سعید امینی
یکی از ویژگی‌های فرهنگ، تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آن است. از گذشته تا به امروز، ملت‌ها درصدد معرفی فرهنگ ملی خود و مغلوب کردن فرهنگ رقیب هستند؛ بنابراین در جهان امروز، کشورها تمام تلاش خود را به‌کار می‌گیرند تا از طریق سیاست‌گذاری‌های مناسب و نیز ابزارهای نوین، ابتدا از فرهنگ و باورهای ملی خود صیانت کنند و سپس در رقابت‌های فرهنگی مغلوب شوند، البته هرچند دولت‌ها نمی‌توانند به‌صورت صددرصدی مانع تأثیرگذاری فرهنگ‌های رقیب بر روی فرهنگ ملی شوند، اما کشوری موفق است که در رقابت‌های فرهنگی از تأثیرگذاری ابعاد منفی فرهنگ رقیب جلوگیری کند و تنها از جنبه‌های مثبت آن الگوبرداری کند و نیز درعین‌حال در تعاملات فرهنگی، تأثیرگذار هم باشد.فرهنگ نقش مهم و محوری در ارتقاء و توسعه کشور دارد و به یکی از مؤلفه‌های قدرت ملی تبدیل شده است، اما متأسفانه در کشورمان طی سال‌های گذشته این مؤلفه مهم دستخوش برخورد سلیقه‌ای و سیاسی دولت‌ها شده و همین مسئله تبعاتی را برای مقوله فرهنگ در پی داشته است.
سوءاستفاده از مظلومیت فرهنگ
دشمنان جمهوری اسلامی و مخالفان فرهنگ ایرانی اسلامی سال‌هاست که برای کم‌رنگ کردن فرهنگ و باورهای ملی این مرزوبوم تلاش می‌کنند و برای تحقق اهدافشان از ابزار تهاجم فرهنگی استفاده کرده‌اند؛ لذا در این دولت و در سه دهه گذشته نسبت به تهاجم فرهنگی دشمن غفلت‌هایی صورت گرفته و با سوءاستفاده از مظلومیت فرهنگ، آن‌ را ابزار سیاست‌بازی و بازی‌های جناحی قرار داده‌اند.
در دولت تدبیر و امید، فرهنگ نسبت به سایر دولت‌‌ها بیش‌ازپیش مظلوم واقع شد؛ بنابراین اگر این مسئله مورد مداقه و بررسی بیشتر قرار گیرد، رویکرد شخص رئیس‌جمهور و اطرافیان او نسبت به فرهنگ و نیز کارکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در بروز  برخی مشکلات فرهنگی بیشترین اثرگذاری را داشته است.
بنابه گفته مارشال مک‌لوهان، جهان امروز مانند یک دهکده جهانی است که در این دهکده جهانی، ابزارهای ارتباطی تمام مؤلفه‌های قدرت را تحت تأثیر خود قرار داده و متعاقباً در دهکده جهانی، نظام سیاسی‌ موفق خواهد بود که بتواند مؤلفه‌های قدرت خود را حفظ و تقویت کند.
البته هرچند در تئوری‌های فرهنگی آمده که در عصر حاضر نمی‌توان فرهنگ را محبوس و محصور کرد و نیز فرهنگ‌ها قابلیت صدور، دگردیسی، تأثیرپذیری و تأثیرگذاری بر فرهنگ‌های رقیب را دارند، اما هنر دولت‌ها این است که با سرمایه‌گذاری مناسب فرهنگی و اهمیت دادن به جنبه‌های مثبت فرهنگ، فرهنگ ملی و مذهبی را در برابر سایر فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌های رقیب ایمن کند. درواقع هنر دولت‌ها این است که اجازه ندهند در شرایط تهاجم فرهنگی، فرهنگ ملی و مذهبی به فرهنگ مغلوب تبدیل شود.
افراط‌وتفریط دولت تدبیروامید در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی
دولت یازدهم و دوازدهم رویه و رویکرد اشتباه دولت‌های پیشین را ادامه داد؛ یعنی افراط‌وتفریط نسبت به فرهنگ در دولت تدبیروامید سبب شد مظلومیت فرهنگ بیش‌ازپیش نمایان شود. متأسفانه فقدان رویکرد کارشناسی و علمی به حوزه فرهنگ و نبود یک برنامه‌ریزی منسجم و کاربردی در سیاست‌گذاری فرهنگی، نگرانی فعلان عرصه فرهنگ را در پی داشت.
 نمره مردودی دولت در حوزه فرهنگ
همانطورکه کارشناسان حوزه فرهنگی گفته‌اند، دولت نمی‌تواند نمره قابل قبولی در بخش فرهنگی کسب کند. درواقع نگاه غرب‌گرایانه او و شیفتگی برخی مسئولان ارشد دولتی به فرهنگ غرب سبب شده تا دشمن در برخی از حوزه‌های تهاجم فرهنگی موفق شود که بخش عمده آن در حوزه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ظهور و بروز پیدا کرده است.
البته هرچند انتقادات اساسی نسبت به عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامیِ دولت تدبیروامید وارد است، اما آن‌ها را  نمی‌توان مقصر اصلی مشکلات فرهنگی دانست؛ چون این وزارتخانه قربانی سیاست‌های غلط و استفاده ابزاری رئیس‌جمهور و اطرافیان او شده است. در این سال‌ها حسن روحانی نگاه جناحی به مقوله فرهنگ داشته و حتی اظهارنظرها و دیدگاه‌های فرهنگی او، علاوه‌بر دلسوزان نظام، صدای اپوزیسیون را هم درآورده است.
برخورد با صدای رسانه‌های منتقد از طریق کاهش یا افزایش یارانه و بودجه فرهنگی، خواسته‌‎ای بود که حسن روحانی بارها از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحت امر خود طلب کرده است که این وزارتخانه هم تحت‌فشارهای رئیس قوه مجریه مجبور به اجرای این سیاست در برابر رسانه‌ها شد؛ لذا در هفت سال گذشته شاهد هستیم که رسانه‌های موافق دولت بیشترین یارانه و بودجه فرهنگی را دریافت کرده‌اند، اما رسانه‌های منتقد از این قضیه مستثنی شده‌اند و بعضاً برخی از نشریات و روزنامه‌های منتقد قوه مجریه به‌خاطر برخورد جناحی دولت با آن‌ها و از طریق کاهش بودجه و یارانه، تعطیل و یا دست به تعدیل گسترده نیروی انسانی خود زده‌اند. همچنین این سیاست در برابر نویسندگان منتقد رفتارها و برنامه‌های دولت هم لحاظ شده است و در این راستا به برخی از تألیفات نویسندگانی که به‌نقد عملکرد دولت تدبیروامید می‌پرداختند، اجازه چاپ داده نشد.متأسفانه در حوزه موسیقی خوانندگان زیرزمینی بیش از همه اقشار و فعالان فرهنگی مورد مهر و محبت دولت تدبیروامید قرار گرفته‌اند؛ خوانندگانی که آثار آن‌ها اصلاً مطابق با موسیقی و هنر اصیل ایرانی نبوده و نیست، اما چون رئیس‌جمهور در مقاطع مختلف به حمایت سلبریتی‌ها نیاز داشت، به خوانندگان زیرزمینی بیش از دولت‌های دیگر بها داد و حتی گاهی هم مشاهده شده که دولت او، برخی از این خوانندگان را به شهرت رساند.
علی‌رغم اینکه فعالان و دلسوزان نظام نسبت به تأثیرگذاری منفی اظهارنظرها و باورهای فرهنگی رئیس‌جمهور و حلقه نزدیک به او بر تشدید آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی هشدار می‌دهند، اما رئیس دستگاه اجرایی بی‌تفاوت نسبت به این هشدارها و نقدها، مسائل اصلی مانند «عفاف و حجاب»، «مشکلات معیشتی»، «کاهش سرانه کتاب‌خوانی»، «وضعیت نامساعد چاپ و نشر» و «وضعیت نامساعد رسانه‌ها و مطبوعات» را رها کرده و به مسائل حاشیه‌ای مانند مسئله ورود زنان به ورزشگاه‌ها پرداخته است.
براساس این گزارش؛ فرهنگ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های قدرت ملی که باید همواره موردتوجه دولت‌ها و سیاستمداران قرار بگیرد، متأسفانه در دولت یازدهم و دوازدهم خیلی موردتوجه قرار نگرفت و حتی گاهی اوقات به‌عمد در این حوزه غفلت‌هایی صورت گرفت که عمده‌ترین آن مربوط به حوزه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است. در هفت سال گذشته فضای مجازی به جولانگاه دشمنان جمهوری اسلامی و تهاجم فرهنگی تبدیل شده و درصورتی‌که دولت تدبیروامید می‌توانست با نظارت دقیق خود از آثار و تبعات فضای مجازی بکاهد، منتقدان خود را به مخالفان دسترسی آزاد مردم به اینترنت متهم کرد؛ لذا برخورد سیاسی و جناحی حسن روحانی با مقوله فرهنگ بسیار زیان‌آور بوده و حتی عنان کار را از دستان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم خارج کرده است.