چقدر تا خودکفایی کاغذ فاصله داریم؟

درمان زخم‌های کودکی

ادامه ...

مالیات و معیشت حقوق‌بگیران

ادامه ...

اخبار ویژه »

شناسه خبر : 94723

ارسال

پرینتخانه » اقتصادی, مطالب روزنامه تاریخ انتشار : 08 آذر 1402 - 6:14 |

در‌حالی‌که وزارت ارشاد به عنوان حامی اصلی تولید کاغذ آماده برگزاری جشن خودکفایی‌ است‌، این انتظار وجود دارد که تولید کاغذ تا مرز ظرفیت اسمی تولید و حتی بی‌نیازی از واردات پیش رود‌، این مهم تنها در سایه رسیدن به توسعه پایدار در تولید محقق می‌شود.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ خودکفایی و عدم وابستگی به خارج در کالاهای استراتژیک سیاستی است که بسیاری از کشورها در دستور کار دارند و کاغذ به عنوان یک کالای استراتژیک چه در حوزه نشر و چه در صنایع چاپ و بسته‌بندی از اهمیت خاصی برخوردار است.کارشناسان بر این باورند‌، رسیدن به خودکفایی در این کالای استراتژیک نیازمند توجه به توسعه پایدار است و در این حوزه نمی‌توان تنها به بهره‌برداری از ظرفیت‌های تولید برنامه‌ریزی کرد، بدون توجه به اینکه برای تولید کاغذ در بخش‌های مختلف نیازمند تامین زیرساخت‌ها،‌ تامین مواد اولیه و رفع موانع هستیم و برای رسیدن به خودکفایی دسترسی به مواد اولیه و انرژی پایدار شاید از اصلی‌ترین نکات است که باید مدنظر داشته باشیم.چند روزی است که موضوع برگزاری جشن خودکفایی در تولید کاغذ از سوی وزارت ارشاد در استان مازندران و در بزرگترین کارخانه چوب و کاغذ خاورمیانه مطرح شده و افزایش ۱۶ برابری تولید کاغذ از سوی رئیس جمهور مورد تمجید قرار گرفته است، بنا به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی میزان تولید کاغذ در دولت سیزدهم از ۵۰۰۰ تن با رشدی ۱۶ برابری به رقمی معادل ۸۰ هزار تن رسیده است.

توجه به مسئله کاغذ از همان ابتدا در نگاه کلان برنامه‌های دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود داشت،‌ دغدغه‌ای که خیلی زود از همان روزهای نخست روی کار آمدن دولت مورد توجه قرار گرفت و رئیس جمهور شخصاً در پروژه‌های عمرانی مرتبط با آن حضور یافته و از نزدیک به بررسی مسئله پرداخت. این در حالی بود که در یک دهه پیش از این تولید اگرچه به عنوان یک مطالبه از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد،‌ اما مسئولان با سیاست‌‌های غلط تولید کاغذ در کشور را به جایی رساندند که نه تنها متوقف شد بلکه کارخانه‌های تولیدی به واردات کاغذ روی آوردند.بنابراین تولید کاغذ در کشور حرکتی است که در دولت سیزدهم سرعت گرفته و اگرچه از جهت تولید هنوز با وضعیت مطلوب فاصله بسیاری داریم، اما از نظر توجه دولتی به مسئله تولید‌ این کالای استراتژیک، اتفاقات خوبی رخ داده که باید برای ادامه‌دار بودنش برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم.بطور کلی سیاست خودکفایی در تولید کاغذ در شرایطی از سوی مقامات مسئول دولت سیزدهم مطرح شد که اولویت اول آن تامین نیاز آموزش و پرورش برای چاپ و تولید کتب درسی بود و پس از آن موضوع مدیریت بازار برای صنعت نشر تا جایی که اگر سایه سنگین روند صعودی قیمت کاغذ در بازار آزاد صنعت نشر را با چالش روبه رو کرد با استفاده از همین کاغذ تولید داخلی بازار مدیریت شود.اگرچه عمده فعالان تولید کاغذ در کشور به خوبی اذعان دارند که سیاست دولت در مسئله کاغذ حمایتی است و کارگروه کاغذ در معاونت اول رئیس جمهور،‌ شخص وزیر ارشاد و وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی از هیچ تلاشی برای رساندن تولید به وضعیت مطلوب فروگذار نکرده‌اند‌، اما انتظار این است که نتیجه این تلاش و توجه دولت به موضوع کاغذ که در چند دهه اخیر کم‌نظیر بوده ماندگار باشد. در عین حال باید پاسخ مشخصی به این پرسش‌ها داشته‌باشیم که تعریف از خودکفایی در تولید کاغذ چیست؟ آیا منظور از خودکفایی تامین نیاز آموزش و پرورش و بخشی از نیاز نشر است؟ یا منظور رساندن تولید به سطحی است که هم بی‌نیاز از واردات شویم و هم به تولید پایدار دست پیدا کنیم.

آیا واقعاً با تولید ۸۰ هزار تن کاغذ در سال می‌توانیم اعلام کنیم که خودکفا شده‌ایم؟ آنهم درحالی که تقاضای کاغذ در کشورمان چیزی در حدود۲۵۰ هزار تن است؟ آیا این خودکفایی براساس توسعه پایدار انجام گرفته و در آینده نیز می‌توانیم همین سطح تولید را تامین کنیم؟ آیا این خودکفایی نباید از پشتوانه غنی مطالعاتی و بررسی همه زوایای موجود بهره‌مند باشد تا اظهارنظرهای مخالفان تولید درباره کم‌آبی و مقرون به صرفه نبودن تولید کاغذ در کشور در دوره‌های مختلف آن را به مخاطره نیندازد؟در مسئله تولید کاغذ تحریر در کشور ۴ گزینه روی میز دولت است‌ که برای رسیدن به خودکفایی تکیه بر توان آنها گذاشته‌ شده است،‌ کارخانه چوب و کاغذ مازندران،‌ کارخانه کاغذ پارس‌، کارخانه دیبای شوشتر و کارخانه زاگرس فارس.کارخانه چوب و کاغذ مازندران به عنوان گزینه اصلی تولید تحریر در کشور برای سال جاری، وعده تولید ۵۰ هزار تن کاغذ تحریر را داده است،‌ بررسی‌های خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد که این کارخانه تاکنون (با گذشت بیش از ۸ ماه از سال) ۲۴ هزار تن کاغذ تحریر تولید کرده است. (این کارخانه درتابستان درگیر مشکلاتی از جمله قطع برق بوده که روند تولید را با تاخیر مواجه کرده است). ظرفیت اسمی تولید تحریر در این کارخانه ۹۰ هزار تن است امابه دلیل مشکلاتی از جمله عدم برداشت چوب‌، کمبود مواد اولیه‌، کمبود سرمایه در گردش کارخانه و … رسیدن به این ظرفیت فعلاً امکان‌پذیر نیست.کارخانه کاغذ دیبای شوشتر و کارخانه کاغذ پارس دو واحد تولیدی دیگر هستند که با پیگیری‌های کارگروه کاغذ به مدیریت معاون اول رئیس جمهور متعهد شده‌اند،‌ ۲۰ هزار تن کاغذ را در طول یک سال تولید و در اختیار قرار دهند،‌ بر اساس پیگیری‌های خبرنگار تسنیم از این ۲۰ هزار تن تاکنون ۸ هزار تن تولید شده است و این دو کارخانه تا اردیبهشت ۱۴۰۳ باید به تعهد خود عمل کنند.استفاده از تفاله‌های کشاورزی برای تولید کاغذ که مهم‌ترین آن‌ها باگاس است، یکی از مزیت‌های غیرقابل انکار در ایران و خاورمیانه به شمار می‌آید.

گروه صنایع کاغذ پارس در سال ۴۶ در شمال خوزستان با هدف استفاده از باگاسِ استخراج شده از کارخانه نیشکر هفت تپه تأسیس شد و در سال ۱۹ به بهره‌برداری رسید. این کارخانه پس از راه‌اندازی تا مدت‌ها تنها تأمین کننده کاغذ چاپ و تحریر داخل کشور بود. اما به دلیل صدمات وارده در طی دوران جنگ تحمیلی و عدم نوسازی و بازسازی در زمان تصدی بخش دولتی، در معرض تعطیلی همیشگی قرار گرفت و ظرفیت تولید آن در سال‌های منتهی به دهه ۹۰ به کمتر از ۲۰% ظرفیت اسمی رسید.در مهر ماه سال ۹۲ و پس از تاکیدات مقام معظم رهبری بر راه‌اندازی کارخانه‌های داخلی، سهام این شرکت به بخش خصوصی واگذار و سلسله اقدامات برای بازسازی و نوسازی ماشین آلات، فرآیند‌ها و منابع انسانی آغاز شد و پس از طی دو سال به بالاترین رکورد تولید در چرخه عمر خود دست یافت. خمیر ویرجین شیمیایی، کاغذ بهداشتی برای لیوان یکبار مصرف و … مهمترین تولیدات امروز کارخانه هستند.مدیرعامل این کارخانه، شرط تولید کاغذ چاپ و تحریر در این کارخانه را بازسازی دستگاه‌ها دانسته، وضعیت ماشین‌آلات در این کارخانه به گفته مدیرعامل مناسب نیست، باید تجهیزات بروزرسانی شود. علاوه بر این کاغذ پارس نیازمند خرید مواد اولیه است که این امر نقدینگی بسیار بالایی را می‌طلبد و نیازمند تامین منابع مالی ارزان‌قیمت برای بازسازی و نوسازی است. به گفته روغنی هنوز پیش‌شرط‌های مورد نیاز برای تولید تحریر در کارخانه،‌ محقق نشده ولی دولت پیگیر ارائه تسهیلات به کارخانه شده است.