مطابق اعلام شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی تا صبح روز یک شنبه مورخ ۱۲ شهریورماه ۱۴۰۲ میزان گندم خریداری‌شده از کشاورزان با عبور از مرز ۱۰ میلیون تن، نسبت به سال گذشته افزایش ۴۴ درصدی داشته است. بر اساس اعلام این شرکت تاکنون ۱۰ میلیون و ۲۲۶ تن گندم از کشاورزان سراسر کشور خریداری‌شده که ۳ میلیون و ۱۲۱ هزار تن بیشتر از سال گذشته است. حدود نیمی از گندم خریداری‌شده، تولید کشاورزان استان‌های خوزستان، کردستان، فارس و کرمانشاه بوده که سهم ۵۶ درصدی در افزایش خرید تضمینی گندم داشته‌اند. همچنین به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی مطالبات گندمکاران در ۲۱ استان بیش از ۷۰ درصد و در ۱۰ استان کمتر از ۷۰ درصد پرداخت‌شده و پیگیری پرداخت کامل مطالبات ادامه دارد. دراین راستا معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی نیز عنوان داشته که تمامی پول گندمکاران تأمین و تا ۱۰ روز آینده پرداخت خواهد شد.

مهاجر، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی در نخستین همایش ملی آموزشی طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور که روز شنبه، مورخ ۱۱ شهریورماه برگزار شد بابیان اینکه قیمت خرید تضمینی گندم برای سال زراعی آینده تا سه روز دیگر در شورای قیمت‌گذاری از سوی وزیر جهاد کشاورزی اعلام خواهد شد، گفت: برای سال زراعی جدید، افزایش خوداتکایی در تولید محصولات اساسی است،این قول را به مردم می‌دهیم که در سال زراعی جدید در تولید گندم به خودکفایی برسیم.

شایان‌ذکر است تا بگوییم که شورای قیمت‌گذاری متشکل از رئیس سازمان برنامه بودجه و معاون رئیس‌جمهور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر جهاد کشاورزی، رئیس اتاق اصناف کشاورزی کشور، رئیس بنیاد ملی گندمکاران، رئیس نظام‌مهندسی کشاورزی کشور، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های روستایی کشور و دو نفر از کشاورزان خبره می‌باشد و نرخ خرید تضمینی ۳۲ قلم کالاهای کشاورزی ازجمله گندم دراین شورا تعیین خواهد شد. مطابق آخرین اطلاعات در نشست روز دوشنبه، مورخ ۱۳ شهریورماه ۱۴۰۲ درخصوص نرخ کالاهای کشاورزی تصمیم‌گیری خواهد شد که در این میان نرخ پیشنهادی برای گندم ۲۳ هزار تومان می‌باشد. حال باید منتظر ماند و معیارهای تعیین قیمت در نشست شورای قیمت‌گذاری را واکاوی کرد. در بررسی بیش‌تر این موضوع و مؤلفه‌های مؤثر دررسیدن به خودکفایی تولید گندم به گفت‌وگو با عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران و علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران پرداختیم که در ادامه می‌خوانید. 

​​​​​​​علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران:
ظرفیت خودکفایی و صادرات گندم در کشور وجود دارد
علیقلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» به تشریح عوامل‌ مؤثر در خودکفایی گندم پرداخت و دراین‌باره اظهار کرد: به‌منظور پایداری تولید نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت می‌باشیم. شرایط نباید به‌گونه‌ای رقم بخورد که خودکفایی در تولید گندم مختص به یک سال شود و در سال دیگر کاهش تولید شکل‌بگیرد و نیازمند واردات شویم. عدم برنامه‌ریزی مدون موجب نیاز به واردات می‌شود و کشور را از رسیدن به مرز خودکفایی دور می‌سازد. وی با اشاره نسبت به معایب عدم برنامه‌ریزی د‌ر بخش‌های‌ مختلف کشاورزی افزود: هرگاه که حمایت‌های لازم در حوزه قیمتی، آموزش بهره‌برداران و کشاورزان و تأمین نهاده‌های کشاورزی در دستورکار قرار گرفت، تولید رونق پیدا کرد و خودکفایی رقم خورد. به‌عنوان‌مثال در سال ۸۳ و ۹۵ پتانسیل خودکفایی گندم شکل گرفت و کشور بی‌نیاز از واردات شد.

متأسفانه خودکفایی در سال‌های ۸۳ و ۹۵ به سبب نبود برنامه جامع و بلندمدت استمرار پیدا نکرد. ایمانی بابیان اینکه تحویل کود کامل به کشاورزان یکی از مؤلفه‌های مؤثر در افزایش تولید گندم بود، تصریح کرد: مادامی‌که به پتانسیل خودکفایی گندم دست پیدا می‌کنیم، حمایت‌ها کاهش می‌یابد. به سبب کاهش سطح حمایت‌ها، تولید به عقب برمی‌گردد و انگیزه‌ها کاهش پیدا می‌کند. خوشبختانه در سال جاری و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، اقدامات خوبی صورت گرفت و وزیر امور کشاورزی و همچنین معاون زراعت وزارت جهادکشاورزی حمایت‌های خوبی را در دستورکار قراردادند و اعلام داشتند که کود باید به‌صورت کامل در اختیار کشاورزان قرار گیرد. بدین اساس انواع کودهای موردنظر به‌صورت یک جا در اختیار کشاورز قرار گرفت و کشاورز سه نوع کامل کود که لازمه کاشت می‌باشد را به سهولت تهیه کرد. مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران با اشاره به میزان گندم خریداری‌شده سال جاری همچنین خاطرنشان کرد: کودهای موردنیاز کشاورزان به‌صورت قراردادی در اختیارشان قرار گرفت و این امری مثبت ارزیابی می‌گردد. به سبب چنین اقدامی خرید از مرز ۷ میلیون سال گذشته به ۱۰ میلیون  رسید و از مرز ۱۰ میلیون نیز عبور کرد.

او متذکر شد: مطابق آخرین آمارها گندم خریداری‌شده از کشاورزان به‌صورت تقریبی ۱۰ میلیون و ۲۵۰ هزار تن می‌باشد. این عدد حاکی‌از افزایش ۳ میلیون تنی خرید گندم از کشاورزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته می‌باشد. وی با تأکید بر نقش آموزش درکشت و افزایش تولید گندم یادآور شد: بی‌شک افزایش خرید گندم در ارتباط با برنامه‌ریزی درست و مدیریت منابع می‌باشد. خوشبختانه در حوزه آب، نهاده‌های تولید و آموزش اقدامات خوبی صورت گرفته است. شایان‌ذکر است تا بگوییم که در فرآیند کاشت و برداشت گندم، آموزش نقش  مهمی دارد و بر فرآیند نهایی تأثیر به سزایی می‌گذارد. ایمانی درتشریح اقدامات اساسی و موردنیاز برای تقویت تولید گفت: به زراعی و به‌نژادی امری اساسی است و با افزایش عملکرد در هکتار، کاهش هزینه‌ها و به حداقل رساندن ضایعات تولید ارتباط دارد. افزون براین به‌ سبب اقدامی همچون به‌نژادی قابلیت افزایش تولید در واحد سطح نیز رقم می‌خورد. خوشبختانه این مهم دردستورکار قرارگرفته و به‌زراعی نیز در برنامه آموزش به کشاورزان قرار دارد. باید برای کشاورزان میزان عمق کاشت، میزان بذر مصرفی، آزمون خاک و سایر عوامل این‌چنینی تبیین شود تا بهره‌وری افزایش یابد و تولید در مرز خودکفایی استمرار یابد.

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران همچنین ا‌دامه داد: پایداری تولید نیازمند استمرار برنامه‌های جامع و اثرگذار می‌باشد. مادامی‌که برنامه‌ریزی‌ها و نحوه حمایت‌ها مستمر نباشد، تولید با فرازوفرود همراه خواهد شد. هرگاه که حمایت‌ها در دستورکار قرار گرفت، رشد تولید رقم خورد و هرگاه که حمایت‌ها کمرنگ شد، تولید نیز فروغ خود را از داد. او با تأکید بر ضرورت افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های تولیدی بیان کرد: نبود حمایت کشور را به واردکننده گندم تبدیل می‌کند. در سال ۹۶ الی ۹۸ نیازی به واردات نداشتیم چراکه در سال ۹۵ خودکفایی گندم رقم خورده بود اما به سبب عدم استمرار در برنامه‌ریزی‌ها در سال ۹۹ ناچار به واردات شدیم و در سال ۱۴۰۰ حدود ۷ میلیون تن گندم وارد کشور کردیم. امروز چاره‌ای جز سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های تولید نداریم. باید بکوشیم تا بهره‌وری از عوامل تولید افزایش پیدا کند. ایمانی با اشاره به محدودیت منابع آبی کشور اظهارکرد: باید به یاد داشته باشیم که منابع آبی کشور محدود است و تنها راه نجات، افزایش بهره‌وری از نهاده‌های تولید می‌باشد. باید از خاک حداکثر بهره‌گیری را داشته باشیم و از نهاده‌های موجود به‌خوبی و در مسیر درست استفاده کنیم. مجموع این عوامل سطح عملکرد را افزایش می‌بخشد و اقتصاد خانوار کشاورز را تأمین می‌کند. او می‌افزاید: تأمین اقتصاد خانوار کشاورز موجب افزایش تولید می‌شود و افزایش تولید در کشور کاهش نیاز به واردات را رقم می‌زند. به سبب چنین رویکردی ارزبری نیز کاهش پیدا خواهد کرد و امید به زندگی روستایی افزایش خواهد یافت. مادامی‌که کشاورزان و ساکنان روستا احساس کنند شرایط اقتصادی‌شان رو به بهبود است، دیگر روستا را ترک نخواهند کرد و روستا‌ها رها نخواهند شد.

وی در پایان این گفت‌وگو با تأکید بر لزوم تدوین برنامه مدون بلندمدت بیان داشت: ضرورت دارد تا در بخش کشاورزی، چشم‌اندازی را به کمک وزارت جهادکشاورزی ترسیم کنیم تا مؤلفه‌های تقویت تولید استمرار یابد و خودکفایی رقم بخورد. پتانسیل تأمین نیاز ۱۰۰ درصدی کشور وجود دارد و چه‌بسا می‌توانیم بیش از نیاز کشور تولید داشته باشیم و مابقی را صادر کنیم. با صادرات محصولات کشاورزی تراز تجاری‌ کشور نیز افزایش پیدا خواهد کرد و محصولات موردنیاز کشور نیز وارد خواهد شد. 

عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران:
نان کشور در سال جاری از گندم داخلی تولید می‌شود
عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران در گفت‌وگو با‌ خبرنگار «رسالت» عنوان کرد: خوشبختانه در سال جاری در حوزه تولید گندم قفقازی به خودکفایی رسیدیم و در بخش خرید گندم کشاورزان از مرز ۱۰ میلیون تن عبور کردیم. به نظر می‌رسد تا پایان فصل خرید، این رقم به
 ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تن افزایش یابد. وی افزود: افزایش خرید گندم از کشاورزان به معنای تأمین گندم قفقازی موردنیاز کشور و بی‌نیازی نسبت به واردات می‌باشد. 
در‌این میان تنها نگرانی‌مان نسبت به گندم صنف و صنعت است که به نظر می‌رسد با کشت قراردادی خریداری شود. هاشمی با اشاره به تأمین گندم نان کشور از‌ محل‌ تولیدات داخلی تصریح کرد: خوشبختانه در سال ۱۴۰۲ میزان کشت کشاورزان قابل‌توجه بود و مدیریتی واحد صورت گرفت. به‌موجب چنین رویکردی گندم نان کشور در سال جاری از محل تولید داخل تأمین می‌گردد.رئیس بنیاد ملی گندمکاران با تأکید بر لزوم استمرار سیاست‌های مرتبط با حمایت از کشاورزان همچنین خاطرنشان کرد: امیدواریم سیاست‌های حمایتی همواره استمرار یابد و با نرخ خرید مناسب، گندم تولیدی کشاورزان داخلی خریداری گردد. به‌منظور پشتیبانی از کشاورزان نیاز است تا‌ ملزومات تولید را برایشان فراهم‌سازیم و ساختارهای تداوم تولید را رقم بزنیم. او در تشریح عوامل موردنیاز برای رسیدن به خودکفایی متذکر شد: برای رسیدن به خودکفایی و پایداری تولید می‌بایست شرایط مطلوب کشاورزان را رقم بزنیم. در سال گذشته ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری شد. این در حالی است که در سال گذشته شرایط آب و هوایی همچون سال جاری بود و تفاوتی ندا‌شت. 

بنابراین سال ۱۴۰۱ در مقایسه با سال ۱۴۰۲ بارش کمتری نداشت که موجب کاهش خرید گندم شود. مهم‌ترین عامل نرخ خرید پایین در سال گذشته، نبود سیاست‌های حمایتی لازم بود که حال محقق شده و شرایط خوبی پیداکرده است. لازمه استمرار این روند و رسیدن به خوداتکایی، حمایت و ارائه دستورالعمل‌های موردنیاز از سوی دولت است. وی با اشاره به شرایط تولید گندم دیم درکشور همچنین یادآور شد: در برخی موارد همچون گندم دیم سیاست‌ها اثرگذار نیست و میزان تولید ارتباط مستقیم با میزان بارش دارد. هاشمی در پایان این گفت‌وگو با اشاره به پرداخت یارانه‌‌های گندم در بازه زمانی مناسب اظهارکرد: نرخ‌گذاری خوب و پرداخت به‌موقع یکی از ارکان قابل‌توجه در سال جاری بود که میزان خرید را افزایش داد و موجب ایجاد پتانسیل خودکفایی در کشور شد. خوشبختانه دولت توانست در موعد مناسب یارانه‌های گندم را پرداخت کند و رشد ۴۳ درصدی خرید در مقایسه یا مدت مشابه سال گذشته را رقم بزند.