احسان رضاپور نیکرو، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با‌ خبرنگار «رسالت» عنوان کرد: بیشتر سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه پس از رشد شارپی بازار از تاریخ اسفندماه ۱۴۰۱ تا نیمه اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ براین باور بودند که افزایش نسبت عرضه‌کنندگان در بازار طبیعی است و بدیهی است که فشار فروش بیش از پیش شود. به اعتقاد فعالان واردشوندگان بازار می‌توانستند عرضه‌کننده باشند و   همان بازار نیز دچار اصلاح شود تا از نظر تکنیکالی و روان‌شناسی برای یک دوره جدید خود را تجهیز کند.

این انتظار به سبب ورود سهامداران تازه‌نفس و شرایط بنیادی مناسب بازار شکل گرفت اما رفته‌رفته و با شدت ریزش‌ و عدم توقف عرضه از سوی برخی شرکت‌های حقوقی، فضای معاملاتی خوب شکل نگرفت و گمانی مبنی بر اینکه در پشت پرده اتفاقاتی در جریان است، شکل گرفت تا جایی که خبر نرخ خوراک پتروشیمی به بازار مخابره شد و موجب شد تا آسیب جدی به اعتماد سهامداران وارد شود.

سهامداران بازار این امر را بسیار جدی قلمداد کردند چراکه این امر برخلاف وعده دولت و صحبت‌های وزیر اقتصاد پیرامون چشم‌انداز اقتصادی و بورسی بود. به موجب شرایط شکل‌گرفته، سهامداران احتیاط جدی پیش گرفتند. از طرفی دیگر تجربه بد قیمت‌گذاری دستوری در حوزه خودرو و سایر محصولات موجب شده بود تا آسیب‌های بسیاری وارد شود و شرکت‌های خودروسازی زیان‌ده شوند؛ هراس از تکرار این تجربه موجب شد تا سهامداران نگاهی جدی داشته باشند و وضعیت بازار را ریسکی اساسی قلمداد کنند. برخی از ابتدا براین باور بودند که رویکرد شکل‌گرفته نمی‌تواند بادوام باشد و دولت نمی‌تواند این‌چنین با صنایع خود برخورد کند و با توجیه زیان‌ده بودن صنایع را مطرح سازد. 

وی با اشاره به ضرورت حمایت از تولیدکنندگان داخلی افزود: در شرایطی  كه نوبت به حمایت از تولیدکنندهای داخلی رسید، نباید به آن‌ها فشار وارد می‌شد و محدودیت‌های جدی تحمیل ‌می‌گشت. هرچند به نظر می‌رسد شرایط حال‌حاضر‌ پایدار باقی‌ نماند اما موجب شد تا شرکت‌ها مشکلات جدی را تجربه کنند. باخبر افزایش تعرفه‌های صادراتی در صنایع این وضعیت شدت گرفت.

همچنین خبر توقف تولید خودروسازان کشور، قطعی برق صنایع و مشکلات جدی در حوزه تولید موجب شد تا وضعیت بورس نابسامان شود.رضاپور با اشاره به فشار وارده به تولیدکنندگان داخلی همچنین ادامه داد: اکنون فشار بر تولیدکنندگان زیاد است و طبیعی است که سرمایه‌گذاران از تداوم سودآوری شرکت‌ها در آینده اطمینان کافی نداشته باشند. نتیجه این روند د‌ر آینده عقب‌نشینی از بازار خواهد بود؛ براین اساس می‌توان گفت امری که در ابتدای بازار به شکلی منطقی قلمداد می‌شد به واسطه اخبار مخابره شده، اثرات منفی و بنیادی نامطلوب بر بازار اعمال کرد و سرمایه‌گذاران به تنظیم‌گری‌ محدوده با قیمت‌هایی بسیار پایین‌تر از محدوده قیمت قبلی تشویق کرد. 

او بابیان اینکه ریسک عمومی در بازار سرمایه افزایش پیداکرده،  تصریح کرد: گروه بسیاری از سهامداران در این فضا غریبه قلمداد شدند و بی آنکه اطلاعی از این فضا داشته باشند، درجریان تصمیماتی قرار گرفتند که ریسک عمومی بازار را بسیار پررنگ‌تر از قبل می‌ساخت. براین باورم که رویکرد شکل‌گرفته با سهامداران، وعده‌های داده‌شده و عدم عملیاتی شدن تصمیمات موجب شد تا اعتمادی که درحال ترمیم شدن بود، باری دیگر آسیب ببیند و بسیاری را وادار به عقب‌نشینی سازد. 

وی درباره معایب عملیاتی نشدن وعده‌ها می‌افزاید: بارها مسئولان سازمان بورس درخصوص صندوق‌هایی که به طورمستقیم از سوی دولت عرضه شد، سخن گفتند و عنوان کردند اقدامات اساسی برای بازارگردانی این صندوق‌‌ها انجام‌شده و مقررشده معامله شوند؛ آنچه که اکنون بر روی تابلو مشهود است، عدم شباهت به وعده‌هاست. ممکن است در برخی مواقع این روند با آنچه که عنوان شد، نزدیک شده باشد اما عملیاتی نشد و وعده‌هایی که با‌جسارت از آن‌ها یاد می‌شد، به اجرا نرسید. 

کارشناس بازار سرمایه با تأکید بر لزوم عملیاتی شدن وعده‌های دولت همچنین خاطرنشان کرد: اکنون درجه نااطمینانی سرمایه‌گذاران نسبت به تصمیمات دولتی بسیار افزایش پیداکرده و این امری نامطلوب برای بازار بورس قلمداد می‌شود. معتقدم اگر حاکمیت اقتصادی به وعده‌های داده‌شده  وفادار باشد و صحبت‌های رونق تولید را در عمل نمایان کنند، وضعیت بهبود پیدا خواهد کرد.

او با اشاره به امکان شکل‌گیری کسری منابع صندوق‌های بازنشستگی و سهام عدالت متذکر شد: تحمیل کردن اتفاقات جدید و هزینه‌های جدید به شرکت‌ها‌ مغایر باسیاست‌های عنوان‌شده است و با شرایط موجود تطبیق ندارد. گروه زیادی از سهامداران و شرکت‌ها، صندوق‌های بازنشستگی و سهام عدالت‌  هستند و ذی‌نفع عمومی دارند، بی‌شک این روند اثر مستقیم بر کسری منابع این صندوق‌ها در آینده خواهد داشت و فشار جدی به د‌ولت وارد خواهد کرد. مادامی که فشار کسری منابع به دولت وارد شود، منشأ چاپ پول و سایر‌مسائل‌این چنینی شکل خواهد گرفت و اثرات مهارتورم را از بین خواهد برد.

وی با اشاره به فرصت حضور صنایع در منطقه بیان کرد: در شرایط رقابتی که در منطقه خلیج‌فارس و میان کشورهای پیشرو وجود دارد، اثرات توسعه‌ای از شرکت‌ها‌ سلب خواهد شد. چشم‌انداز آینده صنعت‌های سایرکشورها با تصمیمی که برای صنایع داخلی کشور گرفته‌شده، مغایرت دارد. شرکت‌های توسعه‌ای سایر کشورها در موضوعات توسعه‌ای و اساسی دنبال می‌شود و این موجب می‌گردد تا‌ شرکت‌های ایرانی شانس کمتری برای حضور در رقابت منطقه‌ای داشته باشند. بی‌شک شانس کمتر موجب کاهش انگیزه خواهد شد و ممکن است فعالان را به سمت فعالیت‌های سفته‌بازی و دلالی هدایت سازد.

رضاپور درخصوص فاکتورهای اثرگذار بر تحلیل سرمایه‌گذاران گفت: موضوع نرخ بهره، نرخ ارز، قیمت‌‌های جهانی، وضعیت کلی بازارها و سایر فاکتورهای این‌چنینی اثرات مهمی دارند و نقش محوری در ارزش‌گذاری را به واسطه اثرمستقیم در وضعیت سودآوری بنگاه‌ها، هزینه‌ها و درآمدهای شرکت‌ها ایفا می‌کنند، باید در نظر‌داشته باشیم که در برخی موارد بازار وزن کمتری به این فاکتورها می‌دهد و جو عمومی را پررنگ می‌سازد. اتفاقی که طی چندروز گذشته موجب شد شاخص محدوده دو میلیون واحدی را با شتاب از دست دهد و به کمتر از دو میلیون واحد نفوذ کند یا ریزش‌های پرشتاب ۳۰ درصدی برخی نمادها بیانگر آن است که باید در جای دیگر به دنبال دلیل ریزش سهام برگردیم.

وی با اشاره به سناریوی کاهش نرخ ارز عنوان کرد: درگذر زمان‌، فاکتورهای اساسی تعیین‌کننده وضعیت بورس خواهند بود چراکه با گذر زمان بیش واکنشی‌‌ها و مشابه آنچه که در ۹۹ تکرار شد، شکل نخواهد گرفت و هیجانات فروکش خواهد کرد. پس از فروکش هیجانات، بازارها به ارزش واقعی خود میل می‌کنند.

به طورحتم موضوع نرخ دلار و انتظار اثر پایدار کاهشی به وجود آمده و اثرات آن در بازار بورس نیز نمایان شده است. مادامی که این روند به شکل مثبت در بازار اعمال شود، اثرگذاری‌های بیشتر اتفاق خواهد افتاد؛ برخی براین باور بودند که نرخ ارز به زیر‌کانال ۴۰ هزارتومان خواهد رسید و پس‌ازآن پایدار باقی خواهد ماند اما با درنظرگرفتن مؤلفه‌های اقتصادی طرفداران این سناریو کمتر شدند و بارویت شرایط اقتصادی، سطح تعاملات بین‌المللی و مسائل مربوط به نقدینگی این فرضیه بسیار کمرنگ شد.

رضاپور در پایان این گفت‌‌وگو تصریح کرد: تصمیمات غیرکارشناسی موجب ابهام و ترس در تصمیم‌گیری‌ها‌ خواهد شد بنابراین مدیریت این فضا می‌تواند بسیار‌کمک کننده باشد و موجب‌ بهبود بازار سرمایه شود. مادامی که بازار آرامش داشته باشد، سرعت بیشتری برای رسیدن به ارزش واقعی شرکت‌ها پیدا خواهد کرد.