معصومه پورصادقی
دبیر گروه سیاسی
از روز گذشته، اولین دور مذاکرات ایران با ۱+۴، در دولت سیزدهم آغاز شده و نشست افتتاحیه به ریاست مشترک علی باقری، رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران و انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و با حضور هیئت‌های ایران، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس، آلمان و اتحادیه در هتل کوبرگ برگزار شد. هرچند عده‌ای در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تلاش کردند، تعداد نفرات و نقطه قوت تیم را به حاشیه ببرند، اما ترکیب اقتصادی تیم و گنجاندن افراد متخصص و حرفه‌ای نشان از این دارد که تیم ایرانی برخلاف تیم‌های قبل، آماده گفت‌وگوهای جدی درباره موضوعات در مذاکرات وین است. ترکیب اقتصادی تیم و گنجاندن افراد متخصص و حرفه‌ای نشان از این دارد که تیم ایرانی برخلاف تیم‌های قبلی، آماده گفت‌وگو‌های جدی درباره موضوعات در وین است. این در حالی است که علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد کشورمان به همین موضوع اشاره و تأکید کرد که ایران بااراده جدی و تدارک قوی برای لغو تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه وارد گفت‌وگوها شده‌ است.
حضور مقاماتی باسابقه و یا دارای سابقه ازجمله دو معاون دیپلماسی اقتصادی و امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و همچنین معاون امور ارزی و بین‌الملل بانک مرکزی، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، معاون بین‌الملل و بازرگانی وزارت نفت و مشاور اقتصادی معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس‌کل اسبق بانک مرکزی، نشان از این دارد که تهران، دستور کار مذاکرات فعلی، را رفع تحریم‌ها می‌داند و حضور آماده و مسلط نشان‌دهنده عزم راسخ ایران برای فرسایشی نشدن مذاکرات است.
طبق گفته حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان و سخنگوی وزارت خارجه، تهران آماده رسیدن به توافق خوب است و رفتار عمل‌گرایانه و نتیجه محور دارد، هرچند که رسیدن به یک نتیجه و توافق خوب مستلزم آمادگی و حسن‌نیت طرف‌های مقابل است، امری که تابه‌حال مشاهده نشده است و آمریکایی‌ها همزمان با روند مذاکرات به سیاست فشار حداکثری خود علیه ایران ادامه داده و مدام خط‌ونشان می‌کشند. طرف غربی به‌جای تمرکز بر یافتن راه‌حل‌ها از هم‌اکنون از ادبیات غیرسازنده در خصوص مذاکرات استفاده می‌کند و پیش از راه‌حل، بر عدم موفقیت یا سناریوهای دیگر تأکید می‌کند. طرف ایرانی، دستور کار خود را مشخص و شفاف می‌داند و متعهد است که گفت‌وگوهای وین بایستی بازگشت به عینه تعهدات برجامی باشد اما تشتت نظر در طرف غربی درباره راه‌حل‌های موجود و سناریوهای پیش‌رو نشان از عدم انسجام و عزم ناکافی آن‌ها دررسیدن به یک توافق مرضی‌ طرفین است.
 نگاه هسته‌ای اروپایی‌ها به برجام
طرف غربی به‌ویژه‌ اروپایی‌ها، در سطح قابل‌انتظار در مذاکرات حضور نیافتند و عمده اعضای تیم‌های اروپایی در حوزه مربوط به هسته‌ای، تخصص و تمرکز دارند و این نشان می‌دهد که آن‌ها به برجام صرفا از زاویه هسته‌ای نگاه می‌کنند. به همین دلیل است که گفت‌وگوهای وین درگذشته نیز به‌ویژه در حوزه رفع تحریم‌ها با موفقیت انجام نشد و ضعف در تیم اروپایی، منجر به ایجاد کندی درروند گفت‌وگوها شده است. مذاکره عمدتا به معنای دادوستد است اما طرف اروپایی، صرفا از جنبه ناظر به مطالبات خود ورود کرده و توجه کافی به انتظارات ایران نداشته، انتظاراتی که منطبق بر مفاد برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است. ادامه روند قبلی توسط تیم‌های غربی، صراحتا می‌تواند به‌منزله جدیت و آمادگی آن‌ها برای رسیدن به یک‌راه حل وام‌دار باشد، آن‌ها در مقام حرف و در عرصه رسانه مدعی بازگشت به تعهدات هستند، اما ترجمه اقدامات عملی آن‌ها معنای متفاوتی دارد. آنچه بیش از همه برای ایران مهم است، رفع موثر و قابل راستی آزمایی تحریم‌هاست و در مذاکرات نیز رفع تحریم در نقطه کانونی قرار دارد لذا ترکیب تیم نیز بر همین اساس چیده شده است. توپ در زمین طرف‌های مقابل است و اگر طرف مقابلش با رویکردی سازنده و با حسن‌نیت و اراده سیاسی وارد گفت‌وگوها شوند، دستیابی به توافق خوب امکان‌پذیر است.