گروه اجتماعی- حسن طباطبایی
کرونا با افزایش بیماران «کووید ۱۹» و ازدحام بیمارستان ها در چین، بار دیگر به سرخط خبرها بازگشته است و نگرانی‌ها در مورد گسترش سویه های خطرناک‌تر یا مسری‌تری از این ویروس بیشتر شده و طی روزهای گذشته پس از شناسایی زیرسویه های جدید امیکرون در کشورمان، با نام های «ایکس‌بی‌بی» و «بی‌کیو.وان‌.وان» احتمال افزایش موج جدیدی از کرونا شدت یافته، از این رو در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با حضور رئیس جمهور بر اتخاذ دوباره سیاست‌هاسی پیشگیرانه در مقابله با کووید ۱۹ و تجدید واکسیناسیون تاکید شده است.  
اوج‌گیری دوباره آمار مبتلایان در چین؛ جایی که برای نخستین بار ویروس کووید عرض اندام کرد و میلیون‌ها نفر را به کام مرگ کشاند، همه را هراسان کرده و بالا رفتن روزافزون آمار مرگ و میرها در اثر ابتلا به این بیماری محتمل است. اگرچه آمار رسمی که دولت چین درباره شمار جان‌باختگان کرونا منتشر کرده از انگشتان یک دست تجاوز نمی‌کند، اما برخی منابع خبری اعلام کرده‌اند، طی روزها و هفته‌های گذشته، روزانه تا چند هزار نفر از چینی‌ها بر اثر ابتلا به کرونا جانشان را از دست داده اند.
 با این حال چین مدعی است که همیشه آمارهایش درباره شمار مرگ و میر ناشی از کووید۱۹ شفاف و درست بوده است. به گزارش یورونیوز، رئیس سازمان جهانی بهداشت، موج بی‌سابقه موارد ابتلا به کووید در چین را «بسیار نگران‌کننده» خوانده و از پکن خواسته، اطلاعات دقیقی درباره این وضعیت ارائه دهد، تا این نهاد بین المللی بتواند خطرات پیش روی سلامت‌جهانی را ارزیابی کند.  
 کاهش تدریجی ایمنی زایی واکسن‌های تزریقی
بی تردید در چنین شرایطی، کنترل و نظارت بر مبادی مرزی بسیار حائز اهمیت است و برخی دولت ها باتوجه به افزایش مبتلایان کووید در چین و لغو بسیاری از محدودیت‌های کرونایی از سوی مقامات این کشور که با فرا رسیدن تعطیلات سال نو میلادی مصادف شده، مقررات تازه‌ای را برای ورود مسافران چینی به کشورهایشان وضع کرده اند. آزمایش کرونا برای مسافرانی که از چین به کشورهای آمریکا، اسپانیا، فرانسه، کره جنوبی، هند، ایتالیا، ژاپن و تایوان وارد می شوند، الزامی است و همچنین مسافرانی که از چین عازم انگلستان هستند، باید گواهی منفی تست کرونا را ارائه کنند.
پیش تر دکتر مینو محرز-   متخصص بیماری های عفونی هشدار داده بود که «سال ۹۸ وقتی کرونا وارد کشور شد، در ایام تعطیلات سال جدید میلادی بود و تعداد زیادی از افراد تبعه کشور چین که در ایران زندگی می‌کردند، برای سال نو به کشورشان رفتند و هنگام بازگشت، بیماری کووید را به کشور ما آوردند. اگرچه تعداد مبتلایان کمتر از پیک هفتم با زیرسویه های «بی ای.۱» «بی ای.۲» خواهد بود، اما موارد بستری و فوتی نسبت به ابتلا بیشتر خواهد شد». گروهی از متخصصان معتقدند قدرت و توان این سویه در آلوده کردن افراد و شدت درگیری بیشتر از سویه‌های قبل خواهد بود.
دکتر محمد وجگانی- عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا که بیماری‌زایی سویه‌های جدید کرونا را مشابه امیکرون پایین و در عین حال سرایت‌پذیری آن را بالا دانسته، تاکید کرده است: توجه به رفت‌وآمدها و مسافرت‌ها باید با نظارت و کنترل کافی از مبادی مرزی صورت گیرد؛ زیرا عدم نظارت می‌تواند جرقه‌ای از افزایش ابتلا به بیماری در کشور باشد. 
دکتر محمد وجگانی در گفت‌وگو با ایسنا، آخرین وضعیت بروز کرونا، را اینگونه تشریح کرده: در حال حاضر صحبت‌هایی در مورد سویه جدیدی از کرونا مطرح است که مقداری فرانسه و آمریکا را درگیر کرده است. این صحبت‌ها در مورد سویه‌های «ایکس‌بی‌بی» و «بی‌کیو.وان‌.وان» مطرح شده، به شکلی که در فرانسه ۶۰ درصد و در آمریکا حدود ۳۵ درصد مبتلایان جدید به سویه  «بی‌کیو.وان‌.وان» کرونا مبتلا می شوند. 
هرچند مرگ و میر حاصل از ابتلا به سویه‌های جدید کمتر است، اما به گفته وجگانی، ممکن است در حین افزایش موارد ابتلایی که به دنبال شیوع زیرسویه‌های«ایکس‌بی‌بی» و «بی‌کیو.وان‌.وان» در کشور مشاهده می‌کنیم، همزمان با جهش‌های خطرناک مواجه شویم که این احتمال نباید نادیده گرفته شود.  با گذر از پیک هفتم و کاهش چشمگیر تعداد مبتلایان و آمار جان باختگان روزانه کرونا، برخی گمان کردند کرونا به آخر خط رسیده، اما این کاهش آمار در شرایطی بود که گزارش ها از روند افزایشی این بیماری در کشورهای اروپایی و آمریکا حکایت  داشت و این کشورها خود را برای مواجهه با موج جدید کرونا آماده کرده بودند.  
پدرام پاک آیین- سخنگوی وزارت بهداشت در همین باره گفته است: کرونا در هیچ جای دنیا تمام نشده است و از همه افراد بالای ۱۸ سال که دارای بیماری زمینه‌ای بوده و ۶ ماه از آخرین واکسن آنها گذشته، خواسته است: هر چه سریع‌تر نسبت به تزریق دز یادآور اقدام کنند. وی با بیان اینکه میزان مراجعه مردم به مراکز واکسیناسیون روزانه کمتر از پنج هزار نفر است، این رقم را ناکافی عنوان کرده است. 
به گفته محققان و پزشکان متخصص، کاهش تدریجی ایمنی زایی واکسن‌های تزریقی از مهمترین دلایل اوج گیری دوباره ویروس کرونا است. همچنین برخی معتقدند مقاومت واکسن های تزریق شده، نمی تواند مانع ابتلا به جهش‌های جدید شوند. البته این به معنای عدم تزریق دز بوستر واکسن کرونا نخواهد بود. پزشکان و متخصصان به منظور پیشگیری از وقوع پیک هشتم کرونا، بر تزریق دزهای سوم و چهارم واکسن کرونا اتفاق نظر دارند.  نتایج مطالعات نشان داده‌است، مرگ و میر ناشی از کرونا در افراد واکسینه به طور قابل ملاحظه ای کمتر است. در کشور ما همانند دیگر کشورهای جهان اغلب مردم به تزریق یک یا دو دز واکسن کرونا بسنده کرده‌اند؛ درحالی که باتوجه به آغاز احتمالی موج جدید این بیماری، سازمان جهانی بهداشت و مسئولین بهداشتی بر تزریق دزهای سوم و چهارم برای کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند و سالمندانی که بیش از ۶ ماه از تزریق دز قبلی واکسن‌شان گذشته است، تاکید دارند. 
برمبنای اظهارات آمیتیس رمضانی- دبیر انجمن متخصصین عفونی کشور، تزریق دز بوستر برای همه افراد جامعه ضروری نیست: «اکثر افراد جامعه، هم واکسن تزریق کرده‌اند و هم عفونت را تجربه کرده‌اند. برای افراد جوان زیر ۶۰ سال که بیماری زمینه‌ای ندارند، اگر دو یا سه دز، تزریق واکسن کرونا داشته‌اند نیاز به تزریق مجدد واکسن نیست. در این افراد ترکیب ایمنی اکتسابی که از ابتلای طبیعی بیماری و تزریق واکسن حاصل شده است، محافظت خوبی ایجاد می‌کند.»
رمضانی با اشاره به گروه‌های پر خطر بالای ۶۰ سال (بیماری‌های قلبی ریوی، تنفسی، اختلال در سیستم ایمنی) یادآور شده که «اگر دو دز واکسن تزریق کرده‌اند، دز سوم و اگر سه دز زده‌اند، دز چهارم را طی روزهای آینده تزریق کنند.»
معمولاً واکسن‌هایی با تکنولوژی یا پلتفرم پروتئینی، بهترین گزینه برای واکسیناسیون به شمار می روند و دبیر انجمن متخصصین عفونی کشور در پاسخ به این پرسش که چه واکسن‌هایی را به عنوان تزریق دز یادآور(بوستر) توصیه می‌کنید؟، گفته است: در حال حاضر در کشور واکسن پاستور، واکسن رازی و واکسن نورای بقیه الله که از نوع پلتفرم پروتئینی هستند به عنوان دز یادآور توصیه می‌شود. 
اما دکتر محمد وجگانی- عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا نظر دیگری دارد. به اذعان او، همان واکسن‌های قدیمی کرونا ( واکسن‌هایی بر پایه ویروس ووهان، دلتا و…) هنوز می‌تواند ایمنی‌زایی مناسبی ایجاد کند؛ بنابراین همچنان توصیه به تزریق واکسن‌های در دسترس است. 
مطابق پیش بینی ها در ماه آینده با یکی از سویه‌های «بی‌کیو.وان‌.وان» کرونا که هم اینک در جهان نیز در گردش است، پیک جدیدی را تجربه خواهیم کرد. دبیر انجمن متخصصین عفونی کشور با اشاره به این مسئله اظهار کرده است: شدت بیماری زایی( پاتوژنزیس) این ویروس زیاد نیست و شدت درگیری ریه‌ها نیز کم است‌ و تنها نگران افراد مسن هستیم. وجگانی نیز دو پیش بینی و سناریو را در گفت و گو با ایسنا مطرح کرده؛ اول آنکه موج هشتم ظرف ماه‌های آتی رخ می‌دهد و دوم اینکه با توجه به جهش‌های بیماری، واکسیناسیون و ایجاد ایمنی در جامعه، دیگر موجی از بیماری را شاهد نخواهیم بود. 
کرونا فعلا در کشور ما به نسبت آمریکا، اروپا، چین و ژاپن فراوانی کمتری دارد، اما آنطور که آمیتیس رمضانی می گوید: در کشورهای مورد اشاره، افزایش موارد واریانت‌های کرونا گزارش شده است. واریانت‌هایی که همه مشتق از سویه امیکرون هستند، چه از نوع سویه‌ «بی‌ای.۲» که اسفندماه شیوع یافت و چه سویه «بی‌ای. ۵»که مردادماه در کشور، تجربه شد و در حال حاضر واریانت‌هایی که در گردش هستند، از همین دو سویه مشتق شده‌اند. 
برهمین اساس، افزایش قابل توجه مبتلایان جدید و بستری های کرونایی و ازدحام بیماران در مراکز درمانی آمریکا، خبری است که از سوی مرکز کنترل و پیشگیری از امراض آمریکا اعلام شده و این مرکز شناسایی بیش از ۴۰۰ هزار مبتلای جدید در طول یک هفته در این کشور را به علت کمبودهای دارویی و فشار مضاعف بر کادر درمان نگران کننده خوانده است. بنابر گزارش رویترز و به نقل از ایسنا، داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا در روز جمعه حاکی از آن است که بیش از ۴۰ درصد موارد جدید ابتلا به کووید در این کشور ناشی از سویه امیکرون «ایکس‌بی‌بی. ۱.۵» است که سویه‌ای بسیار مسری است و شمار مبتلایان به آن ظرف یک هفته دو برابر شده است. 
 ثبت بیشترین شمار مرگ‌های کووید در ژاپن و آمریکا
طبق آمار رسمی ارائه شده، روند ابتلا به بیماری کووید۱۹ افزایش یافته و این بیماری همچنان قربانی می‌گیرد. در جدول جهانی «کرونا» مرگ ۱۴۰۱ نفر بر اثر ابتلا به این بیماری و شناسایی ۴۴۳ هزار و ۶۰۳ مبتلای جدید در شبانه روز گذشته به ثبت رسیده و کشور ژاپن با ۳۲۶ جان باخته، بیشترین تعداد مرگ‌های کووید را به خود اختصاص داده است. پس از آن، آمریکا با گذشتن از ۱/۱ میلیون قربانی در صدر قرار دارد و در بین کشورهای قاره سبز، فرانسه با بیش از ۳۹ میلیون مبتلا رکورددار ابتلا به این بیماری است. روسیه با عبور از آمار ۳۹۳ هزار قربانی، بیشترین قربانیان کرونایی را در میان کشورهای اروپایی به نام خود ثبت کرده است. ایران نیز با ثبت هفت میلیون و ۵۶۱ هزار و ۵۸ مورد ابتلا و ۱۴۴ هزار و ۶۸۲ مورد مرگ ناشی از این بیماری، در جدول جهانی کرونا، در رتبه هجدهم ایستاده است. 
 تاکید بر تزریق واکسن و کنترل مبادی ورودی در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا
در پی شناسایی مواردی از سویه‌های جدید امیکرون در کشور، روز گذشته جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با حضور رئیس جمهور برگزار و از مهمترین مصوبات این جلسه، کنترل مبادی ورودی کشور و ترغیب افراد بالای ۱۸ سال به تزریق مجدد واکسن بوده است. رئیس جمهور در این جلسه، با توجه به افزایش نرخ شیوع ویروس کووید۱۹ در برخی مناطق جهان، بر فراهم کردن تمهیدات لازم برای تجهیز و آمادگی مراکز واکسیناسیون تاکید و تصریح کرد: کسانی که ۶ ماه از تزریق آخرین دز واکسن کرونای آنها گذشته، نسبت به تجدید واکسیناسیون اقدام کنند.  
رئیسی با اشاره به ساخت ۶ نوع واکسن کرونا در داخل کشور به همت دانشمندان ایرانی و با حمایت دولت اظهار داشت: استفاده تؤامان مردم از واکسن‌های ساخت داخل و واکسن‌های وارداتی، در کنار تزریق بیش از ۱۵۶ میلیون دز واکسن کرونا در طرح واکسیناسیون سراسری که بالاتر از بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی بود، باعث مهار کرونا و ارتقای سطح ایمنی عمومی در ایران شده است. رئیس جمهور در این جلسه با ضروری خواندن کنترل کامل و دقیق همه مبادی ورودی کشور، بر تشدید و اهتمام بیشتر نسبت به مراقبت‌های مرزی در تمامی مرزها اعم از هوایی، زمینی و آبی و کنترل مسافرانی که ورود و خروج دارند، تاکید کرده و انجام تست‌های لازم، رفع کمبود اقلام دارویی و آمادگی مراکز درمانی را از وزارت بهداشت خواستار شده تا در صورت افزایش آمار مبتلایان به کرونا، نگرانی از این ناحیه وجود نداشته باشد.  در همین حال عباس شیراوژن- سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا ابراز امیدواری کرده که اگر مردم هم در تزریق واکسن و هم در رعایت نکات بهداشتی مانند فاصله‌گذاری و استفاده از ماسک در اماکن بسته و پرازدحام و به ویژه در مدارس و دانشگاه‌ها همراهی کنند، وضعیت بغرنجی نخواهیم داشت.