بازار فرش دستباف گرهخورده است
نفیسه امامی
سالهاست فرش دستباف در دنیا به نام ایران گرهخورده است و هنوز اصالت فرش دستباف ایرانی را هیچکدام از کشورهایی که قدم درراه بافت و تولید آن گذاشتهاند، کسب نکردهاند. بااینحال فروش داخلی و صادرات فرش دستباف دچار وضعیت نابسامانی شده است. افزایش قیمت نخ و مواد اولیه در پی ایجاد نوسانات ارزی در کنار بالا رفتن دستمزد بافندگان فرش، به رشد بسیار بالای قیمت آن منجر شده و قدرت خرید آن را در داخل از افراد زیادی سلب کرده است.
اکنون فروش فرش دستباف در داخل کشور به میزان بسیار پایینی صورت میگیرد و انبار بسیاری از فروشندگان مملو از صدها تخته فرش است اما قیمتهای بالا بازار خریدوفروش آن را بیرونق کرده است.
در کنار کمفروغی در بازار داخلی، صادرات فرش نیز دستخوش خودتحریمیهای داخلی و بینالمللی شده است. قوانین مختلفی ازجمله تعهد ارزی برای صادرکنندگان فرش باعث کمرنگ شدن حضور تجار ایرانی در بازارهای بینالمللی شده و آنها را از ادامه فعالیت مأیوس نموده است. حذف رفع تعهد ارزی اکنون به مطالبه جدی صادرکنندگان فرش از دولت تبدیلشده تا بستر مناسبتری برای حضور در بازارهای دیگر کشورها برای آنها مهیا شود.
کاهش صادرات فرش دستباف با تحریم
با افزایش تورم، تحریم، بحرانهای ارزی و افزایش قیمت مواد اولیه در کشور بهای تمامشده فرش افزایش یافت و کشورهای واردکننده فرش ایران به سمت کشورهای دیگر مانند چین و پاکستان سوق پیدا کردند. پیشازاین صادرات فرش بیشتر به کشورهای اروپایی، آمریکا و کانادا انجام میگرفت اما حالا میزان آن بهشدت کاهش یافت. صادرات فرش در سالهای بدون تحریم به ۴۰۰ میلیون دلار هم میرسید اما متأسفانه در حال حاضر به ۷۰ میلیون دلار کاهشیافته است.
باوجود مشکلاتی که در مسیر صادرات فرش ایرانی به وجود آمده است، موضوع بازاریابی نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. درحالیکه تجار و فعالان اقتصادی در کشورهای مختلف همواره به دنبال یافتن بازارهای جدید برای کالاهای خود هستند اما صادرات کنندگان فرش بیشتر به بازارهای سنتی اشتیاق نشان میدهند.
بیتوجهی به یافتن بازارهای جدید برای صادرات فرش ایرانی و کمکاری رایزنان بازرگانی برای یافتن مشتریهای جدید یکی از اشتباهاتی است که صادرات کشور و ازجمله فرش دستباف به آن دچار شده است.
دولت سیزدهم در زمان آغاز به کار یکی از دستور کارهای جدی خود را رونق صادرات غیرنفتی قرار داد بنابراین تسهیل درروند صادرات فرش یکی از راهکارهای افزایش صادرات غیرنفتی محسوب میشود. حل معضلات پیش روی تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایرانی سرآغازی بر احیای بازارهای صادراتی و رشد ارزآوری برای کشور است که توجه دولتمردان در وزارت صمت را میطلبد.
خودتحریمی در صادرات فرش دستباف
احمد کریمی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف در گفتوگو با «رسالت»، به میزان تولید فرش دستباف در داخل اشاره کرد و گفت: تولید فرش در سال به ۲ میلیون متر میرسد که بیشتر در روستاها بافته میشود و اشتغالزایی در این مناطق ایجاد میکند اما اکنون قیمت خرید آن بهشدت افزایش پیداکرده و مردم قدرت خرید آن را ندارند. تولید فرش دستباف در داخل با مشکل جدی روبه رو نیست بلکه مسئله مهم تبلیغات مناسب برای نشان دادن کیفیت بهتر فرش دستباف در قیاس بافرش ماشینی است.
وی با اشاره به اینکه فرش دستباف کالایی است که تولید آن درنهایت امکان صادرات پیدا میکند، افزود: ما در شرایط بسیار بدی ازنظر صادرات فرش دستباف قرار داریم و علیرغم تأکید مقام معظم رهبری در برداشته شدن موانع از مسیر تولید و صادرات، اما این موانع همچنان پابرجا هستند.
کریمی ادامه داد: صادرات فرش دستباف امکان ارزآوری به کشور را دارد اما در هنگام رتبهبندی ارزی توسط وزارت صمت به این مسئله توجه نمیشود و دولتمردان در دورههای مختلف درک صحیحی از اهمیت صادرات فرش نداشتهاند. کشور در دورهای بیش از دو میلیارد دلار فرش صادر میکرد اما اکنون مقدار آن به یکسیام رسیده است.
وی با اشاره به مانع عدم مرجوع شدن فرش به کشور توسط دولت گفت: دولت به ایجاد ممنوعیت در مرجوع شدن فرش از ترکیه، مشکلات زیادی را برای صادرکنندگان ایجاد کرده است. معلوم نیست چه منطقی برای این ممنوعیت وجود دارد و به همین علت امکان شستوشو و یا تعمیر فرشهای صادراتی به ترکیه داده نمیشود.
کریمی اضافه کرد: ترکیه درگذشته یکی از مشتریان فرش دستباف ایران بود اما رئیسجمهور این کشور اعلام کرد بهطور مستقیم بر روی تولید فرش دستباف سرمایهگذاری میکند و در همین راستا بسیاری از طراحان تبریزی را به کشور ترکیه دعوت کرد و تسهیلاتی قائل شد تا با سود ۳ درصد وام چندساله دریافت کنند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف با اشاره به تحریم مجزای فرش دستباف ایران توسط آمریکا گفت: آمریکا به علت اهمیت زیادی که فرش دستباف ایران دارد، آن را تحریم کرد اما دولتمردان ما به این اهمیت واقف نیستند. اتحادیه صادرکنندگان فرش جلسات زیادی با مسئولان دولت قبل گذاشت اما پاسخی برای علت مرجوع شدن فرش دریافت نکرد. چنین مشکلاتی باعث کاهش صادرات به یکسیام شد و حالا هم بهراحتی امکان رسیدن به جایگاه گذشته خود را در دنیا نخواهیم داشت. درواقع تحریمهای داخلی شرایط را بهمراتب سختتر از تحریمهای بینالمللی برای فرش دستباف کرده است.
وی با اشاره به اعمال تحریم مجدد فرش در سال گذشته بیان کرد: فرش دستباف در دوران ریاست جمهوری ترامپ با تحریم روبه رو شد اما برای مدتزمان کوتاهی با توجه به توافقاتی که انجامگرفته بود توانست از قید تحریمها آزاد شود اما مجددا از مهرماه سال ۹۹ فرش ایران مورد تحریم قرار گرفت.
کریمی با اشاره به لزوم بازاریابی و ارتباط با مشتریان جدید در کشورهای دیگر گفت: بعضی از دولتها هنوز بافرش ایران آشنا نیستند و این وظیفه رایزنان بازرگانی است که بازارهای جدید را شناسایی کنند. بازاریابی برای فرش در حال انجام است و کالاهای صادراتی باید توسط رایزنان بازرگانی وزارت امورخارجه به کشورهای دیگر معرفی شوند اما در انتخاب این افراد دقت کافی صورت نگرفته است. این افراد از طریق وزارت صمت باید معرفی شوند و از آنها گزارش عملکرد گرفته شود درحالیکه متأسفانه در بسیاری از مواقع این افراد یا تاجر میشوند و یا دلال تجار میگردند.
وی با اشاره به جایگاه نخست فرش دستباف ایرانی در دنیا افزود: وجود زیراندازهای متنوع مصرف فرش دستباف را کاهش داده است اما هنوز هیچ کشوری نتوانسته جای فرش دستباف ایرانی را در دنیا بگیرد چون فرش ایرانی برای خود برند محسوب میشود. کشورهای دیگری مانند هند، افغانستان، پاکستان، ترکیه و نپال توانستهاند فرش دستباف تولید کنند اما هرگز نتوانستهاند به جایگاه ایران دست پیدا کنند.
کریمی با انتقاد از مشمول قرار گرفتن صادرکنندگان فرش دستباف به تعهد بازگشت ارز حاصل از صادرات گفت: روشهای بازگشت ارز صادراتی یکی از مشکلات مهم برای صدور فرش است. صادرکنندگان فرش به علت اهمیت این کالا نباید متعهد به بازگشت ارز حاصل از صادرات باشند. فرش کالایی است که نیاز به کمک دولت ندارد و همه نیازهای این صنعت توسط خودش تأمین میشود. ضمن اینکه فرش بهسرعت فروخته نمیشود و شاید فروش آن سالها به طول بینجامد.
وی در پایان تصریح کرد: صادرکنندگان مجبور به بازگشت ارز حاصل از صادرات هستند زیرا بدون تبدیل آن امکان ادامه فعالیت نخواهند داشت. تجار باوجود تحریمها ارز را از طرق مختلف به کشور وارد میکنند. شاید ارز حاصل از صادرات بهطور مستقیم به اقتصاد بازنگردد اما غیرمستقیم وارد میشود.
بازار فرش , فرش دستبافت , نفیسه امامی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.