جواد شاملو

زن همچون شب است. آرام و آرام‌بخش؛ عمیق و پاک؛ ساده و پیچیده. زن همچون آب است. رقیق و سیال؛ زنده و زندگی‌بخش؛ روان و دلسوز. زن همچون خورشید است. مرکز و گرم؛ واحد و وحدت‌آفرین؛ می‌سوزد و می‌سازد. اگر زن شب است صدیقه کبری بین همه شب‌ها و روزها لیلة‌القدر بود. «و ما أدراک ما لیلةالقدر»؟ همان محدثه‌ای که جبرئیل به در خانه‌اش می‌آمد و می‌رفت. همان مادری که خدا تا طلوع فجر بر او سلام رسانده. مادر را ببین! چیزی برای خودش نگه نمی‌دارد! در بستر به امیرالمؤمنین فرمود: «سلام مرا تا قیامت به فرزندانم برسان»! این سلامی که فاطمه زهرا به فرزندانش رسانده؛ همان سلامی است که خدا به او رسانده. گمانم امیرالمؤمنین در تاریخ به راه افتاد و در گوش هرکه دلش فطرتا رو به سمت خوبی‌ها دارد فرمود: «فاطمه به شما سلام رساند». شاید هرکه نام علی را بر زبان آورده؛ مولا سلام فاطمه را به او رسانده. شاید این اندوه فاطمیه‌ها، بازتاب همان سلامی باشد که فاطمه به ما رسانده. زن اگر آب است؛ فاطمه بین هر آب و ساحلی و کوثر است. خیر کثیر؛ چشمه‌ای که خشک نمی‌شود. سلام فاطمه را امیرالمؤمنین باید برساند؛ ساقی کوثر هم علی است. خیرات و برکات فاطمه را تقسیم می‌کند میان فرزندانش. زن اگر خورشید است؛ ام ابیها در این دنیا و دیگر عوالم خورشید است؛ جهان را به دور خود می‌گرداند. خدا وقتی می‌خواهد پنج‌تن را معرفی کند؛ نمی‌فرماید: «محمد، علی، فاطمه، حسن، حسین». نه. می‌فرماید: «فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها»… خورشید است که مقدرات ما را تعیین می‌کند. اوست که می‌فرماید کی شب شود و کی روز، کی سرد شد و کی گرم، روزها کی کوتاه شود و کی بلند. خورشید لیلة‌القدر جهان است و خورشید وجود، دختری است که حتی برای پدرش هم مادری می‌کند. وقتی پیامبر اعظم خلائق است؛ مادر پیامبر نیز مادر تمام جهان است. مادر آمنه هم فاطمه است. مادر موسی هم فاطمه است؛ او بود که موسی را برای جنگ با فرعون مهیا می‌ساخت. مادر آدم و حوا هم حضرت زهرا است. شاید او بود که وقتی آدم نام امام حسین را آورد؛ گریه‌اش گرفت و از خدا بخشش آدم را طلب کرد. 
آقا می‌فرماید شب‌های کربلای پنج، لیلة‌القدر انقلاب اسلامی است. وقتی رمز عملیاتی یا فاطمه‌الزهرا باشد، باید هم شب‌هایش شب‌های قدر شود. مادر! لب‌هایمان از انتظار افطار خشک شده… اذان ظهور کی از مناره‌های عرش طنین می‌افکند؟
    
خلقت نور
علیرضا خاتم: پیامبر خلقت نوری حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علیها را اینگونه بیان کرده‌اند: «خُلِقَ نُورُ فَاطِمَةَ ع قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ الْأَرْضَ وَ السَّمَاءَ»؛ «نور فاطمه سلام‌الله‌علیها قبل از اينكه زمين و آسمان خلق شوند آفريده شد». اندیشمندان جهان از درک این حقیقت که خدا فاطمه را از نور خود آفرید، متحیر مانده و انگشت ابهام به دهان گرفته‌اند. این نور فاطمه است که در سایه عرش الهی با تسبيح، تقديس، تهليل و تحميد پروردگار ارتزاق می‌کرد.  آن هنگام که اراده الهی بر انتقال نور فاطمه قرار گرفت، آن را با تحفه‌ای(سیب) از بهشت به نزد پیامبر فرستاد. هنگامى كه پیامبر آن تحفه را گشود، نورى از آن ساطع گرديد که عظمت آن نور بر نبی مکرم اسلام اثر گذاشت و در این هنگام بود که جبرئیل امین نازل شد و خطاب به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله گفت: «لَا تَخَفْ فَإِنَّ ذَلِكَ النُّورَ لِلْمَنْصُورَةِ فِي السَّمَاءِ وَ هِيَ فِي الْأَرْضِ فَاطِمَةُ»؛ «نترس، زيرا آنچه ديدى نور بانويى است كه در آسمان «منصوره» و در زمين فاطمه خواهد بود».  
رسول گرامی اسلام با شنیدن سخن جبرئیل چنین سوال کرد: «لِمَ سُمِّيَتْ فِي السَّمَاءِ الْمَنْصُورَةَ وَ فِي الْأَرْضِ فَاطِمَةَ؟»؛ «چرا در آسمان منصوره و در زمين فاطمه سلام‌الله‌علیها است؟» 
جبرئیل اینگونه پاسخ داد: «در زمين فاطمه سلام‌الله‌علیها ناميده شد براى اينكه پيروان و شيعيان خود را از آتش نجات مى‌دهد و دشمنانش از محبّت او محروم خواهند بود، و در آسمان به اين جهت منصوره است كه خدا فرمود: «قَالَ سُمِّيَتْ فِي الْأَرْضِ فَاطِمَةَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ شِيعَتُهَا مِنَ النَّارِ وَ فُطِمَ أَعْدَاؤُهَا عَنْ حُبِّهَا- وَ هِيَ فِي السَّمَاءِ الْمَنْصُورَةُ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ  بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشاءُ يَعْنِي نَصْرَ فَاطِمَةَ لِمُحِبِّيهَا»؛ «در روز قيامت، مؤمنان از نصر و يارى خدا خشنود مى ‏شوند، و خداوند هر كه را خواهد يارى كند»، و مقصود از نصرت خدا براى مؤمنان، همانا شفاعت و امداد فاطمه سلام‌الله‌علیها براى شيعيان و دوستدارانش مى‏ باشد». 
در سخت‌ترین لحظاتی که انسان حتی تصورش را هم نمی‌کند و تا بدانجا است که قرآن آن را اینگونه توصیف می‌کند: «يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ»؛ «آن روز که (از وحشت و هولناکی) هر کس از برادرش می‌گریزد» «وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ»، «و بلکه از مادر و پدرش» «وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ»؛ «و از زن و فرزندانش هم می‌گریزد» «لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنِيهِ»؛ «در آن روز هر کس چنان گرفتار کار خود است که به هیچ کس نتواند پرداخت» اما این نور صدیقه شهیده است که تجلی کرده و شیعیان خود را شفاعت می‌کند. اوست که همچون پرنده‌ای که دانه‌های سالم را از خراب جدا می‌کند، شیعیان خود را از گنهکاران جدا کرده و وارد بهشت می‌کند.
    
شباهت‌های حضرت زهرا با پیامبر
علی اعظمی: رسول خدا نسبت به دختر گرامی خود خیلی مهربان بودند و با شفقت و مهربانی با ایشان رفتار می‌نمودند و همواره بیان می‌کردند: «هِيَ بَضْعَةٌ مِنِّي وَهِيَ قَلْبِي وَ رُوحِيَ الَّتي بَيْنَ جَنْبَيَّ فَمَنْ آذاها فَقَد آذاني وَمَن آذاني فَقَد آذَي اللَّهَ»؛ « فاطمه پاره تن من است. او قلب من است. او روح میان دو پهلوی من است. هر کس او را بیازارد، مرا آزرده و هر کس مرا بیازارد، خدا را آزرده است». 
در این روایت شریف رسول خدا دختر گرامی‌شان را روح و قلب خود معرفی کرده‌اند که با اذیت او پیامبر نیز اذیت می‌شود. این امر نشان از ارتباط و رابطه تنگاتنگ بین این دو نور بزرگوار است، این ارتباط تنگاتنگ نشان از شباهت دختر گرامی رسول خدا با پدر بزرگوارشان است که در روایات به آن‌ها اشاره شده است، که به چند مورد از آنها اشاره می‌شود: 
۱٫ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّهَا قَالَتْ‏: «مَا رَأَيْتُ‏ أَحَداً مِنَ‏ النَّاسِ‏ [كَانَ‏] أَشْبَهَ‏ بِالنَّبِيِ صَلَّى‌‏اللَّهُ‏‌عَلَيْهِ‏‌وَآلِهِ‏ وَسَلَّمَ‏ ‏كَلَاماً وَ لَا حَدِيثاً وَ لَا جِلْسةً مِنْ‏ فَاطِمَة؛ ازعایشه چنین نقل شده است: هیچ کس از مردم را ندیدم که در گفتار و حدیث نمودن و نشستن، از فاطمه علیهاالسلام به پیامبر صلّی‌اللّٰه‌علیه‌وآله وسلّم شبیه‌تر باشد». در این روایت که از عایشه همسر پیامبر نقل شده، ایشان طی چندین سال که رسول خدا را همراه دختر گرامی‌شان نظاره‌گر بودند به خوبی بیان می‌کند که بانو در گفتار، کلام و حتی نوع نشستن نیز مانند رسول خدا بودند. 
۲٫ عَـن عائِشَـةَ قالَـتْ: «ما رَأَيْتُ اَحَدا اَشْبَهُ سَمْتا وَ دَلاًّ وَ هَدْيا بِرَسُولِ اللّه فى قِيامِها وَ قُعُودِها مِنْ فـاطِمَـةَ بِنْتِ رَسُولِ اللّه؛ عايشه مى‌گويد: كسى را نديده‌‍ام كه در خوش خلقى و رفتار و برخورد از فاطمه عليهاالسلام به پيامبر صلي‌الله‌عليه‌وآله شبيه‌تر باشد. در نشست و برخاست نيز كسى چون فاطمه عليهاالسلام همانند پيامبر صلي‌الله‌عليه‌وآله نبود». 
پيامبر خدا صلی‌الله‌عليه‌وآله از سوى پروردگار به عنوان «اسوه و الگو» معرفى شده است: «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»؛ «همانا برای شما رسول خدا اقتدایی نیکوست». كمال انسان نیز به تبعيّت از اين الگوى كمال و اخلاق است. كسانى به پيامبر خدا صلی‌الله‌عليه‌و‌آله نزديک‌ترند كه در رفتار و زندگى به آن حضرت شبيه‌تر باشند. بانوى بزرگ حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها پرورده دامان نبوت بود و گفتار و رفتارش جلوه‌اى از خلق و خوى نبوى به شمار مى‌رفت. پس مى‌توان او را در بالاترین درجه ایمان دید و آینه تمام نمای رسول خدا نامید. 
۳٫ قـالَتْ عائِشَـةُ: «ما رَأَيْـتُ اَحَـدا قَطُّ اَصْدَقَ مِنْ فاطِمَةَ عليهاالسلام غَيْرَ اَبيها صلي‌الله‌عليه‌وآله؛ عايشه نقل کرده است: كسى را راستگوتر از فاطمه عليهاالسلام نديدم جز پدرش». 
يكى از لقب‌هاى حضرت فاطمه عليهاالسلام «صدّيقه» است، يعنى بسيار راستگو. خاندان رسالت همه اهل صدق در كردار و گفتار بودند. اگر آن حضرت صدّيقه بود، پدر بزرگوارش هم به «صادق امين» معروف بود و مردم در طول زندگى از آنان جز صدق و راستى نديده و نشنيده بودند و همين مايه محبوبيّت و نفوذ آنان در دل‌ها بود. در نتیجه حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها در رفتار و کردار و نحوۀ نشست و برخاست و حتی در راستگویی از همه شبیه‌تر به رسول خدا بود و ایشان آیینه تمام‌نمای رسول خدا بودند.
    
اصالت فاطمی منجی در روایات اهل‌سنت
محمد امین غروی: بشريت روزگار درازى را تحت برنامه كلى تربيت الهى به سر برده تا شرايط تحقق هدف غایی و ايجاد جايگاه شايسته براى وى فراهم آيد. رهبرى كه براى عملى شدن آن هدف بزرگ ذخيره گرديده، حضرت مهدى موعود(عج) مى‏‌باشد؛ همو كه همه اديان آمدنش را مژده داده‌‏اند و اسلام نيز آن را بشارت داده‌ است. اين از آن روست كه همه دين‌هاى آسمانى، در مسير آن هدف سترگ قرار داشته و همگى به دنبال تحقق شرايط ظهور و تشكيل دولت جهانى آن حضرت می‌باشند.  با کنکاش در منابع حدیثی شیعه و اهل تسنن به روشنى در می‌يابيم كه حضرت مهدى (عج) يكى از فرزندان پيامبر اكرم صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله و عترت و اهل بيت آن حضرت است كه همگی مصداق حديث ثقلين می‌باشند. اما با وجود انتساب حضرت مهدی (عج) به مادرش حضرت صدیقه کبری علیهاالسلام در احادیث گوناگون، می‌توان نشانه‌ها و نکات بسیار مهمی را از این پیوند دریافت کرد.  روایات زیادی در کتاب حدیثی اهل تسنن به ویژه صحاح ششگانه بر این مطلب دلالت روشن دارد که حضرت مهدى علیه‌السلام از فرزندان حضرت فاطمه علیهاالسلام است: 
۱٫ ابن ماجه در کتاب «السنن» با اسناد خویش از سعید بن مسیب از اُم‌ سلمه همسر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل کرده که ایشان فرمود:«الْمَهْدِيُّ مِنْ ولد فَاطِمَة؛ مهدی از فرزندان فاطمه علیها‌السلام است». 
۲٫ همچنین ابوداوود در «السنن» همان سعید با اختلاف اندکی نقل کرده که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود:«الْمَهْدِيُّ مِنْ عِتْرَتِي مِنْ ولد فَاطِمَة؛ مهدی از خاندان من و از فرزندان فاطمه علیهاالسلام است».  
خیانت در امانت  
نکته بسیار مهم و قابل توجه و تأمل آن است که چهار نفر از علمای بزرگ اهل تسنن در کتاب‌های خویش تصریح کرده‌ و شهادت داده‌اند که حدیث پیش‌گفته در کتاب «صحیح مسلم» نقل شده و آن را روایت کرده‌اند؛ ابن حجر هیتمی (۹۷۴ ق)، متقی هندی حنفی
 (۹۷۵ ق)، شیخ محمد صبان مالکی (۱۲۰۶ ق)، شیخ حسن جزاوی مالکی (۱۳۰۳ ق)، اما متاسفانه در چاپ‌های موجود کتاب صحیح مسلم هیچ اثری از این حدیث به چشم نمی‌خورد.
گرچه بخاری نیز این روایت را در صحیح خودش نیاورده اما در «تاریخ کبیر» آن را نقل کرده است. ابن ابی‌الحدید نیز به شهرت انتساب امام زمان علیه‌السلام به حضرت زهرا علیهاالسلام نزد عالمان اهل تسنن تصریح می‌کند. به هر روی، عالمان اهل تسنن بر این نکته اتفاق نظر دارند که امام مهدی (عج) از فرزندان حضرت فاطمه علیهاالسلام است.
در حصار غاصبان  
مشیت الهی چنین رقم خورده تا نه تنها امام زمان (عج) از لحاظ تبارشناسی به سرور زنان عالم منسوب شود و افتخاری فرزند ایشان را داشته باشد، بلکه تبلور همبستگی و همراهی در ساختار و تاریخ زندگی این دو نور خداوندی نیز قابل مشاهده است. یکی از دلائل غیبت امام زمان  از دیدگان مردم، وجود ظالمان و غاصبان خلافت بر حق ایشان بود که تا امروز زمینه‌ها برای مبارزه همه جانبه با ظلم و فساد فراهم نشده است. 
به فرموده امام مهدی(عج) این وضعیت، به روزهای پایانی زندگی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها شباهت‌های بسیار دارد؛ زیرا پس از آنکه حضرت زهرا علیهاالسلام بر اساس آنچه که تکلیف و وظیفه خویش بود، با غاصبان ولایت و خلافت امیرالمومنین علیه‌السلام به صراحت گفت‌وگو کرده و حجت را بر آنان تمام کرد، دشمن خوار و زبون به جای پذیرش حق، به خانه دختر پیامبرشان هجوم برده و فرزندش محسن را کشته و خودش را مضروب و مجروح ساختند. اینجا بود که دیگر هیچ چاره‌ای جز سکوت و صبر برای اهل بیت علیهم‌السلام باقی نگذاشتند.
این شیوه همیشگی برخورد ظالمان دنیاپرست با رهبران الهی و معصوم بوده و تا زمان امام زمان (عج) و پس از آن نیز ادامه پیدا کرد و تا فرا رسیدن شرایط و زمینه‌های مناسب برای قیام جهانی، چاره‌ای جز صبر و دعا برای حضرت مهدى (عج) و شیعیان آن حضرت وجود ندارد.