امام عسکری(ع) معمار مهدویت
طبق منابع اسلامی یکی از فعالیتهای مهم حضرت عسکری (ع)، زمینهسازی ایشان برای آگاهی شیعیان از چگونگی دوران غیبت و نحوه رابطه با حضرت مهدی (عجلاللهفرجه) بود. در فضیلت و شناخت مهدی موعود (عج) احادیث فراوانی وجود دارد که از پیامبرخدا (ص) و ائمه اطهار (علیهمالسلام) صادر شده است اما تأکید حضرت عسکری (س) بر این امر تأثیر بسزایی داشت. تدبیر امام حسن عسکری (ع) سبب شد شیعیان علاوه بر آنکه با آثار و برکات ولی خدا در غیبت آشنا شوند، از معارف مهدویت نیز به بهترین شکل ممکن آگاهی یابند. تمثیلهای امام عسکری (علیهالسلام) در مورد مهدی موعود و توضیح ویژگیهای بارز فرزند بزرگوار خود با استناد به آیات قرآن، حجت را برای همگان تمام کرد.
دوران امامت امام حسن عسکری علیهالسلام روزگار حساسی بود. حاکمان مستبد عباسی به خوبی آگاهی داشتند که شیعه در انتظار امامی است که از آن با عنوان قائم و منجی یاد میشود، چراکه سالها قبل امام صادق علیهالسلام خطاب به گروهی که خدمت ایشان رفته بودند، چنین فرموده بود که بنیامیه و بنی عباس وقتی فهمیدند زوال قدرتشان به دست قائم آل محمد است، شمشیرشان را برای کشتن او به کار بستند. به علت فشارهای روز افزون عباسیان بر امامان معصوم و آزار و شکنجه آنان و نیز آماده نبودن جامعه برای پذیرش امامت امام مهدی (عج)، مشیّت الهی چنین تعلق گرفت که آخرین وصی پیامبر (ص) و ائمه (علیهم السلام)، حضرت مهدی موعود (عج) در غیبت فرو رود؛ تا وجود مقدسش از گزند حوادث زمان، مصون بماند، در فرصت مناسبی به میان مردم بیایند و مردم از وجود پرفروغ آن امام بهرهمند شوند.
طبیعی است که مردم و جامعه باید آمادگیهای لازم را پیدا میکردند تا موضوع غیبت امام را بپذیرند و دچار سردرگمی و انحراف در دین نشوند. از این رو، امام عسکری (ع)، با انجام اقداماتی حکیمانه، در مسیر زمینه سازی و آماده کردن مردم برای پذیرش امر مهم غیبت امام دوازدهم (حضرت مهدی (عج)) قدمهای بسیار مؤثری برداشتند. رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیه السلام هر کدام به گونهای به این امر خطیر پرداختهاند. تا جایی که دهها حدیث از ناحیه پیامبر اعظم (ص) درباره قیام قائم آل محمد (ص) وارد شده است و از ائمه (ع) نیز اخبار بسیاری در این باب وارد شده است. اما نقش امام عسکری علیه السلام در زمینه سازی غیبت فرزندشان بی بدیل است. چون امر غیبت درباره ائمه (ع) دیگر پیشینه نداشته و مختص به حضرت حجت (عجلاللهفرجه) است و درک و فهم این مسئله برای همگان چندان سهل و آسان نیست.بر همین اساس برای آشنایی بیشتر با اقدامات امام حسن عسکری (ع) و آماده سازی شیعیان برای عصر غیبت با علی کنگاوری پژوهشگر و استاد دانشگاه به گفتوگو پرداختیم که در ادامه حاصل آن تقدیم میشود:
ابتدا از زمان و دورانی که امام حسن عسکری (ع) در آن زندگی میکردند بفرمائید.
پس از امام دهم علیه السلام، امام یازدهم علیه السلام همزمان با اواخر حکومت معتزّ (۲۵۲-۲۲۵ هجری) و زمان مهتدی (۲۵۵-۲۵۶ هجری) و معتمد (۲۵۶-۲۷۹ هجری)، امر مقدس امامت را عهده دار شدند و در مجموع ۶ سال امر خطیر امامت را عهده دار بودند. از ویژگیهای آن زمان نفوذ ترکها در ارتش و مرکز حکومت بود که با شیعیان بد رفتاری میکردند. از طرف دیگر قیامهای پی در پی علویان موجب شده بود که حکومت سخت گیری بیشتری نسبت به امام یازدهم داشته باشد. برای مثال در سال ۲۵۵ ق. علی بن زید و عیسی بن جعفر علوی در کوفه قیام کردند و سپاهی که معتز برای سرکوبی آنها فرستاده بود شکست خورد و در نتیجه معتز در همان سال دستور انتقال امام را از تبعیدگاه سامرا به کوفه صادر کرد که در اثر قتل معتز دستور وی بلا اجرا ماند. بعد از معتز، مهتدی به جای وی نشست. وی با مردم خوش رفتار بود. ولی با امام بدرفتاری میکرد. وی امام را زندانی کرد و تصمیم گرفت امام را به شهادت برساند. جالب است ابوهاشم که هم بند امام در زندان بود، میگوید امام علیه السلام فرمود: این طاغی امشب میخواهد با اراده خدا بازی کند. اما خداوند کارش را ناتمام خواهد گذاشت. لذا مهتدی در همان شب با حمله ترکها به قتل رسید.
حضرت برای توسعه و تکامل امت شیعه و آمادگی آنها برای مواجه شدن با موضوع مهدویت چه راهبردهایی داشتند؟
به رغم باور همگان و افکار عمومی که غیبت امام دوازدهم ناشی از ضعف در جهان شیعه است، باید گفت این نگرش، تصور درستی نیست. چراکه دنیای شیعه در آن زمان بیش از هر زمان دیگر پس از پشت سر گذاشتن فراز و نشیبهایی، قویتر شده بود. برای نمونه با آغاز حکومت معتمد دو قیام علوی در مصر و کوفه با ایفای نقش ابراهیم بن محمد در مصر که بخشی از مصر را به دست گرفت و قیام علی بن زید در کوفه که سپاه عظیم حکومت مرکزی توسط وی منهدم شد.شیعه در این دوره تاریخی، به قدری مشروعیت پیدا کرده بود که حتی قیامهای غیر شیعی خود را علوی میخواندند. کار تشیع به قدری اوج گرفت که امام برخی از چارچوبهای تقیه را برداشتند. نمادهایی که حاکی از نشانههای شیعه بود و امام دستور داد آنها را از تقیه برداشته و علنی کنند.
برخی از آنها را نام میبرید؟
بله. مانند زیارت امام حسین علیه السلام، سجده بر خاک و سنگ، بلند گفتن نام خدا در نماز، انگشتر در دست راست کردن و….
حضرت عسکری , مهدویت
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.