مسعود پیرهادی
فرمان جهاد تبیین، مدت‌ها قبل صادر شده بود، اما در فرمایش اخیر مقام معظم رهبری حفظه الله، حکم جهاد تبیین هم به سمع و نظر مردم ولایتمدار رسید؛ «جهاد تبیین یک فریضه قطعی و فوری است.» با این کلام، حجت بر هر کسی که پیرو امام جامعه است، تمام می‌شود و جهاد تبیین بر کسانی که استطاعت این امر را دارند و به‌قدر وسع، مخاطب این جهاد به‌شمار می‌روند، فرض و واجب قطعی خواهد بود. از طرفی این وجوب، فوری است، یعنی فاقد جواز تأخیر از اول وقت ممکن برای امتثال  است، فلذا مانند ادای دین، حق یک‌لحظه تأخیر در انجام آن را نداریم. حکمت و فلسفه واجب فوری، آن است که امکان بروز آفات و مفسده های عظیم در پی تأخیر امتثال آن واجب، وجود دارد. تبیین از باب تفعیل است و یکی از معانی باب تفعیل هم، مبالغه و کثرت. روشنگری و کمک به تشخیص حق و باطل، همواره لازم و ممدوح است اما در حوادث فتنه‌گون و غبارآلود، بایستی با همان وصف و شدت و حدت باب تفعیل، یعنی مبالغه‌آمیز، روشنگری کرد تا مبادا کسی اطراف قصه را نشناسد؛ مهاجم و مدافع را اشتباه بگیرد؛ جلاد و شهید را جابه جا ببیند و معرفتی نسبت به ظالم و مظلوم نداشته باشد. از طرفی مبیّن باید خود درباره موضوعی که قصد روشنگری نسبت به آن را دارد، روشن و آگاه باشد. همانطور که معطی باید دارا و مصلح باید صالح باشد، مبیّن نیز باید مبین و روشن بوده تا بتواند دیگران را نیز به صفتی که خود به آن متصف است، بیاراید.
عصر جدید، عصر قسم خدا درباره مستغرق بودن «همه» به خسارت است. و داستان وقتی غم‌انگیزتر می‌شود که بدانیم این خسران از سود نیست بلکه از اصل سرمایه است که دارد آب می‌شود و از بین می‌رود. یکی از مواردی که می‌تواند باعث استثناء و امنیت افراد از این دوره خسارت‌بار شود، تواصی به حق و صبر است که به‌نوعی ذیل تبیین قرار می‌گیرد. حالا بهتر می‌توان فهمید که چرا این جهاد، فوری است؛ چون کسی که صبرش تمام شود و کم بیاورد، رو برمی‌گرداند و هر چه رشته است را پنبه می‌کند؛ چون کسی که حق را نشناسد و به اشتباه بیفتد، باطل را خواسته و ناخواسته تقویت می‌کند و بالاخره در خسارت عظیم، دست و پا می‌زند و دارایی‌اش را حراج می‌کند.
اینجاست که طبق تأویل آیه «من احیاها فکأنّما احیا النّاس جمیعا» اگر با این مجاهدت، هدایت و روشنگری، دست یک نفر، گرفته و احیا شود، گویی همه مردم نجات یافته‌اند و احیانا اگر نسبت به انقاذ غریق و نجات افراد، سستی و کاهلی صورت بگیرد و یک انسان از دست برود، گویی موجبات قتل همه مردم، فراهم آمده است. اهمیت فرمان جهاد تبیین، این حکم و قیودش تا اینجاست!