تسهیل تجارت بخش کشاورزی یکی از موضوعات مهم اقتصادی است که می‌تواند ارزآوری قابل توجهی را برای کشور رقم بزند. به همین خاطر است که مجلس و دولت طی سه سال گذشته این مهم را به صورت جدی در‌ دستورکار خود قرار‌دا‌ده‌اند و درصدد به‌کارگیری برنامه مدون و جامع برای افزایش پتانسیل صادرات محصولات کشاورزی و شکل‌گیری بازارهای هدف می‌باشند. خوشبختانه در شرایط فعلی ظرفیت‌های تجارت با هند و فرصت‌های همکاری با کشورهای حوزه اوراسیا بیش از پیش فراهم شده و صادرات محصول به بازارهای روسیه و هند نیز قوت بسیاری پیدا کرده‌است.

به باور کارشناسان و فعالان حوزه تجارت محصولات کشاورزی، توسعه بیشتر این روند نیازمند شناسایی پتانسیل بخش کشاورزی و همچنین استفاده از ظرفیت بنادر کشور می‌باشد. لذا ضرورت دارد تا از مسیر  تعامل سازنده با بخش‌خصوصی تمامی ظرفیت‌های موجود در حوزه حمل‌ونقل کشور به‌کارگرفته شود و در حوزه زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی، ریلی و جاده‌ای سرمایه‌گذاری شود. به عقیده کارشناسان؛ باید اجازه حضور بخش‌خصوصی در این مسیر به‌‌‌‌‌‌طور مداوم باشد تا رویه‌‌‌‌‌‌های نادرست اصلاح شود. مطابق عنوان سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت؛ در نیمه نخست امسال بیش از ۳/۵ میلیون تن کالای کشاورزی، دامی، شیلاتی و غذایی به ارزش دو میلیارد و ۴۲۸ میلیون دلار صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد دو درصدی در وزن و ۲۱ درصدی در ارزش همراه بوده است.

از سه میلیون و ۵۲۱ هزار تن کالای دامی ، کشاورزی ، شیلاتی و غذایی به ارزش دو میلیارد و ۴۲۸ میلیون دلار ، ۴۲۴ هزار و ۸۷۱ تن آن به ارزش ۶۱۶ میلیون دلار، محصولات دامی، شیلاتی و لبنی بود که این کالاها نسبت به نیمه نخست سال ۱۴۰۱ با رشد ۴۴ درصدی در وزن و ۳۷ درصدی در ارزش همراه بوده است. لطیفی، سخنگوی کمیسیون روابط بین الملل و توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران دراین باره همچنین عنوان داشته است که صادرات به عنوان پیشران و موتور حرکت اقتصاد کشور اهمیت ویژه‌ای دارد و سیاست گذاران و تولید کنندگان توجه به کیفیت،استمرار تأمین، قیمت رقابتی و ذائقه و کشش بازارهای هدف را در نظر بگیرند. در بررسی بیشتر این موضوع و راهکار‌ حفظ بازارهای هدف محصولات کشاورزی و افزایش ظرفیت تولید به گفت‌وگو با علیرضا نظری، نماینده مردم خمین و سخنگوی کمیسیون کشاورزی و علی‌اکبر علیزاده، نماینده مردم دامغان و عضو کمیسیون کشاورزی پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

علی‌اکبر علیزاده برمی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی:
بیمه محصولات اساسی پیرو برنامه هفتم  اجباری می‌شود
علی‌اکبر علیزاده برمی، نماینده مردم دامغان و عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با‌ خبرنگار‌ «رسالت» اظهارکرد: طی سه سال اخیر‌ کوشش‌های بسیاری در راستای فعال‌سازی و افزایش پتانسیل‌های بخش کشاورزی صورت گرفت. خوشبختانه اثرات این روند  به خوبی مبرهن شده و قابل ارزیابی می‌باشد. به سبب فعال‌سازی‌دیپلماسی‌ بخش کشاورزی، مشکلات مطرح با کشوری همچون روسیه برطرف شد و بازار هدف شکل گرفت. افزون براین موانعی با کشورهایی همچون پاکستان و هند وجود داشت که خوشبختانه برطرف شده است. وی افزود: اقدامات خوبی در بخش کشاورزی صورت گرفته است؛ یکی از اقدامات قابل توجه این است که تولیدکنندگان مشتری‌مداری را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند و درصدد حفظ بازار هدف هستند. پیش‌تر در حوزه بسته‌بندی و تعداد فروش محصول با مشکل رو به رو بودیم و اغلب محصولات به صورت فله‌ای ارسال می‌شد. خوشبختانه در شرایط فعلی شاهد حضور کارخانه‌های سورتینگ قوی می‌باشیم که محصولات را مطابق با نیاز کشور هدف بسته بندی و آماده ارسال می‌کنند.

علیزاده برمی تصریح کرد: یکی از موضوعات مهم برای حفظ بازارهدف، شناسنامه محصولات است. ضرورت دارد تا مشتری از مکان و زمان تولید محصول و ویژگی‌های آن با خبر باشد؛ خوشبختانه این مهم طی دوسال گذشته بسیار تقویت شده و اینک بیشتر محصولات دارای شناسنامه می‌باشند. نماینده مردم دامغان همچنین خاطرنشان کرد: حرکت به سوی محصولات ارگانیک اقدامی جدی در راستای حفظ بازارهدف و افزایش پتانسیل بخش کشاورزی می‌باشد. این مؤلفه مهم طی چندین سال اخیر در دستورکار قرار گرفته و استفاده از کودهای شیمیایی به حداقل رسیده است. تولید محصولات ارگانیک موجب شده تا تعداد مشتری‌‌ها افزایش یابد و بازارهای هدف بیش از پیش شود. عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی متذکر شد: بازار محصولات ایران د‌ر کشور‌ روسیه پررنگ می‌باشد و همچنان قابلیت تقویت دارد. افزون براین در کشورهای شمال غربی، شمال شرقی ایران و جنوب خلیج فار‌س بازار هدف رو به گسترشی داریم. آنچه که امروز می‌بایست در دستورکار قراردهیم، موضوعات مرتبط با نیاز مرزی است؛ به طورمثال در‌ گمرک آستارا برای صادرات به روسیه با‌مشکلاتی همچون عدم سردخانه مناسب، نبود کامیون‌های صادراتی و شبکه حمل‌و نقل داخلی (ریلی‌ و کامیون‌ها) مواجه هستیم. شایان ذکر است تا بگوییم دولت برای حل این مشکلات اقداماتی را مدنظر قرار‌داده و درصدد مرتفع کردن کلیه موانع مذکور است.

او یادآور شد: تلاش‌ دولت این است که گمركات را به مرکز‌ تولید هدایت کند و در راستای تحقق این مهم، اقداماتی را در دستورکار قرار‌داده است. توجه ویژه به کشت‌های‌ گلخانه‌ای یکی دیگر از موضوعات مهم و قابل توجه برای حفظ بازارهای هدف و افزایش پتانسیل بخش کشاورزی می‌باشد چراکه این نوع‌کشت در مصرف آب صرفه جویی می‌کند و راندمان تولید را بالا می‌برد. علیزاده با بیان اینکه محصولات کشاورزی باید برای تولیدکنندگان سودآور باشد، گفت: ‌گذشته مشکلات متعددی برای تولیدکنندگان وجود داشت؛ به طورمثال‌ پیاز جیرفت انبار می‌شد و به فروش‌نمی‌رسید یا هندوانه بندرعباس و خیار شهر دزفول به فروش‌نمی‌رسيد و موجب زیان تولیدکنندگان می‌شد. خوشبختانه در شرایط فعلی موضوعات این چنینی کم رنگ شده و زیان تولیدکنندگان نیز به حداقل رسیده است اما‌همچنان مواردی از این دست مطرح می‌باشد و نیازمندبه  بکارگیری برنامه‌ریزی و مشوق‌های حمایتی است چراکه عدم حمایت موجب سلب انگیزه تولیدکنندگان و کاهش تولید محصول می‌گردد.

او همچنین ا‌دامه داد: فراگیری بیمه محصولات امری‌ اساسی است و تولیدکنندگان را از‌ حوادثی‌ همچون سرما‌ز‌دگی، باران‌های تند و.. .مصون می‌دارد.مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی برنامه هفتم به منظور اجباری شدن بیمه محصولات اساسی برنامه‌ریزی‌های قابل توجهی انجام داد. ضرورت دارد تا این مهم مصوب‌ و تا‌ حوزه تولیدات محصولات باغی نیز فرا گیر‌شو‌د. وی در تشریح بیمه محصولات اساسی کشاورزی‌ عنوان کرد: تمامی‌محصولات اساسی همچون گندم از ابتدای کاشت بیمه خواهند بود. این روند تا زمان فروش ا‌دامه خواهد داشت و مادامی‌ که کشاورز محصول خود ر‌ا به فروش برساند، از مبلغ فروش سهم بیمه را پرداخت خواهد کرد. به موجب این روند کشاورز هراسی برای حوادث نخواهد داشت و با‌خیال آسوده تولید را در دستورکار‌قرار‌خواهد کرد. وی در پایان این گفت‌وگو با اشاره به مشکلات بیمه‌ای باغداران گفت: متأسفانه باغداران مکلف‌اند تا پیش از محصول، سهم بیمه را‌پرداخت کنند. باید روندی شکل‌گیرد تا مشکلات باغداران رفع گردد؛ این امر می‌تواند از مسیر ارسال لایحه از‌ سوی دولت به مجلس قابل پیگیری باشد. شرایط باید به گونه‌ای باشد که محصولات باغداران بیمه باشد تا چنانچه آسیبی به محصول وارد شد، نگرانی برای باغدار‌ وجود نداشته باشد. در مقابل باغدار‌می‌بایست پس‌از‌ فروش‌ محصول، سهم بیمه خود را پرداخت کند. به موجب‌این امر سود دو طرفه شکل خواهد گرفت و صادرات نیز‌تقویت خواهد شد. 

علیرضا نظری، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی:
تقویت صادرات مستلزم پایداری  و ثبات تولید است
علیرضا نظری، نماینده مردم خمین و سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» بیان کرد: یکی از عناصر تعیین کننده در صادرات محصولات کشاورزی، ثبات، پایداری و استمرار روند صادرات است. براین اساس هرکشوری که بخواهد محصولات موردنیاز خود را با واردات تأمین کند، مؤلفه‌های صادراتی را در نظر خواهد گرفت. مهم‌ترین رکن برای بازار کشور هدف این است که کشور‌تولیدکننده به صورت مستمر  قادر به تأمین محصول باشد. وی افزود: با سیاست‌های خلق‌الساعه و بلاتکلیف نمی‌توان در حوزه صادرات محصولات کشاورزی موفق بود؛ اینکه یک روز راه صادراتی گشوده شود و باری دیگر بدون برنامه بسته شود، نتیجه مطلوبی را به همراه نخواهد داشت. نمی‌توان عوارض صادراتی  را بدون داشتن یک نقشه راه صادراتی به صورت مقطعی در برخی مناطق کاهش یا افزایش داد. به طورحتم چنین روندی تبعات منفی برای صادرکننده خواهد شد و موجب سلب قدرت برنامه‌ریزی برای کشور وارد کننده نیز خواهد شد. دراین راستا می‌توان عنوان داشت که یکی از محورهای مهم در حوزه صادراتی، ثبات و پایداری صادرات مطابق با تعهدات تعریف شده است. 
نظری تصریح کرد: بیشترکشورها در حوزه واردات محصولاتی که مرتبط با سلامت مردم جامعه است، سخت‌گیر می‌باشند و بر دو اصل سلامت و کیفیت تأکید می‌کنند. در این راستا ضرورت دارد تا محصول صادراتی تمامی استانداردهای کیفیتی را به همراه داشته باشد و مؤلفه‌های سلامت را دارا باشد. طی دوسال گذشته در حوزه صادرات محصولات تازه‌خوری با مشکلات متعددی رو به رو
شدیم و در نتیجه تولیدکنندگان نیز با آسیب همراه شدند. بی‌شک جبران خسارت این روند دشوار خواهد بود و نیازمند صرف زمان بسیار است. از طرفی دیگر این روند خود موجب شکل‌گیری برخی مشکلات خواهد شد. 
سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر موضوع خطوط انتقال همچنین خاطرنشان کرد: یکی از مؤلفه‌های مهم در حوزه صادرات، خطوط انتقال است. متأسفانه در بخش خودرو 
و دستگاه‌های یخچال‌دار‌ با مشکل مواجه هستیم و در مسیر گمرکات نیازمند تسهیل‌گری می‌‌باشیم. همچنین در بخش سرعت انتقال محصولات نیازمند فراهم سازی زیرساخت‌ها می‌باشیم چراکه برخی محصولات نیازمند سرعت انتقال بالا‌ می‌باشند و می‌بایست با هواپیماهای باربری جابه‌جا شوند. 
او متذکر شد: در حوزه هواپیماهای باربری مشکلاتی مطرح است که می‌بایست رفع شوند. انتقال زمینی برای برخی محصولات ممکن نخواهد بود چراکه نیاز است محصول ۸ صبح بارگیری شود و د‌ر ساعت ۱۰ صبح به بازار‌ هدف برسد. عدم این مؤلفه موجب خلل در صادرات خواهد شد. 
وی در پایان این گفت‌وگو یادآور شد: به منظور تقویت صادرات نیازمند برنامه مشخص و مدون می‌باشیم. اجرای دقیق الگوی‌کشت ، اطلاع ازمیزان زیرکشت محصولات مورد نظرمطابق با نیاز کشور و تشخیص میزان مازاد آن نیز امری‌مهم و اساسی است که متأسفانه در شرایط موجود با مشکلاتی رو به رو است.