شامگاه پنج شنبه (۱۹ مرداد) وزارت امور خارجه اعلام کرد كه فرآیند آزادسازی چند میلیارد دلار از دارایی‌های جمهوری اسلامی ایران که برای چند سال به‌ طور غیرقانونی توسط آمریکا توقیف شده بود آغاز شده است. اما این رخداد مهم ابعاد گوناگونی دارد که نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت؛ ابعادی که گویای ضعف و عقب نشینی آمریکا و دست بالای تیم مذاکره کشورمان است.

۱. شکست سناریوی وابستگی برجام و اموال بلوکه شده
به گزارش ایرنا؛ آمریکا سال‌ها تلاش داشت تا مسئله اموال بلوکه شده ایران در ازای محدودسازی برنامه هسته‌ای کشورمان حل و فصل شود. پیشنهاد آزادی یک تا دو میلیارد دلار از پول‌های ایران در قبال دست کشیدن تهران از غنی سازی ۲۰ درصدی در دولت قبل در همین راستا بود. دولت سیزدهم ضمن مخالفت با این مسئله موضوع پول های بلوکه شده را بی ارتباط با برجام تعریف کرده و تلاش داشت تا این مسئله در کنار زندانیان آمریکایی در ایران و زندانیان ایرانی محبوس در آمریکا رسیدگی شود. بنابراین توافق به‌دست آمده عقب نشینی آمریکا از یکی از سناریوهای کاخ سفید علیه ایران قلمداد می‌شود.

۲. شکست پلن B و رسوایی یک دروغ
آمریکایی‌ها در ماه‌های اخیر و به خصوص پس از اغتشاشات ادعا می‌کردند در حمایت از آشوب‌ها هیچ مذاکره‌ای با ایران نخواهند داشت. توافق به‌دست آمده که نتیجه ماه‌ها مذاکرات غیرمستقیم در کشورهای منطقه است ادعای رسانه‌ای و خلاف واقع آنها را به خوبی نشان می‌دهد. این اتفاق همزمان با سالگرد آغاز اغتشاشات گویای آن است که واشنگتن امیدی به همراهی مردم با پروژه براندازی ندارد و پلن B این کشور علیه ایران به سرنوشت پلن A (کارزار فشار حداکثری) دچار شده است.

۳. توافق، بدون رابرت مالی
رسوایی رابرت مالی ،مسئول تیم مذاکره کننده آمریکا و برکناری وی از مسئولیت، توسط برخی جریان‌های سیاسی داخلی به عنوان بن‌بست در مذاکرات معرفی می‌شد. ایرنا؛ همان زمان این اتفاق را به عنوان بهبود دهنده در مسیر مذاکرات ارزیابی کرد؛ اکنون توافق به‌دست آمده پس از مقاومت تیم مذاکره کننده ایران در کنار اختلافات در تیم مذاکره کننده آمریکا و استعفا و یا اخراج برخی از اعضا گویای همین مسئله است.

۴. توافق با تضمین معتبر
از ویژگی‌های منحصر به فرد توافق انجام شده اخذ تضمین لازم از آمریکا است. شواهد و بیانیه وزارت خارجه نشان می‌دهد یکی از مهمترین تضمین‌ها آزادی زندانیان مدنظر آمریکا پس از انتقال کامل پول‌های بلوکه شده ایران است.ایران تنها در صورتی انتقال زندانیان را انجام خواهد داد که از انتقال کامل پول‌های بلوکه شده و دسترسی مستقیم به آنها اطمینان خاطر حاصل کرده باشد.

۵. دسترسی مستقیم و کامل ایران به منابع ارزی
بر اساس توافق صورت گرفته بیش از۱۰ میلیارد دلار از اموال بلوکه شده ایران شامل ۶ میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده در کره جنوبی، به‌همراه مقدار قابل توجهی از وجوه ایران در بانک TBI عراق و مبلغ دیگری در یکی از بانک‌های اروپایی آزاد خواهد شد. این پول‌ها به قطر انتقال خواهد یافت و ایران به تمام دارایی‌هایی آزادشده خودش دسترسی کامل و مستقیم دارد. این منابع برای نیازهای مختلف کشور حسب تشخیص مراجع ذیصلاح هزینه خواهد شد.

۶. حاشیه سازی علیه دستاورد مشترک میدان و دیپلماسی
حامیان دولت سابق تلاش دارند تا با قلب واقعیت، توافق به‌دست آمده را ناچیز نشان دهند؛ به همین دلیل ادعا می‌کنند پول‌های آزاد شده در اختیار ایران نخواهد بود. این درحالی است که بنا به اذعان بلینکن، پول‌های آزاد شده برای مصارف غیرتحریمی به طور کامل استفاده خواهد شد. ایران با منابع آزاد شده می‌تواند کالاهای اساسی خود را که قبلا از محل منابع داخلی خریداری می‌شد تأمین کرده و منابع داخلی را هم برای امور دیگر همچون مسائل زیرساختی و… استفاده نماید.فارغ از این توافق، قبلا نیز منابع حاصل از فروش نفت ایران در کره برای خرید کالاهای اساسی مورد استفاده واقع می‌شد. ادعای کاهش پول‌های ایران در کره نیز نادرست است. بخشی از این پول‌ قبلا برای پرداخت هزینه‌های ایران به سازمان‌های بین المللی استفاده شده و مقدار کمی از آن تحت تأثیر کاهش ارزش وون کاهش یافته است. بنابراین پول‌های ایران در کشورهای نامبرده به طور کامل آزاد و مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

مقایسه مع الفارق بین توافق صورت گرفته با پروژه «نفت در برابر غذا» که چند دهه قبل توسط سازمان ملل بر کشور عراق تحمیل شد نیز بیش از همه به یک فکاهی سیاسی شباهت دارد.آزاد شدن منابع ایران ارتباطی با فروش نفت کشورمان در شرایط تحریمی ندارد و ایران همچنان در حال افزایش فروش نفت خود از طریق شیوه‌های نوین در دور زدن تحریم‌های یکجانبه آمریکا است و ارز حاصل از آن را نیز از طریق کانال‌های غیرقابل تحریم به کشور تزریق می‌کند؛ اما عراق بدون داشتن زیرساخت دور زدن تحریم، اختیار فروش نفت خود را به کشورهای دیگر واگذار کرده بود.

توافق کنونی را می‌توان حاصل تلاش‌های مشترک میدان و دیپلماسی دانست. ایران از یک سو با بیشینه کردن قدرت هسته‌ای بر حقوق قانونی خود اصرار دارد و از سوی دیگر با استفاده بهینه از ابزارهای دیپلماتیک اعم از مذاکره، شکایت از کره جنوبی و رفت‌و آمدهای سیاسی و استفاده از ظرفیت کشورهای منطقه به احقاق حقوق مردم ایران تأکید داشته است؛ نادیده گرفتن نتایج این اقدامات تنها از جریان‌های سیاسی شکست خورده انتظار می‌رود.