محمد مهرعلی
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مواضعی که در ظاهر تعجب‌برانگیز به نظر رسیده و کاملا برخلاف تفاهمات اولیه صورت گرفته میان تهران و آژانس می‌باشد، مدعی عدم همکاری کشورمان در پاسخ‌دهی به ابهامات آژانس شده است. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران چندین بار حدودوثغور همکاری با آژانس را مشخص کرده و تأکید داشته است که همکاری‌های فراپادمانی با آژانس در این مسیر منتفی می‌باشد. بر این اساس، قرار شده است تا خردادماه امسال، پاسخ به ابهامات آژانس در قالب همکاری‌های دوجانبه میان تهران و این سازمان  بین‌المللی صورت گیرد و در آن، مرز میان « ادعاها» و « مستندات»مشخص شود.  به‌طورکلی در علم حقوق میان «ادعا» و« مستند»تفاوت زیادی وجود دارد. سازمان‌های بین‌المللی مانند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی  که قاعدتا باید کارکردی  حمایتی  و  نظارتی در خصوص اعضای خود داشته باشند، باید در صورت وجود شواهد و مستنداتی که انحراف یک کشور از برنامه هسته‌ای خود را مورد تأیید قرار دهد، با کشور میزبان وارد مذاکره شوند. آژانس باید در این خصوص مستندات خود را ارائه کند و از کشور میزبان بخواهد تا نسبت به شواهد موجود پاسخگو باشد. در برخی موارد، در همان مرحله کشور میزبان با ارائه اسناد و شواهدی دقیق، ابهامات آژانس را برطرف خواهد کرد. درنهایت نیز اگر آژانس قانع نشد، این کشور میزبان است که حق دارد بر اساس اهمیت مکان‌های مورد اصرار آژانس، حدودوثغور آن نظارت را تعیین کند و حتی در موارد حساس به آژانس اجازه نظارت ندهد.
حالا نکته اصلی اینجاست که در ادعاهای آژانس ، هیچ‌یک از این مراحل طی نشده است. اساسا آژانس شواهد و مستنداتی در خصوص اتهامات اخیر خود ارائه نکرده است. بدیهی است که اگر جمهوری اسلامی ایران در اینجا تسلیم خواسته‌های فراپروتکلی و فراپادمانی آژانس شود، این روند در آینده نیز ادامه پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر، گویا رافائل گروسی کاملا فراموش کرده است که اکنون دیگر توافقی به نام برجام موضوعیتی ندارد و اجرا نمی‌شود! مدیرکل آژانس به‌وضوح می‌داند که قانون راهبردی تصویب‌شده توسط مجلس شورای اسلامی نیز قدرت مانور این سازمان را محدود ساخته است.  
در چنین شرایطی موضع‌گیری‌های اخیر گروسی و هشدار وی در خصوص شکست مذاکرات در صورت عدم همکاری ایران و آژانس، مصداق نوعی فرافکنی آشکار و بازی سیاسی در زمین واشنگتن محسوب می‌شود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال حاضر، به‌عنوان یک‌نهاد مستقل وارد معادله احیای برجام نشده است. رافائل گروسی و آژانس،  یکی از قطعات پازل دولت‌های ترامپ و بایدن در تقابل و فشار حداکثری علیه ایران محسوب می‌شود. به عبارت بهتر، باید در این معادله«  آژانس»  را به‌عنوان یکی از اجزای اصلی بازی ضد ایرانی کاخ سفید بپذیریم. بدون شک میان این قطعه پازل و دیگر قطعات آن ارتباطی مستقیم وجود دارد. به عبارت بهتر، نمی‌توان رفتار آژانس را در چارچوبی غیر از بازی آمریکا و تروئیکای اروپایی در قبال مذاکرات وین  مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داد. بازی این دو با یکدیگر کاملا هماهنگ شده است و اتاق فکر این هماهنگی نیز در واشنگتن و کاخ سفید می‌باشد. مواضع سلبی اخیر گروسی، منبعث از نتیجه‌گیری‌های فنی و حقوقی آژانس در قبال پرونده‌های ادعایی نبوده و معلول دستورالعملی است که از سوی کاخ سفید به وی دیکته شده است.