق کویری مانند سیستان و بلوچستان و خوزستان، ریزگردها نیز به معضل بسیار بزرگی تبدیل شده اند. کاشت درختان مناسب این شرایط آب و هوایی در این مناطق و نواحی مشابه با این اقلیم آب و هوایی، در کاهش حرکت این ریزگردها و طوفان های شن، تأثیرگذار خواهد بود. در نواحی باران زا و سیل خیز نیز وجود درختان، سدی مؤثر در برابر سیل و شسته شدن خاک های حاصلخیز اند و جلوی فرسایش خاک را نیز میگیرند. تفاوت های جغرافیایی در ایران و هر منطقه و ناحیه، بافت و پوشش گیاهی خاص و منحصر به فردی را میطلبد. مدیریت و برنامهریزی برای استفاده از گونههای مناسب درختان با توجه به اقلیم و شرایط آب و هوایی برای هر ناحیه، انتخابی هوشمندانه و بسیار مؤثر خواهد بود. این درختان بومی علاوه بر کنترل شرایط اقلیمی ثابت ناحیه مورد نظر، از روند رو به رشد نابودی محیط زیست جلوگیری می کنند.
کاهش و کنترل تشعشعات نور خورشید نیز یکی دیگر از مزایای درختان محسوب می شود. تشعشعات نور خورشید متشکل از سه طیف نور مرئی، ماورای بنفش و مادون قرمز است که طیف مادون قرمز سبب افزایش گرما و ماورای بنفش سبب فرسایش سطوح و خاک و بروز بیماری های پوستی نظیر سرطان پوست می شود. برگ های درختان سبب تعدیل تابش این نورهای مضر می شوند و از این طریق نیز نقش مثبتی در سلامت و حفظ بافت های شهری وغیر شهری دارند.
کاشت درختان در روز درختکاری و سایر روز های سال را باید به نوعی سرمایهگذاری بلند مدت برای محیط قابل سکونت برای آیندگان و راهکاری برای کاهش تأثیرات منفی و سوئی دانست که توسط خودمان، به زمین و سرزمینمان وارد شده است.
شرکت کردن در این حرکت اجتماعی، افراد را به الگویی برای نسل رو به رشد تبدیل میکند و باعث نهادینه شدن این حرکت اجتماعی میشود. درگیر بودن در مراحل کاشت نهالهای درختان و پیگیری روند رشد و نگهداری آن ها، حس مسئولیت پذیری کودکان و نسل جدید در برابر محیط زیست را افزایش می دهد و افرادی متعهد، تأثیرگذار و مؤثر را پرورش می دهد. تمامی موارد ذکر شده دلیل های محکم و قابل قبولی بر نیاز به کاشت درختان اند و روز درختکاری، بهانه ای مناسب است که در کنار هم قدمی مثبت برای بهبود شرایط موجود برداریم.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.