معصومه پورصادقی
حدود یکسال از توقیف کشتی انگلیسی استنا ایمپرو (Stena Impero) توسط ایران می‌گذرد. اتفاقی که سال گذشته خیلی‌ها ازجمله انگلیسی‌ها را انگشت‌به‌دهان باقی گذاشت. جمهوری اسلامی این کشتی را به دلیل نقض مقررات بین‌ا لملل در تنگه هرمز توقیف کرد. این توقیف حدود دو هفته پس از توقیف کشتی در اجاره ایران – گریس ۱ (Grace 1) که بعدها به نام آدریان دریا ۱ (Adrian Darya 1) تغییر نام داد – در جبل‌الطارق و با دخالت نیروی دریایی انگلیس صورت گرفت. اگر کمی هم به عقب‌تر برگردیم، اتفاق مهم‌تر دیگری افتاد و آن سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک آمریکایی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به دلیل نقض حریم هوایی ایران در نزدیکی تنگه هرمز بود.
آمریکا با پهپاد خود و انگلیس با توقیف کشتی گریس ۱ به دنبال استفاده از آن‌ها به‌عنوان برگ برنده علیه ایران بودند، اما شاید آن‌ها به خواب نمی‌دیدند که ایران به‌سرعت و بدون درنگ واکنش فعالی را نشان دهد. آمریکا و غرب بارها سعی کرده‌اند که مرزهای بازدارندگی ایران را جابه‌جا کرده و آن را بی‌اثر کنند. واشنگتن به دنبال این بوده است که با به هم ریختن محاسبات بازدارندگی ایران، اقدامات بعدی خود را دومینووار علیه تهران انجام دهد. اما با سرنگونی پهپاد آمریکا، این محاسبات آمریکا و متحدانش در منطقه بود که فروریخت. آمریکایی‌ها به دلیل عدم واکنش عملی به این موضوع، وجهه خود را در عرصه بین‌الملل خدشه‌دار شده دیدند. تردید و هراس آمریکا از اقدام نظامی علیه ایران در آن مقطع زمانی گویای این حقیقت بود که بازدارندگی ایران جواب داده و همچنان کارآمد است. 
در آن زمان لندن که قرابت سیاسی خاصی را با واشنگتن احساس می‌کرد، برای خنثی کردن بازدارندگی و قدرت دفاعی ایران دست‌به‌کار شد و گریس ۱ را توقیف کرد. شاید انگلیسی‌ها هم مثل آمریکایی‌ها فکر نمی‌کردند که ایران برای توقیف یک کشتی انگلیسی ریسک کند. اما دوباره آنچه به‌دوراز ذهن آن‌ها می‌رسید، تحقق یافت. انگلیس یا باید دست به اقدام نظامی مخاطره‌آمیز می‌زد یا این‌که خفت عدم واکنش را به جان می‌خرید؛ لندن به دلیل ترس از عواقب گزینه اول، راه دوم را در پیش گرفت. نهایتا کشتی در اجاره ایران آزاد شد و بانام آدریان دریا ۱ به مسیر و کار خود ادامه داد.
 اما توقیف کشتی انگلیسی اقدام ساده و مقطعی نیست که بتوان از کنار آن عبور کرد. این تدبیر در کنار سایر اقدامات ایران، نظیر سرنگونی پهپاد آمریکایی و حمله به پایگاه عین الاسد در انتقام شهادت حاج قاسم سلیمانی، همگی به‌مثابه بازدارندگی دفاعی عمل می‌کنند. زمانی که ایران در مقابل قدرت نظامی اول جهان یعنی آمریکا و قدرت‌های دیگر مانند انگلیس کوتاه نمی‌آید، قطعا در مقابل کشورهای دیگر نیز منفعل نخواهد بود. شکستن توان بازدارندگی ایران سال‌هاست که در دستور کار غرب به‌ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی بوده است. شکستن آن تقریبا به‌طرف مقابل جسارت اقدام نظامی وسیع‌تر علیه ایران را خواهد داد و بالعکس حفظ آن مثل الان کشور را از زیر سایه جنگ رها خواهد کرد.
 اما دستاورد این توانمندی دفاعی، که ذیل مقاومت فعال می‌گنجد، فقط محدود به امنیت نظامی و مصون بودن از جنگ محدود نمی‌شود، بلکه منافع کشور ازجمله درزمینه سیاسی و اقتصادی را نیز می‌تواند تأمین کند. شاید اگر اتفاق استنا ایمپرو در سال گذشته نبود، آمریکا امسال کشتی‌های ایرانی عازم ونزوئلا را توقیف می‌کرد. به عبارتی پیام توقیف کشتی انگلیسی به‌قدری بلند و رسا بوده  که در آن‌سوی دنیا بدون هیچ کم و کاستی شنیده‌شده است و ابرقدرت نظامی دنیا نمی‌تواند کشتی ایرانی را در حیاط خلوت خود توقیف کند یا مانع آن‌ها شود. درنهایت چنین اتفاقی ایده تشکیل باشگاه تحریمی‌ها می‌شود که می‌تواند منافع اقتصادی کشورهای مستقل و تحریم شده را در پی داشته باشد.
حرکت برمدار مقاومت فعال چنان اثرگذار بود که سال گذشته سران کشورهای مطرح اروپایی برای یک جلسه مشترک مقامات ایرانی با آمریکایی یا مذاکره با ایران التماس می‌کردند. بنابراین توقیف کشتی انگلیسی استنا ایمپرو را باید در قالب پازلی دید که مجموع آن تصویری بلندمدت پیش رو می‌گذارد و فقط محدود به سال ۱۳۹۸ نمی‌شود. اما درسی که ازاین‌دست اتفاقات می‌توان گرفت این است که در برابر کشورهایی که با ابزار و زبان قدرت با دیگران سخن می‌گویند، باید از طریق مشابه وارد تعامل شد، نه از در سازش و نرمی. اگر توقیف استنا ایمپرو در مناسبات سیاسی تهران-لندن اثر گذاشت، الان هم مقاومت فعال و پایداری در مواضع می‌تواند اقدامات و مواضع مداخله‌جویانه آن‌ها را تنظیم کند. 
تحرکات سفیر انگلیس در تهران طی یک سال گذشته، تأمل‌برانگیز بوده است. او اخیراتوییتی را درباره اتفاقات مربوط به اغتشاشات در ایران داشته است. اقدامی که اگر از کنار آن به‌سادگی عبور کنیم، دخالت بیشتر لندن در مسائل داخلی کشورمان را تشویق خواهد کرد، اما در صورت واکنش جدی، وضع به‌گونه‌ای دیگر خواهد بود.