اچ‌ام‌پی‌وی نگران‌کننده نیست!
همه‌گیری ویروس کووید پنج سال پیش مردم جهان را با محدودیت‌هایی همچون قرنطینه، منع رفت‌و‌آمد و استفاده از ماسک آشنا کرد و اینروزها آمار رو‌به‌رشد ابتلا به «متاپنومو ویروس انسانی» یا «اچ‌ام‌پی وی» دوباره نگرانی از احتمال شیوع یک همه‌گیری را افزایش داده است، برخی بر این باورند که متاپنوموویروس ممکن است به نسخه‌ای مشابه همه‌گیری کووید تبدیل شود اما بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت «این بیماری مانند کووید-۱۹ نیست و چندین دهه است که وجود دارد و سطحی از ایمنی در جمعیت جهانی به دلیل عفونت‌های گذشته موجود است. کووید-۱۹ یک بیماری جدید بود که قبلا هرگز انسان‌ها را آلوده نکرده بود، و همین موضوع باعث گسترش آن در سطح همه‌گیری شد».
با‌این‌حال افزایش موارد ابتلا در بسیاری از کشور‌ها تداعی کننده ویروس کووید است که ابتدا از چین شروع شد و به سراسر جهان گسترش یافت. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در ایالات متحده در روز‌های پایانی ماه دسامبر اعلام کرد که ۱/۹۴ درصد (۱۳ هزار و ۸۰۰ نفر) از کسانی که آزمایش شده‌اند، به «اچ‌ام‌پی وی» مبتلا بوده‌اند. افزایش تعداد مراجعان به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ایران نیز احتمال شیوع متاپنوموویروس را تقویت کرده است. در این میان عدم اطلاع‌رسانی شفاف از سوی دستگاه‌های مسئول، به شایعات و شنیده‌ها دامن‌زده است. درحالی که «سلمان اسحاقی»، سخنگوی «کمیسیون بهداشت و درمان» مجلس شورای اسلامی اعلام کرده علائم ویروسی که در چین شیوع یافته، با علائم ویروسی که در بیماران ایرانی دیده می‌شود، یکسان هستند و نباید به بهانه این که مردم می‌ترسند و نگران می‌شوند، اطلاع‌رسانی را به تعویق انداخت، «محمدرضا ظفرقندی»، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌گوید، ویروسی که در چین مطرح‌شده، تاکنون هیچ ورودی به ایران نداشته است و کیت تخصصی این بیماری برای بررسی آزمایشگاهی هم در ایران موجود است و وضعیت به‌صورت روزانه رصد می‌شود. همین اظهارات ضد‌و‌نقیض دلهره‌ها را دو‌چندان کرده و یادآور اطلاع‌رسانی دیرهنگام در مورد شیوع کوید۱۹ است که به همراه مجموعه‌ای از اطلاعات نادرست و گمراه کننده به افزایش موارد ابتلا و جانباختگان منجر شد.
علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن تاکید بر اهمیت اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع از سوی مسئولان که موجب کاهش شایعات، ارتقاء آگاهی عمومی و پیشگیری می‌شود، اذعان می‌کند براینکه: «در نبود اطلاع‌رسانی درست و مناسب از سوی مسئولان، شایعات و اخبار جسته و گریخته اضطراب و نگرانی را بالا می‌برد.»
ویروس جدیدی شایع نشده است
رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با «رسالت» درباره علت نگرانی‌ها از تکرار کابوس کرونا می‌گوید: «ما در حال حاضر دوران پنج‌ساله پاندمی کووید را پشت سرگذاشته‌ایم و در آن دوران به‌خاطر فشار و گردش بسیار بالای ویروس عامل کووید، سایر ویروس‌ها مجالی برای گردش پیدا نکردند. دستکم می‌توانیم بگوییم که میزان گردش یا شیوع آنها کاهش یافت، اما در حال حاضر فشار‌های ناشی از کووید برطرف شده و خود عامل کووید هم به‌عنوان ویروس اندمیک و فصلی نقش بازی می‌کند. سایر ویروس‌ها نیز در حال گردش هستند اما آنچه بر دامنه نگرانی‌ها افزوده، گزارش ارائه‌شده از سوی مقامات کشور چین است، که در این گزارش بر شیوع بالای ویروس‌های تنفسی به‌ویژه آنفلوآنزا و «اچ‌ام‌پی وی» تاکید شده و بیش از همه بر روی ویروس «اچ‌ام‌پی وی» مانور داده‌اند، پس‌از‌آن به ویروس‌های آراس‌وی و آدنوویروس‌ها نیز اشاره شده که شیوع بالای این ویروس‌ها مردم چین را تحت‌تاثیر قرار داده و بسیاری از شهروندان این کشور در بیمارستان بستری شده‌اند، اما این اتفاق چندان عجیب نیست و نتایج مطالعات و بررسی‌های سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد، گردش ویروس به‌ویژه فعالیت ویروس آنفلوآنزا و همینطور «اچ‌ام‌پی وی» مطابق با گردش ویروس‌های تنفسی در فصول سرد سال است. به همین علت ویروس جدیدی شایع نشده. «اچ‌ام‌پی وی» برای اولین‌بار در سال ۲۰۰۱ کشف و برای آن مثل ویروس‌های آنفلوآنزا و آراس‌وی، تست‌های تشخیصی تولید و در غربال‌گری‌های بهداشت عمومی، غربال و میزان شیوع آن اندازه‌گیری شد. این ویروس هم خانواده آراس‌وی هست و طبق اطلاعات منتشر‌شده از خانواده ویروس‌های تنفسی است، در بیشتر موارد بسیار خفیف بوده و طول درمان آن سه چهار روز بیشتر نیست. در‌واقع یکی از ویروس‌هایی است که باعث سرماخوردگی می‌شود و هر سال در زمستان شیوع بیشتری دارد. در برخی موارد می‌تواند وارد قسمت‌های عمیق‌تر مجاری تنفسی شده و باعث ذات‌الریه شود، بنابراین باید مردم را آگاه کرد تا از این طریق انتقال ویروس کاهش یابد. اطلاع‌رسانی و ارتقاء آگاهی در برخی کشور‌ها نظیر چین آغاز و محدودیت‌هایی نیز اعمال شده، تا میزان گردش ویروس کاهش یابد. هر‌قدر گردش ویروس بیشتر باشد، افراد بیشتری از‌جمله گروه‌های در معرض خطر به این ویروس مبتلا شده و بار مضاعفی بر مراکز درمانی تحمیل خواهد شد.»
هنوز «اچ‌ام‌پی وی» به کشور وارد نشده است
ناجی براساس مشاهداتش عنوان می‌کند: «این روزها مراکز درمانی ما تحت‌فشار مضاعف قرار دارند. سالمندان، کودکان زیر پنج سال که به ویروس‌های تنفسی حساسیت بیشتری دارند و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و یا به امراض مزمن مبتلا هستند، بیش از سایر افراد به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند. البته هنوز ویروس «اچ‌ام‌پی وی» به کشور وارد نشده و مطالعات دیده‌وری وزارت بهداشت نشان می‌دهد که ممکن است در ماه‌های فروردین و اردیبهشت تعداد کمی از مبتلایان به این ویروس شناسایی شده باشند ولی در یک ماهه اخیر هیچ موردی شناسایی نشده است. با‌این‌حال باید هوشیار بود و همچنان این مطالعه و دیده‌وری را انجام داد. ما نمی‌توانیم بگوییم این ویروس به کشور ما وارد نمی‌شود. همانطور که در مورد کووید و سایر ویروس‌های تنفسی این اتفاق افتاد و به‌خاطر ارتباطاتی که با چین داریم این ویروس به احتمال زیاد وارد می‌شود. آنچه اهمیت دارد اعمال محدودیت‌هایی برای کاهش گردش ویروس است و باید پایش‌ها و مطالعات دقیق‌تر و علمی‌تری انجام داد. در حال حاضر گردش ویروس‌های تنفسی به‌خصوص آنفلوآنزا در ایران بالاست، به‌ویژه آنفلوآنزای «اچ وان ان وان» که آمار‌ها نشان می‌دهد بین ۳۰ تا ۵۰ درصد در نقاط جغرافیایی مختلف، این ویروس در گردش است، پس‌از‌آن ویروس‌های آراس‌وی و آدنوویروس‌ها در گردش هستند و می‌توانند افراد را به بیماری شدیدی مبتلا و راهی مراکز درمانی کنند.»
تنها دو درصد عفونت‌های تنفسی در چین به دلیل ویروس اچ‌ام‌پی‌وی بوده است
«میزان ابتلا به ویروس اچ‌ام‌پی‌وی یک دهم ابتلا به آنفلوآنزاست و نگرانی این روزها فاقد پایه و اساس قوی است و احتمال همه‌گیری جهانی برای این ویروس وجود ندارد.» گوینده این عبارت، جواد امان، متخصص میکروبیولوژی و ایمونولوژی است که در گفتوگو با رسانه‌ها توضیح می‌دهد: «مردم از سال‌ها قبل با این ویروس روبه‌رو شده‌اند و تا حدودی ایمنی دارند. از سوی دیگر، این ویروس خیلی پایدار است و بر خلاف ویروسی که موجب کوید۱۹ می‌شد، زیاد دچار تغییرات نمی‌شود و معمولا در بیشتر موارد فقط عفونت‌های ساده‌ای در قسمت‌های بالایی مجاری تنفسی ایجاد می‌کند. هرچند همیشه افرادی هستند که به دلیل شرایط جسمانی خاص خود، تاثیر شدیدتری از ویروس‌هایی مثل اچ‌ام‌پی‌وی می‌گیرند و خطر بیشتری احساس می‌کنند.»
این متخصص میکروبیولوژی و ایمونولوژی عنوان می‌کند: «تنها دو درصد عفونت‌های تنفسی در کشورهایی نظیر چین به دلیل ویروس اچ‌ام‌پی‌وی بوده است و آنفلوآنزا با حدود ۲۰ درصد سهم در میان این نوع از بیماری‌ها، بسیار بیشتر از آن ویروس در ابتلا نقش دارد.»
قباد مرادی، سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت هم در گفتوگو با خبرگزاری دولتی اعلام می‌کند که در هفته منتهی به ۳۰ آذرماه، بین ۲۱ تا ۲۳ درصد از کل موارد عفونت‌های تنفسی مربوط به آنفلوآنزا بوده است که نوع غالب آنفلوآنزا هم آنفلوآنزای فصلی است.
به گفته این مقام دولتی، طی دو ماه اخیر شیوع آنفلوآنزا به صورت تدریجی افزایش یافته و به بیش از ۲۰ درصد عفونت‌های تنفسی رسیده و این میزان شیوع نشان‌دهنده افزایش قابل‌توجه موارد ابتلا به این بیماری در این فصل از سال است.
اهمیت دسترسی و توجه به واکسیناسیون
علیرضا ناجی نیز خبر می‌دهد که کووید همچنان در گردش است و به «رسالت» می‌گوید: «فعالیت این ویروس در دو ماه گذشته از آنفلوآنزا بیشتر بوده است ولی پس از سرمای هوا و تشدید آلودگی، میزان گردش آنفلوآنزا بیشتر شده است. در کشور چین هم معیار و شاخص تعداد موارد ابتلا به آنفلوآنزا بالا گزارش شده است.»
رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید می‌کند، آنچه در این شرایط اهمیت دارد دسترسی به واکسن است که در کشور ما کمبود‌ها کاملا مشهود و ملموس است و به دلیل واردات محدود و افزایش تقاضا، خیلی زود واکسن‌های خارجی از سطح بازار محو شد و مردم برای تزریق واکسن‌های تولید داخل اقدام نکردند. وقتی در کشور ما امکان تهیه واکسن فراهم است و می‌توان از این امکان استفاده کرد، باید به مردم اطمینان داد که واکسن‌های تولیدی مطمئن و موثر هستند تا به این طریق میزان تمایل شهروندان برای تزریق تولیدات داخلی افزایش یابد. یکی از راه‌های جلوگیری از بیماری‌های شدید، تزریق واکسن است اما متاسفانه به علت کمبود واکسن‌های خارجی و عدم اطمینان به تولیدات داخلی، جمعیت گسترده‌ای از افراد در معرض خطر، واکسن تزریق نکرده‌اند. از سوی دیگر گروهی از افراد ضد واکسن، آزادانه به تبلیغات مخرب خود ادامه می‌دهند و مشکل اصلی در این زمینه متوجه متولیان اصلی یعنی وزارت بهداشت و صدا‌و‌سیماست که به‌درستی اطلاع‌رسانی نکرده‌اند. در دوران همه‌گیری کووید ۱۹ نیز بد‌سلیقگی‌هایی صورت گرفت و این افراد در صداوسیما حاضر شده و با ارائه اطلاعات شبه علمی، ذهنیت افراد جامعه را نسبت به واکسن و اهمیت آن مخدوش کردند. در تمام دنیا افرادی هستند که علیه واکسن تبلیغ می‌کنند اما واقعیت این است که اگر شرایط حال حاضر با وضعیت چند سال قبل متفاوت شده و کووید ۱۹ به حالت اندمیک درآمده و آن حساسیت بالا وجود ندارد، به دلیل تزریق واکسن است. در مورد واکسن آنفلوآنزا وضعیت متفاوت‌تر است، چراکه سابقه تزریق آن بسیار طولانی‌تر است و چندین دهه است در کشور ما وجود دارد. باید بد‌گمانی‌ها را کنار گذاشت و به شکل علمی اطلاع‌رسانی کرد و جلوی افرادی که می‌خواهند سلامت جامعه را در معرض خطر قرار دهند، ایستاد. بدون تردید یک خبر نادرست می‌تواند هزاران دستاورد را از بین ببرد. نباید اجازه داد که چنین اتفاقی رخ دهد. لازم است وزارت بهداشت همراه با سایر ارگان‌ها به شکل مستمر اطلاع‌رسانی کرده و اجازه ندهند دلال‌های جان مردم عرض اندام کنند.»
لزوم رعایت ملاحظات بهداشتی
اما علیرغم اهمیت تزریق واکسن و اطلاع رسانی در این مورد، «ماندن در خانه، رعایت اصول بهداشتی هنگام سرفه و عطسه، و شستشوی دست‌ها نیز مهم است». کارشناسان از مردم خواسته‌اند که هنگام بیمار بودن به محل کار نروند. آنها همچنین گفته‌اند که اگر مجبور هستید بیرون بروید، ماسک بپوشید تا از انتقال ویروس به دیگران، به‌ویژه افراد در معرض خطر، جلوگیری کنید.
علیرضا ناجی نیز بر این موارد تاکید می‌کند. رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید: «معمولا در فصول سرد سال گردش ویروس‌های تنفسی از‌جمله آنفلوآنزا زیاد می‌شود و آماری مبنی بر ۷۰۰ هزار نفر تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر مرگ ناشی از عفونت آنفلوآنزا به طور رسمی گزارش شده که ممکن است بیش از این هم باشد. بنابراین باتوجه به شرایطی که بر ایران و جهان حاکم است، رعایت بهداشت فردی و اجتماعی توصیه شده و اگر وارد محیط‌های بسته و پر ازدحام می‌شویم، حتما باید از ماسک استفاده کنیم. شست و شوی مکرر دست‌ها نیز بسیار مهم است و در صورت ابتلا حتما باید به پزشک مراجعه و در منزل استراحت کرد، همه این موارد باعث می‌شود گردش ویروس کمتر بشود. در این صورت، فشار بر سیستم بهداشت و درمان نیز کمتر خواهد بود. در حال حاضر سیستم بهداشتی بیمارستان‌های ما کمی تحت‌فشار قرار گرفته و بیمارانی با عوارض تنفسی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند که احتمال دارد در آی سی یو تحت مراقبت‌های ویژه قرار بگیرند و حتی جانشان را از دست بدهند. به همین علت تا یک ماه دیگر که پیک بیماری‌های تنفسی وجود دارد، باید ملاحظات بهداشتی را رعایت کرد.»
پاندمی بعدی می‌تواند ویروس آنفلوآنزای پرندگان اچ۵ان۱ باشد
اما رعایت توصیه‌های بهداشتی از این نظر هم اهمیت دارد که همه‌گیری دیگری در راه است، این را مقام‌های سازمان جهانی بهداشت می‌گویند ولی زمان آن را نمی‌دانند. مقام‌های بهداشتی در سطح جهان تابستان سال گذشته با ایجاد سطح هشدار جدیدی به نام «وضعیت اضطراری همه‌گیری» موافقت کردند. هدف از این اقدام هماهنگی «سریع» کشور‌ها با یکدیگر در صورت شیوع بیماری همه‌گیر است. متخصصان برای تعیین منشاء پاندمی بعدی از هم‌اکنون در حال تلاش هستند. برخی از آنها بر این باورند که خطر همه‌گیری «آنفلوآنزای پرندگان» از نوع ویروس «اچ۵ان۱» باید بسیار جدی گرفته شود.
اردیبهشت امسال، روزنامه گاردین در گزارشی به نقل از دانشمندان و پژوهشگران این حوزه خبر داده بود که آنفلوآنزا عامل بیماری‌زایی است که به احتمال زیاد در آینده نزدیک باعث ایجاد یک بیماری همه‌گیر جدید خواهد شد و هم‌زمان سازمان جهانی بهداشت درمورد شیوع آنفلوآنزای پرندگان در سراسر جهان ابراز نگرانی کرده بود. درهمین رابطه یک نظرسنجی بین‌المللی نشان می‌دهد
۵۷ درصد متخصصان احتمال می‌دهند که یک سویه از ویروس آنفلوآنزا علت همه‌گیری بعدی بیماری‌های عفونی مرگبار در سطح جهان خواهد بود. در این میان تجربه تلخ کووید ۱۹ نیز بر دامنه نگرانی‌ها افزوده است و علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید: «انتظار ندارسیم گردش ویروس در شرایط فعلی ما را به وضعیت پاندمی کووید دچار کند، اما اگر اقدامات مراقبتی صورت نگیرد و آمادگی لازم وجود نداشته باشد، ممکن است اتفاقات دیگری رخ بدهد. اصطلاحی را سازمان بهداشت جهانی مطرح کرده، تحت عنوان «ایکس»، یعنی بیماری ناشناخته که می‌تواند پس از کووید، عامل پاندمی بعدی باشد. تمام ویروس‌های تنفسی که ما در دور و اطرافمان مشاهده می‌کنیم، کاندید این موضوع هستند. ویروس آنفلوآنزای پرندگان اچ۵ان۱ یکی از گزینه‌های اصلی احتمالی برای شکل‌دهی به پاندمیک بعدی است. طی یکی دو سال اخیر با تغییراتی که در این ویروس پدید آمده، انتقال آن به انسان افزایش یافته. اگر این تغییرات با حفظ قدرت بیماری‌زایی توام باشد، به مقدار زیادی باید نگران بود. ممکن است ویروس به شکل دیگری هم تغییر کند ولی به هر صورت باید آماده بود و ملاحظات بهداشتی را رعایت کرد تا گردش ویروس کاهش یابد. این ویروس در اثر گردش و انتقال از حیوانی به حیوان دیگر و در بین جمعیت‌های انسانی تغییر کرده و اکنون خبر‌های زیادی در مورد ابتلای احشام و همینطور اسب‌ها به عفونت آنفلوآنزای مرغی مطرح‌شده است و باید از این بابت هوشیار بود.»
سازمان جهانی بهداشت در نیمه ماه نوامبر از دولت‌های جهان خواسته است آماده برنامه‌ریزی برای مقابله با احتمال گسترش ابتلا به این ویروس باشند، چون پاندمیک بعدی می‌تواند ویروس آنفولانزی پرندگان اچ۵ان۱ باشد. در حال حاضر، ویروس اچ۵ان۱ می‌تواند از «حیوان به انسان» منتقل شود، اما امکان انتقال «انسان به انسان» را ندارد. با وجود این در هفته‌های اخیر دو نفر، در آمریکا و کانادا به این ویروس مبتلا شدند و بررسی ژنتیکی ویروس از جهش آن در مسیر انتقال انسان به انسان خبر داده، اما این ویروس هنوز نیازمند جهش‌های بیشتر برای رسیدن به این امکان است. تا زمانی که این ویروس به چنین امکانی دست یابد، تماس مستقیم با حیوان آلوده، می‌تواند مسبب انتقال ویروس باشد.
حمید ظهرابی، معاون سازمان حفاظت محیط زیست مازندران نیز اخیرا «نسبت به شیوع آنفلوآنزای پرندگان مهاجر و انتقال این بیماری به انسان با افزایش صید و صیادی این گونه‌های جانوری در استان مازندران هشدار داده است.» براساس گزارشی که در رسانه ها
منتشر شده، کارشناسان پرنده‌شناسی و محیط زیست معتقدند که برخی مناطق مثل تالاب فریدون‌کنار در مازندران باید از حالا مورد توجه و تمرکز قرار گیرند، چون صیادان این منطقه همچنان برخلاف قانون، پرنده‌های مهاجر را شکار می‌کنند. درنتیجه این پرنده‌ها به بازار و سپس به خانه های شهروندان منتقل می‌شوند و اگر آلوده باشند به راحتی ویروس را به پرندگان اهلی و انسان‌ها منتقل می‌کنند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.