گروه اجتماعی
کرونا سربه‌زیرتر و آرام‌تر شده، موج هفتم را پشت سر گذاشته‌ایم و خیلی‌ها دیگر ماسک نمی‌زنند اما نگرانی از بازگشت خیزش اپیدمی همچنان وجود دارد و این درحالی است که ابتلا به آنفلوآنزا نیز به‌صورت قابل‌توجهی افزایش‌یافته و کارشناسان از احتمال طغیان این بیماری می‌گویند. هرسال با آمدن فصول پاییز و زمستان میزان ابتلا به آنفلوآنزا بالا می‌رود و افراد زیادی به‌ویژه سالمندان و مبتلایان به امراض خاص، جان خود را براثر ابتلا به این بیماری از دست می‌دهند. ازآنجایی‌که در دو سال اخیر به دلیل اپیدمی کووید، آنفلوآنزا بروز چندانی نداشته، به نظر می‌رسد که سطح ایمنی جامعه هم برای مقابله با آنفلوآنزا کمتر از سالیان گذشته است. 
زیرا همان‌طور که متخصصان همه‌گیرشناسی می‌گویند، «سال‌های قبل عده‌ای واکسن تزریق می‌کردند و عده‌ای هم مبتلا می‌شدند، اما در دو ،سه سال اخیر هم واکسن تزریق نشده و هم ابتلای طبیعی کم بوده است و احتمال خیزش مجدد آنفلوآنزا در پاییز و زمستان وجود دارد. زیرا آنفلوآنزا برعکس کووید تابع فصل است و عمدتا در پاییز و زمستان رخ می‌دهد.»
پیش‌تر تصور می‌شد از اواسط آبان‌ماه، شیب صعودی موارد ابتلا خودنمایی می‌کند اما به‌ویژه در هفته گذشته حدود ۵۰ درصد نمونه‌هایی با علائم سرماخوردگی، موارد آنفلوآنزا بوده‌اند که این مسئله تمامی تصورات و احتمالات پیشین را برهم زد. همان‌طور که سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت می‌گوید، امسال برخلاف انتظار ما، این روند افزایشی هم در نیم‌کره شمالی و هم در کشور ما حدود  ۳ یا ۴ هفته زودتر آغاز شده است و از اول مهرماه افزایش موارد آنفلوآنزا شروع شد که «بیش از ۹۵ درصد موارد آنفلوآنزا در کشور ما نوع A است و در سایر کشورها هم این روند مشاهده می‌شود و تعداد موارد آنفلوآنزای نوع B کمتر است. بر این اساس یک‌سوم موارد آنفلوآنزا در کشور H۱N۱ و حدود دوسوم نیز نوع H۳N۲ است.»
آنفلوآنزا به شکل غیرمنتظره‌ای در حال جولان است و نگرانی بزرگ متخصصان بیماری‌های عفونی، سرعت تکثیر این بیماری در مدارس است. طی دو سال گذشته، میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط مردم بیشتر شد و کمتر با انواع ویروس‌ها مواجه بودیم، مدارس تقریبابسته بود و شرایط برای شیوع ویروس‌ها فراهم نبود؛ اما در حال حاضر تمامی محدودیت‌ها برداشته‌شده و کودکان زیر ۸ سال با ویروس‌های موجود مواجهه‌ای نداشته‌اند، بنابراین گردش ویروس در این گروه سنی به دلیل پایین بودن سطح ایمنی بدنشان بیشتر است، این کودکان که مبتلا شوند می‌توانند ویروس‌ را به بزرگسالانی که ایمنی ندارند منتقل کنند. 
رئیس بخش عفونی بیمارستان امام خمینی با هشدار نسبت به این مسئله می‌گوید:
 ما درواقع با اپیدمی جدی آنفلوآنزا در سطح کشور روبه‌رو هستیم.
حمید عمادی، توضیح می‌دهد که آنفلوآنزا بسیار شایع شده و در کنار آن شاید اُمیکرون هم باشد و شاید سایر بیماری‌های تنفسی دیگر هم باشند اما فعلا آنفلوآنزا بر فضا حاکم است. بچه‌ها طی دو سال گذشته به مدرسه نرفتند و در خانه بودند و امروز عفونت‌های تنفسی مختلفی را تجربه می‌کنند. بدن ما برعلیه آن‌ها پادزهر می‌سازد و واکسینه می‌شود. دو سال گذشته مردم به‌واسطه خانه‌نشینی و ماسک زدن این وضعیت را تجربه نکرده‌اند و امروز که همه ماسک‌های خود را برداشته‌اند، معمولا فضای مدرسه جای خوبی برای انتقال بیماری‌های تنفسی است و به بیماری‌هایی که در دو سال گذشته باید می‌گرفتیم و نگرفتیم مبتلا می‌شویم. امروز انواع ویروس‌های تنفسی در مدارس شایع است که بیشترین میزان آنفلوآنزا و کووید است. 
 پیامد همدستی دو بیماری تنفسی
گفته می‌شود در اواخر پاییز همزمان با افزایش موارد آنفلوآنزا، به‌احتمال‌زیاد پیکی از کرونا هم رخ می‌دهد. اتفاقی که در بسیاری از کشورهای اروپایی نیز به وقوع پیوسته و هنگامی‌که در اروپا موارد کرونا افزایش می‌یابد، به فاصله یک تا دو ماه، این افزایش در آمریکا آغاز و پس‌ازآن هم این وضعیت در ایران اتفاق می‌افتد. دراین‌باره «آميتیس رمضانی» مدیر گروه تحقیقات بالینی انستیتو پاستور ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا اعلام می‌کند، در کشورهای نیم‌کره جنوبی موارد آنفلوآنزا و کرونا به‌صورت همزمان افزایش پیدا کرده است. از سوی دیگر در حال حاضر سویه‌های کرونا مانند BA.5، BA.2، BA.2.75 ، B.7 و XB به‌صورت مرتب شناسایی می‌شوند که از مهم‌ترین ویژگی آن‌ها ایمن گریزی بیشتری و انتقال سریع‌تر است. لذا این نگرانی وجود دارد که همزمان با آنفلوآنزا ابتلا به این سویه‌ها نیز افزایش پیدا کند. بنابراین توصیه می‌شود حتما افراد و به‌ویژه کودکان واکسن‌های خود را تزریق کنند تا احتمال عفونت همزمان دو بیماری آنفلوآنزا و کرونا کمتر باشد. هم کرونا و هم آنفلوآنزا هر دو بیماری تنفسی هستند  و علائم آن‌ها شبیه هم است، وقتی عفونت همزمان باشد شدت بیماری افزایش پیدا می‌کند و بیماری هم پیش‌رونده خواهد بود.
در همین حال «حمید سوری» استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز تصور خاموشی اپیدمی کرونا را خطا می‌داند. او با اشاره به نگرانی‌های جدید در مورد سابوارایانت‌های جدید ویروس کرونا می‌گوید: «این نگرانی وجود دارد که زیرمجموعه‌های ویروس BQ. 1 و BQ1.1 به یک تهدید بزرگ در جهان تبدیل شوند، همچنین ویروس XBB هم می‌تواند تصویر کووید۱۹ را در سطح جهانی تغییر دهد. بدترین سناریوی ممکن این است که ما شاهد افزایش یک یا چند سویه باشیم که از محافظت ایمنی ما دور باشند، درست همان‌طور که یک پیک پیش‌بینی‌شده پاییز و زمستان در آمریکا در حال رخ دادن است.»
جدیدترین داده‌های CDC نشان می‌دهد که زیرشاخه‌های BQ. 1 و BQ. 1.1 به حدود ۱۲ درصد از سویه‌های ویروس در گردش در ایالات‌متحده افزایش‌یافته‌اند که در هفته گذشته دو برابر شده است، درحالی‌که تنها یک ماه پیش ۱ درصد بود. سوری به افزایش کووید در برخی از کشورهای اروپایی اشاره دارد که تا حدی به دلیل در گردش بودن زیر واریانت‌های کروناست. ظهور BQ. 1 و BQ1.1 در ایالات‌متحده و XBB در سطح جهانی غیرمنتظره نیست. کرونای جدید ویروسی است که به تکامل ادامه خواهد داد تا بتواند ما را آلوده کند و به حیاتش ادامه دهد.
نگرانی از بازگشت خیزش اپیدمی و بازگشت به سال ۹۸ در اظهارات این استاد اپیدمیولوژی نمایان است. سوری می‌گوید: «در حال حاضر فعال میدان اپیدمی، ویروس است و ما منفعلانه به این آتش‌بس یک‌سویه از جانب دشمن بیولوژیک دل‌خوش کرده‌ایم. این رفتار حتی در زمان اعلام خاموشی پاندمی کووید ۱۹ هم علمی و منطقی نیست چه برسد در این شرایط که در هیچ کشور دنیا و توسط هیچ سازمان متولی بین‌المللی مانند سازمان جهانی بهداشت خاموشی اپیدمی تأيید و اعلام نشده است.» در این شرایط مسئولان نظام سلامت، نسبت به روند افزایشی آنفلوآنزا در کشور و احتمال اپیدمی این بیماری طی ماه‌های آینده هشدار می‌دهند. 
 افزایش بیماری‌های تنفسی فصلی
همزمانی شیوع کرونا و آنفلوآنزا در پاییز و زمستان، با توجه به کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی، احتمالی است که بارها از زبان متخصصان همه‌گیرشناسی مطرح‌شده، وقتی سطح رعایت پروتکل‌های بهداشتی به‌ویژه فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک کاهش می‌یابد، طبیعی است که سایر بیماری‌های تنفسی شایع و به‌خصوص آنفلوآنزای فصلی که هرساله در زمستان با آن مواجه بودیم، افزایش ‌یابد. حمید سوری می‌گوید، «این اتفاق در سایر مناطق دنیا هم دیده شده است و بنابراین ما هم انتظار داریم که بیماری‌های تنفسی فصلی به‌ویژه بیماری‌هایی که حالت آندمیک داشته‌اند، ‌افزایش یابند. کمااین‌که طی دو تا سه سال گذشته به دلیل رعایت پروتکل‌های ناشی از کرونا شیوع این بیماری‌ها کاهش یافته است. حتی گاهی اوقات ازآنجایی‌که واریانت‌ها را در کشور بررسی نمی‌کنیم، نمی‌دانیم که کروناست یا بیماری‌های مشابهی مانند آنفلوآنزاست. زیرا میزان تست‌مان به‌شدت کاهش یافته است و نمی‌دانیم که اکنون آنچه در سطح جامعه می‌گذرد، چه هست. حتی نمی‌دانیم که سطح ایمنی مردم چقدر است. در حال حاضر عملا همه سرنوشتمان را 
به دست ویروس سپردیم.»
در یک بررسی ساده بر روی ۱۰۰ نمونه آزمایشگاهی از بخش مراقبت‌های ویژه، ۳۹ مورد ابتلا به آنفلوآنزا گزارش‌شده که به گفته حمیدرضا جماعتی، دبیر کمیته علمی کشوری کرونا، این مسئله می‌تواند هشداری برای اپیدمی آنفلوآنزا در هفته‌ها و ماه‌های آینده باشد. 
 زمان طلایی تزریق واکسن از دست رفت؟
شدت بیماری و خطر مرگ‌ومیر ناشی از ابتلا به ویروس آنفلوآنزا را می‌توان با افزایش تزریق واکسن کاهش داد. شاهین قاسمی، متخصص بیماری‌های عفونی در بیمارستان عرفان تهران، به خبرآنلاین می‌گوید: «آنفلوآنزا هم مانند سایر بیماری‌های ویروسی هرسال با سویه‌ای جدید شیوع پیدا می‌کند، برای همین هم‌سال به سال واکسن‌های جدید آنفلوآنزا با توجه به تغییرات ویروس در دسترس قرار می‌گیرد. دقیقا مانند ویروس کرونا که سویه‌های جدیدی از خود نشان داد، آنفلوآنزا هم دقیقا همین روند را دارد و واکسن‌های جدید برای سویه‌های جدید پیشنهاد می‌شود تا در بدن ایمنی ایجاد کنند.»
قاسمی ادامه می‌دهد: «کسانی‌که سن بالای ۶۵ سال دارند یا به بیماری‌های قلبی، کلیوی، ریوی، سرطان، و نقص سيستم ایمنی بدن مبتلا هستند باید واکسن آنفلوآنزا را دریافت کنند، بهترین زمان هم برای تزریق این واکسن نیمه دوم شهریور تا آخر مهرماه است.» بااین‌حال شهنام عرشی، سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت می‌گوید: زمان طلایی تزریق واکسن آنفلوآنزا قبل از شیوع بیماری و اواخر شهریورماه است، اما ممانعتی برای تزریق واکسن در ماه‌های بعد هم وجود ندارد و تا بهمن‌ماه امکان تزریق واکسن وجود دارد. البته بحث این است که ممکن است فرد پیش از تزریق واکسن به بیماری مبتلا شود؛ بااین‌حال هنوز هم به‌ویژه به گروه‌های در معرض خطر (بیماران زمینه‌ای، افراد بالای ۶۰ سال، خانم‌های باردار و…) تزریق واکسن آنفلوآنزا را توصیه می‌کنیم. توصیه ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران نیز این است که اگر واکسن به‌اندازه کافی موجود است، همه افراد واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند، ولی با توجه به کم بودن مقدار واکسن‌ها، افراد دارای نقص سیستم ایمنی بدن و کسانی‌که بیماری زمینه‌ای دارند نسبت به تزریق این واکسن اقدام کنند.» اپیدمی آنفلوآنزا آغاز شده و ازنظر برخی متخصصان بیماری‌های عفونی، برای واکسیناسیون دیر شده اما تزریق واکسن از نزدنش بهتر است و اگر در دوره نهفته بیماری نباشیم واکسن می‌تواند، اقدامی پیشگیرانه باشد. در این رابطه حمید عمادی، رئیس بخش عفونی بیمارستان امام خمینی عنوان می‌کند: «معمولا وقتی واکسن آنفلوآنزا را تزریق می‌کنیم، باید دو هفته از تزریق آن بگذرد تا واکسن اثربخشی خود را ظاهر کند. اما در زمانی که همه مرتبا آنفلوآنزا می‌گیرند ممکن است امروز واکسن را بزنید و فردا آنفلوآنزا بگیرید و گمان کنید به دلیل تزریق واکسن این‌طور شده است. بیماری دوره‌ای نهفته دارد و ممکن است امروز ویروس وارد بدن شود و چند روزی علائمی نداشته باشد. وقتی یک هفته تا پنج روز گذشت علائم ظاهر می‌شود و آن زمان است بیماری خود را نشان می‌دهد، بسیاری از ما ممکن است آنفلوآنزا گرفته باشیم ولی در دوره پنهان بودن بیماری باشیم و در این شرایط می‌گوییم واکسن زدیم و بیمار شدیم و ازاین‌رو با توجه به شروع اپیدمی شاید کمی زمان را برای تزریق واکسن ازدست‌داده باشیم، ولی به هر ترتیب تزریق آن ایرادی ندارد.» 
برخی ویروس شناسان نیز معتقدند که به علت فعالیت ویروس در فصول سرد سال در نیم‌کره شمالی بهترین زمان تزریق واکسن آنفلوآنزا اواخر شهریور و اوایل مهرماه است. این را علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید. به گفته او، اگر کسی به دلیل نداشتن دسترسی به واکسن در این بازه زمانی نتواند واکسن دریافت کند تزریق واکسن تا آخر اسفندماه نیز ایرادی ندارد.