معصومه پورصادقی/ حانیه مسجودی
برجام دیگر آن نوزاد تازه‌ پا به جهان گذاشته نیست که شرق و غرب از آن سخن می‌گفتند و دیپلمات‌های ریزودرشت داخلی روز و شب دور آن پروانه‌وار می‌چرخیدند بلکه این روزها به بیمار در حال احتضاری می‌ماند که هرازچندگاهی تنفس مصنوعی می‌گیرد و‌ هر آن مرگ به مرگ نزدیک می‌شود.روزی قرار بود سند توافق جامع هسته‌ای موسوم به برجام، تحریم‌های ظالمانه رژیم آمریکا علیه ایران را – که بعد از فتنه ۸۸ سنگین شد – بالمره رفع کند اما نه‌تنها رفع نکرد که دشمن را برای تشدید فشارهای اقتصادی جری کرد.برجام هرچه برای اقتصاد و جیب ملت چیزی نداشت الا تحمیل هزینه، اما درسی بزرگ برای کسانی داشت که فکر می‌کردند می‌توان زانوی خود را با عصای بیگانه جابه‌جا کرد و به‌جای تکیه به بازوی داخلی به هر کس و ناکس خارجی دست دراز کرد.برجام همچون معلمی خشن اما لازم، ثابت کرد مسیر تأمین رفاه از داخل کشور می‌گذرد، نه از دالان‌های تودرتوی بین‌المللی که برای تأمین خواست کشورهای شمال تعبیه شده است و در هر گردنه‌ای، راهزنی برای غارت اموال کشورهای جنوب مترصد فرصت است.رئیس رژیم آمریکا که روزگاری نه‌چندان دور سودای «دست‌درازی ایران برای مذاکره» را در سر می‌پروراند این روزها با سودای «مذاکره با ایران ولو با یک عکس یادگاری» را در سر می‌پروراند.تُرِّهات رئیس رژیم آمریکا در حالی است که در چهار سال گذشته، کشورش نه‌تنها به هیچ‌یک از تعهدات برجامی خود پایبند نبود بلکه دیگر کشورها را هم برای اجرا نکردن تعهداتشان تهدید و تطمیع می‌کرد.

سیدهادی سیدافقهی در گفت‌وگو با «رسالت»:
برجام سند تاریخی ضرر و شکست است
سیدافقهی در گفت‌وگو با «رسالت» بیان کرد: برجام یک معامله زیانبار و خطای محاسباتی بود که مسئولان ما با حسن‌نیت اما باعجله، شتاب و خوشبینی بیش‌ازحد به آمریکا و کشورهای غربی انجام دادند و امروز نتیجه آن به‌طور کامل مشخص است. مسئولان حق دارند برجام را دستاوردی مهم تلقی کنند چراکه به‌هرحال زحمت کشیدند و اکنون زحمتشان بی‌نتیجه و بی‌حاصل شده است! بنابراین توجیه این شکست‌ها و عدم تحقق آن اهداف، منجر به محقق نشدن خواسته‌های مدنظر چه در بعد سیاسی و چه در بعد حقوقی و اقتصادی بود. این ابعاد هدف نهایی برجام بود اما نتیجه‌اش طور دیگری رقم خورد.
*هزینه‌های سنگین برجام چه بود؟
وی یادآور می‌شود که مقام معظم رهبری بارها و بارها فرمودند که من در جزئیات دخالت نکرده و نمی‌کنم اما یک‌سری خطوط قرمز را تعیین کردم که هیئت مذاکره‌کننده باید آن‌ها را رعایت کنند. اما متأسفانه شخص وزیر امور خارجه به رهبر انقلاب اقرار و اعتراف کرد که ما موفق نشدیم این خطوط قرمز را رعایت کنیم و از آن‌ها عبور کردیم. بنابراین کاملا قابل‌فهم است که مسئولان در این توافقنامه بسیاری از هزینه‌ها را مانند کاهش درصد غنی‌سازی اورانیوم بالای ۲۰ درصد به سه و نیم درصد( که کاری هزینه‌بر و دشوار بود)؛ همچنین فرستادن ۱۱ تن مواد اورانیوم غنی‌سازی بالای
 ۲۰ درصد به مسکو  كه طبق توافق فی‌مابین ۱+۵ و ایران، در عمل فوردو را از کار انداختند و قلب راکتور آب سنگین را استخراج کردند و در تکمیل تعهدات خود دستگاه‌های سانتریفیوژ را از ۱۶۰۰۰ به ۵۰۰۰  رساندند و تمام این‌ها هزینه سنگینی بود که از جیب ملت پرداخت شد و در مقابل هیچ‌ آورده‌ای نداشت. اکنون اما این هزینه‌ها تنها در مقابل«هیچ» نیست و کاش چنین بود، درحال حاضر هرچه هزینه کردیم، با ضرر دوچندان مواجه شد.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: اکنون بحث تحریم‌ها و فشار حداکثری و ۱۲ شرط آمریکا که برای ما تعیین کرده تا پای میز مذاکره برگردیم، مطرح است. با تمام این اوصاف چه کسی جرئت می‌کند و شرف، استقلال و هویت کشور و منافع ملی‌اش به او اجازه می‌دهد که از برجام دفاع جانانه کند؟ این کار گستاخی زیادی می‌خواهد که فردی بگوید برجام گلابی و آفتاب درخشان و یک سند تاریخی جاودانه است!
*برجام سند تاریخی جاودانه ضرر و شکست است
سیدافقهی برجام را یک سند تاریخی جاودانه ضرر دانست و ابراز کرد که این توافقنامه یک سند تاریخی جاودانه شکست مفتضحانه است. تمام سندها و گواهی‌های تاریخی که در یادها و کتاب‌ها جاودانه شد، تشویق و تمجید نداشت و بسیاری از سندهای تاریخی شرمگینانه و فضاحت‌بار است و برجام هم از همین سندها بود.
وی در تشریح دستاوردهای اندک برجام در قبال ضررهای همه‌جانبه آن گفت: برجام در کنار تمام این‌ ضررها، اندک آثار سیاسی و حقوقی برای کشورمان دارد اما باید توجه داشت که قول‌های اقتصادی در مورد کلیه تحریم‌های اولیه و ثانویه که هم روحانی و هم ظریف تأکید کردند شب امضای برجام به‌صورت یکجا برداشته می‌شود، نه‌تنها لغو نشد که دوچندان هم شد! در تمام فضای مجازی و رسانه‌ها صدا و گفت‌وگوی مسئولان موجود است. آقایان چطور می‌توانند این سخنان را منکر شوند؟
سیدافقهی می‌گوید آن زمان به هشدار تمام جناح‌های مختلف و بی‌طرف و فعالان سیاسی بی‌توجهی شد و فحش خوردند! آقایان برای دلسوزان و منتقدان کری خواندند و به آن‌ها گفتند کاسبان تحریم! اما اکنون از برجام چه مانده است؟ جز  یک قالب پوسیده حقوقی! باید دید از باقیمانده جنازه برجام می‌توان  چه دستاوردهای سیاسی یا اقتصادی  به دست آورد. از طرف دیگر باوجود این‌که اروپایی‌ها این توافقنامه را امضا کردند اما به وعده خود عمل نکرده‌اند. بنابراین تنها چیزی که باقی‌مانده همکاری ما با روسیه و چین به‌عنوان عضو مذاکره‌کننده برجام است.
این کارشناس ادامه می‌دهد که این کشورها در چارچوب فعلی با ما همکاری می‌کنند و درست است که ما می‌توانیم جنازه برجام را به‌عنوان چماق سیاسی بر سر اروپایی‌ها بکوبیم اما برای ما آورده‌ای نخواهد داشت و منجر به لغو تحریم نمی‌شود. اکنون دو مسئله مهم پیش روی ماست؛ یکی قانون ماشه که متأسفانه خودمان آن را امضا کردیم و سند ذلت و امتیازپذیری را در این قانون اعطا کردیم زیرا مسئولان فکر می‌کردند که آمریکا و اروپا زیر قولشان نمی‌زنند.
وی افزود: بحث دیگر نیز رفع ممنوعیت فروش سلاح به ایران است که این محدودیت باید نزدیک به دو یا سه ماه دیگر برداشته و ملغی شود. بااین‌حال می‌بینیم که آمریکا به این مسئله توجه نمی‌کند و با این‌که از برجام هم خارج شده باکمال وقاحت می‌گوید نمی‌گذارم لغو ممنوعیت فروش تسلیحات به ایران صورت پذیرد و درصدد تمدید ممنوعیت فروش سلاح به ایران است. این‌که موفق می‌شود یا خیر بحث دیگری است اما نکته تمام این اتفاقات اینجاست که مسئولان مذاکره‌کننده به هشدارهای رهبر انقلاب و تذکرات و دلسوزی‌های ایشان اعتنا نکردند.
وی با اشاره به تأکید رهبری به تیم مذاکره‌کننده برجام خاطرنشان شد: یکی از مسائلی که رهبر انقلاب به تیم مذاکره‌کننده فرمودند این بود که شما یک گام بردارید و صبر کنید ببینید آن‌ها چه می‌کنند اما مسئولان ناراحت شدند و گفتند ما چرا بلد نیستیم با جهان حرف بزنیم و آن‌قدر بدبین و دچار توهم توطئه هستیم! آن زمان آن‌قدر آقایان را غرور برداشته بود و به اروپا و آمریکایی‌ها دل‌بسته بودند که حتی خاطرم هست که آقای روحانی گفت باز 
دم کدخدا را ببینیم، اما اکنون همین کدخدا مردم خودش را قتل‌عام کرونایی و خیابانی می‌کند. آیا می‌توان به چنین کدخدایی اعتماد کرد؟ 
خروج ایران از برجام تحقق یافتن اهداف آمریکاست
سیدافقهی در واکنش به این‌که آیا اکنون خروج از برجام کار درست و قابل پیشنهادی است، گفت: اکنون امکان خروج هست اما چینی‌ها و روس‌ها می‌گویند که در این صورت ما در تعامل با شما در قالب برجام با مشکل مواجه می‌شویم. همکاری ما با چین و روسیه در قالب برجام است. چراکه تحریم‌های آمریکا را قبول نداریم. بنابراین اگر خودمان با پای خودمان از برجام خارج شویم آمریکا به هدفش رسیده است.
وی افزود: راهکار دیگری برای مقابله با بدعهدی، بداخلاقی حقوقی و قانونی وجود دارد. به‌طور مثال می‌توانیم محدودیت تیم بازرسان آژانس، افزایش درصد غنی‌سازی و مقدار مواد غنی‌سازی شده، فعال‌سازی سانتریفیوژها از نسل پیشرفته و همچنین بازتولید قلب راکتور آب سنگین اراک به کمک چینی‌ها را داشته باشیم. دستمان باز است و کارهای بسیاری می‌توانیم انجام دهیم، اما متأسفانه اقدام جدی صورت نگرفته است و در عوض آن‌قدر دست بازرسان را باز گذاشتیم که حتی یکی از تحلیل‌های ضربه نطنز، می‌تواند به بازرسان آژانس مربوط باشد که بین آن‌ها جاسوس بوده و اطلاعات را به خارج از کشور منتقل کرده‌ باشد.
سیدافقهی می‌گوید:  یکی دیگر از اشتباهات استراتژیک این بود که پروتکل الحاقی را داوطلبانه امضا کردیم درحالی‌که باید حداکثر محافظه‌کاری انجام می‌شد و اجازه تاخت‌وتاز به این بازرسان داده نمی‌شد اما دست بازرسان را باز گذاشتیم و درنهایت هم با موضع زشت دبیرکل سازمان ملل مواجه شدیم که گفت برخی از موشک‌های شلیک‌شده به آرامکو ساخت ایران بوده است! این صحبت‌ها به معنای فشار است و آمریکا نیز گستاخ‌تر از قبل شده و فشار و تحریم‌ها را روزبه‌روز بیشتر می‌کند. اما آیا ما عکس‌العمل شایسته را از خود نشان دادیم ؟ هنوز هم با بازرسان و طرف مقابل مدارا می‌کنیم و این علی‌رغم هشدارهای مقام معظم رهبری است. مسئولان نمی‌خواهند باور کنند که این‌ها دروغگو   و دزد هستند که آمده بودند اسرار کشور را کشف کنند و به ما ضربه بزنند. اما هنوز برخی از این ضربه و خسارات حمایت می‌کنند!

ابوالفضل ظهره‌وند در گفت‌وگو با «رسالت»:
هدف برجام، تسلیم ایران در برابر غرب و آمریکاست
در ادامه به گفت‌وگو با ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر سابق ایران در کشورهای ایتالیا و افغانستان که کارشناس و تحلیلگر مسائل بین‌الملل است، پرداختیم تا نکات ناگفته و مختصری از این توافقنامه را به ما بگوید.ابوالفضل ظهره‌وند، کارشناس مسائل بین‌الملل و سفیر سابق ایران در ایتالیا و افغانستان در گفت‌وگویی با «رسالت» در مورد توافقنامه برجام گفت: توافقنامه برجام نقشه راهی بین جریان اصلاحات و طرفین غربی بود. قرار بود برجام، ایران را در تعامل پایدار با غرب نگه‌دارد و لازمه آن نیز رفتار عادی ایران و پذیرفتن هنجارهای غرب بود. درواقع می‌توان گفت برجام یک توافق نبود بلکه یک پروژه بین ایران و آمریکا با واسطه‌گری سه کشور فرانسه، آلمان و انگلستان بود و سوژه این پروژه نیز این بود تا با تمرکز بر روی تحریم‌ها، نشان دهند که ایران در شرایط اضطراری قرار دارد. بنابراین برای این‌که ایران بتواند از مزایای برجام برخوردار شود باید این توافقنامه را امضا کند و مسئله تحریم‌ها نیز حل شود. اما نکته این بود که باید ظرفیت ملی را واگذار می‌کردیم و این به معنای فشار در مقابل ظرفیت ملی است. درنتیجه مجموعه این فرآیند از اساس غلط بود.
وی یادآور شد: برجام ادامه همان مسیری بود که در گذشته توسط همین جریان(اصلاح‌طلبان) تعیین شده بود. ازجمله توافقنامه سعدآباد از سال ۸۰ تا ۸۴ که با بن‌بست روبه‌رو شد. اما این پروژه در دولت یازدهم به شکل قوی‌تری دنبال شد و نتیجه آن نیز شرایط فعلی است.
ظهره‌وند در شفاف‌سازی این‌که چرا برجام توافقنامه نبود بلکه یک پروژه بود،گفت: برجام قرار بود در گام نخست با مسائل هسته‌ای آغاز و در گام چهارم یعنی«برجام ۴» با مسائل حقوق بشری، پذیرش مسائل غربی، سند ۲۰۳۰ و سایر اهداف غرب دنبال شود. درنتیجه، این اقدام یک پکیج کامل با اهداف تغییر نظام بود. این سخن را من نمی‌گویم بلکه تیم مذاکره‌کننده در شورای روابط خارجی می‌گوید که برجام یک تصمیم ملی نبود بلکه یک تصمیم جناحی بود. اگر بخواهم دقیق‌تر اشاره کنم اين طور است كه ظریف در شورای روابط خارجی اشاره می‌کند: «من را بازنشست کردند و اگر این توافق امضا نشود این جریان از صحنه سیاسی ایران حذف خواهد شد.» در مذاکره با آقای البرادعی نیز همین صحبت دوباره تکرار می‌شود و نشان می‌دهد که با بزرگنمایی تحریم و معرفی جناح مقابل که آن‌ها را انقلابیون یا افراطیون نامیدند، در طرف غربی نگرانی ایجاد کردند تا چنین توافقنامه‌ای را امضا کنند.
*هدف برجام، تغییر نظام جمهوری اسلامی ایران و تسلیم کشور بود
این کارشناس در ادامه به صحبت‌های موگرینی در پارلمان اروپا اشاره می‌کند و می‌گوید که صحبت‌های خانم موگرینی نیز در پارلمان اروپا وجود دارد که راجع به همین مسئله توضیح می‌دهد و عنوان می‌کند که در مذاکره با طرف ایرانی به این جمع‌بندی رسیدند که برجام مسیر تعامل با غرب را در ایران حفظ می‌کند و ما قرار بود که از برجام آغاز کنیم تا به گام‌های بعدی برسیم. به عبارتی قرار نبود که فشار برداشته شود چراکه طرف مقابل تنها یک اهرم فشار داشت که تحریم‌ها بود و این تحریم‌ها به بخش‌های مختلف تقسیم شد؛ هسته‌ای، حقوق بشر، اقتصادی، ثانویه، اولیه، تحریم‌های اروپا و آمریکا و شورای امنیت. درمجموع طرف مقابل از این اهرم استفاده کردند تا درنهایت تغییر نظام اتفاق بیفتد. ازآنجاکه تغییر نظام نیز در سایه تغییر رویکرد رخ می‌داد، زمانی که رویکرد تغییر کند نظام عوض می‌شود. هدفشان از ابتدا نیز همین بوده است اما جرئت نمی‌کردند اعلام کنند و پنهان می‌کردند.سفیر سابق ایران در افغانستان تأکید کرد که هنوز هم که هنوز است علت نگرانی این جریان از توافقنامه ۲۵ ساله ایران و چین نیز همین است. اکنون با بزرگنمایی و مانور بر این توافقنامه تلاش دارند تا شاید اروپایی‌ها بیایند و امتیازاتی بدهند و از روابط راهبردی ایران و چین و روسیه جلوگیری کنند. هدف آن‌ها این است که ایران را در حلقه غرب نگه دارند و حلقه غرب هم با انقلاب، آرمان‌ها و ولایت‌فقیه مغایر است.
ظهره‌وند در پاسخ به این‌که چه شد غربی‌ها فهمیدند می‌توانند این هدف را در قالب برجام پیش ببرند ، آیا دولت یازدهم و دوازدهم این امکان را فراهم نمود،عنوان کرد: این مسبوق به سابقه است. از روز پیروزی انقلاب جریانی داخل ساختار حکومت بود که به‌صورت خزنده دیگران را نیز جذب خود کرده است .جریانی به نام راست، که از دلش کارگزار و از دل کارگزاران جریان اصلاح‌طلب خارج می‌شود. در مقابل جریان دیگری نیز به نام چپ وجود دارد که ضدآمریکایی است اما از دل آن‌ها طرفدار آمریکا خارج می‌شود. درنتیجه این تفکرات یک سیری داشته است که به‌مرور حلقه‌های اتصال با غرب را تکمیل کنند. علتش هم این است که یا منابع ایران را به غرب می‌برند و اقامتی آنجا می‌گیرند یا ثروتی در آنجا اندوخته‌اند. سبک زندگی برای این جریانات غربی بوده و هست.وی ادامه داد: مشکل ما این است که نخبگان سیاسی، سبک زندگی را غربی می‌دانند و نوع شیوه حکمرانی کشور را نیز در این چارچوب پیش می‌برند و با گذشت این سال‌ها ناکارآمدی را به‌پای مدیریت و ناتوانی خود نگذاشتند بلکه پای انقلاب نوشتند و گفتند اگر ما نمی‌توانیم کاری کنیم به این دلیل است که تفکر انقلاب قادر به حل مسائل مردم نیست. بنابراین اگر اکنون بخواهیم کارنامه‌ای برای انقلابی‌ها و غیرانقلابی‌ها صادر کنیم، کارنامه انقلابیون شامل: حماسه در دفاع مقدس، فعالیت موشکی، موفقیت در نانو، مدافعان حرم و ایستادن پای انقلاب است اما کارنامه طرف مقابل: بانکداری، خودروسازی و فسادی است که اکنون آن‌ها را فراگرفته و چپ و راست نیز ندارد.این کارشناس تصریح کرد که این دو جریان، موازی و متضاد باهم هستند که تاکنون جلو آمدند و به‌صورت عمده حکومت در اختیار آن‌ها بوده است. جریان چپ و راست غیرانقلابی هستند. درنتیجه اکنون دو جریان داریم، یکی انقلابی و دیگری غیرانقلابی. غیر انقلابیون همان چپ و راست هستند در ظاهر متضاد اما با یکدیگر کارها را پیش می‌برند و بحث نهایی آن‌ها قدرت است و خدا و رسول برای عوام‌فریبی است. سبک حکومت‌داری آن‌ها محافظه‌کارانه و سبکی است که در غرب تجربه شده است. شیوه حکمرانی آن‌ها یا انگلیسی، آمریکایی یا آلمانی و فرانسوی است و تفاوتی ندارد و در همین چارچوب مسائل را می‌نگرند. همین‌جاست که در توافقنامه‌های بین‌المللی و برجام که همگی محصول کنترل غرب است ما همواره به دنبال طرف مقابل بوده‌ایم و نه‌تنها برجام، بلکه بیشتر معاهدات بین‌المللی ما به همین صورت در آمده است. مانند معاهدات خلع سلاح،NPT یا مذاکرات حقوق بشری، درحالی‌که در اصل حقوق بشری وجود ندارد.سفیر سابق ایران در ایتالیا گفت: حقوق بشر ابزاری برای کنترل هنجارهای بین‌المللی و جوامع تحت عنوان حقوق بشر است درحالی‌که حقوق ایران نادیده گرفته می‌شود. می‌خواهم بگویم که ما با چنین افرادی سر میز مذاکره نشسته‌ایم و درعین‌حال آقایان نیز ناکارآمدی را پای انقلاب گذاشتند و این مسئله را القا کردند که هر جا ناکارآمدی وجود دارد به دلیل انقلاب اسلامی است، چراکه زندگی تکنولوژی تولید علم خودرو     و  فناوری روش‌های تحقیق از غرب وارد می‌شود و رؤیای آن‌ها در غرب بنا شده است. اگر سوابق و عکس‌های آن‌ها را در ۴۰ سال گذشته بنگریم مشخص می‌شود که همواره به دنبال غرب و قدرت بودند. به این معنا که یا مرگ آن‌ها را از این دلبستگی و قدرت جدا کرده یا فساد آشکارشان. در غیر این صورت کنار برو نیستند. این‌ نکته‌‌ها را جوانان باید بدانند و رسانه‌ها آن‌ها را روشن کنند.وی افزود: برخی از آقایان جرئت هم ندارند بگویند از اساس ارزش‌ها را قبول نداریم  اما ازآنجاکه در ابتدای دولت جامعه را قطبی کرده بودند و گفتند چنانچه ما برجام را امضا کنیم سیب و گلابی می‌چینیم و عده‌ای از مردم نیز در خیابان رقصیدند و شادی کردند، با این ترفند جلو آمدند و ازآنجاکه نمی‌شد اجازه داد جامعه قطبی شود، رهبر انقلاب فرمودند ما که قصد استفاده نظامی از قدرت هسته‌ای نداریم و بااین‌که این توافقنامه را قبول ندارم اما اگر قرار است به دنبال آن باشید ۹ بند را رعایت کنید.ظهره‌وند یادآور شد که آقایان هیچ‌کدام از راهبردها و خطوط قرمز رهبری را در پیشبرد برجام رعایت نکردند و حتی زمانی که قرار بود طرف مقابل گام‌های خود را بردارد ما تمام گام‌ها و تعهدات خود را اجرایی کرده بودیم. بنابراین برجامی که اکنون می‌بینیم قرار نبوده است از اساس کاری کند. بلکه قرار بود تکمیل‌کننده اهداف آمریکا باشد. در همین بین خدا ترامپ را رساند! و بعدازآن هم کرونا فراگیر شد.او تأکید کرد که اگر ترامپ نیامده بود اوضاع بسیار بدتر می‌شد و اگر کرونا نیز شیوع پیدا نمی‌کرد اروپایی‌ها کارهای دیگری می‌کردند. اما اکنون کمرشان شکسته است. بنابراین درحال حاضر فرصت‌هایی به وجود آمده و باید استفاده شود.
*امکان خروج از برجام فراهم نیست، چراکه ما اکنوندر موضع طلبکار قرار گرفته‌ایم
این کارشناس در واکنش به این‌که نظرتان در مورد خروج از برجام چیست، گفت: اکنون امکان خروج از برجام نیز وجود ندارد و این‌یک اصل است که باید باور کنیم. وضعیت برجام اکنون نشان می‌دهد که ما امکان خروج از برجام را نداریم، چراکه اگر از برجام خارج می‌شدیم یا بشویم مشکلات دیگری به وجود می‌آید. خوشبختانه خروج ترامپ از برجام برای ما فرصت فراهم کرده است. به‌نوعی که امروز ما در موضع طلبکار هستیم و چکمان برگشت خورده و حال می‌توانیم مدعی باشیم و دنبال این نباشیم که با برجام دو و سه مواجه شویم. اکنون به‌راحتی می‌توانیم بگوییم که شما تکلیف برجام یک را مشخص کن تا ببینیم چه می‌شود.
وی افزود: خروج از برجام بزرگ‌ترین اشتباه آمریکایی‌ها بود و ما را نجات داد. چراکه تمام تعهداتی که نباید اجرا می‌کردیم را اجرا کرده بودیم. بنابراین دیگر نمی‌توانند به ما فشار بیاورند و اگر خواسته دیگری داشته باشند برجام یک طلبکاری ما محسوب می‌شود و ما باید در این موضوع باقی بمانیم. این توافقنامه از طرفی ناتوانی اروپا را نیز نشان داد که ترس آن‌ها از آمریکا بسیار زیاد است و بدون اجازه از اربابشان کاری نمی‌کنند. سلسله این اتفاقات برای انسجام داخلی ما بسیار مهم بود. چراکه آمریکا بازی را به هم زد و تمام معادلات به هم خورد.سفیر سابق ایران در افغانستان با اشاره به مواضع جو بایدن، رقیب انتخاباتی ترامپ در قبال مذاکره با ایران ادامه داد: اکنون تازه‌ترین اخباری که از مواضع جو بایدن مطرح می‌شود این است كه بایدن گفته است ما به برجام برنمی‌گردیم اما اگر به قدرت برسیم و واشنگتن را بگیریم در سایه فشارهایی که به ایران وارد می‌کنیم به سمت توافق جامع حرکت خواهیم کرد! بنابراین به همین دلیل است که دائم به دنبال توافق جامع هستند چراکه توافق جامع یعنی برجام ۲ و ۳ و ۴ و درنهایت تسلیم ایران و سپردن انقلاب به موزه سیاسی!ظهره‌وند با بیان این‌که هدف برجام تسلیم ایران بوده و هست، گفت: برجام برای این بوده و هست که ایران را تسلیم کند و به نقطه‌ موردنظر آمریکا برساند تا بتوانند به‌وسیله آن ایران را کنترل کنند و درنهایت کنترل منطقه را به دست گیرند و نقش ایران را در منطقه از بین ببرند. ببینید چقدر مسئله مهم است ! تمام صحبت‌هایی که آقایان می‌کنند آدرس غلط است که برجام چه بود و چه نبود. صحبت‌های من پشت پرده برجام است.
*مظلومیت رهبری در پس پرده برجام مشخص است
وی در انتها بیان کرد که لازم به تأکید است رهبر فرزانه انقلاب در آن مقطع برای حفظ انسجام داخلی این فرصت را فراهم کردند که متأسفانه آقایان با بی‌توجهی به فرمایشات حضرت آقا و بندهايی که ایشان تأکید کردند، این خسارت را به بار آوردند. اما اکنون این مردانگی را ندارند که بگویند ما این کار را کردیم! بلکه باز هم می‌گویند با حمایت رهبری این کار انجام شد. مظلومیت رهبری نیز اینجا مشخص می‌شود و این مختصری از پشت پرده برجام است.