حنیف غفاری
هفته فرهنگی ایران در روسیه به روزهای پایانی خود نزدیک می شود. اقبال گسترده جوامع هدف  هنری و فرهنگی به آثار ایرانی و فراتر از آن، استقبال چشمگیر شهروندان روسی از فیلم‌ها و آثار  ایرانی در حوزه سینما و انیمیشن ، بیانگر فضا و بستر مساعدی است که در آن سوی مرزها، جهت پذیرش الگوواره های فرهنگی، هنری و تمدنی کشورمان وجود دارد. بر خلاف القائاتی که به صورت هدفمند از سوی دشمنان فرهنگ غنی اسلامی-ایرانی پمپاژ می شود، این فرهنگ مولد، پویا و جریان آفرین است. همزاد پنداری بسیاری از ملت‌های دنیا ( حتی ملت‌های غیر مسلمان ) با زوایایی از فرهنگ و هنر ایرانی نشان می دهد هنوز فرصت‌های بالقوه زیادی در آن سوی مرزها به سود منافع عمومی و ملی ما وجود دارد که باید به آورده تبدیل شود. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این معادله، نقطه ثقل و قرارگاه دیپلماسی فرهنگی کشورمان محسوب می شود و باید زمینه های بایسته های لازم  جهت تحقق نقش آفرینی جامع الاطراف و هر چه بهتر این سازمان در آن سوی مرزها فراهم ساخت. در تکمیل منظومه دیپلماسی فرهنگی کشور، سه بایسته و شرط اساسی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد:نخست اینکه باید درک مفهومی و متعاقبا عملیاتی و جامعی از اهمیت و جایگاه دیپلماسی فرهنگی در حوزه فرهنگی و سیاست خارجی کشور میان نهادها و تصمیم سازان ذی ربط حاصل شود. اهمیت دیپلماسی فرهنگی و کارکرد آن در جوامع امروز، غیر قابل انکار است ، پس باید الگوواره های مفهومی  کلان این نوع دیپلماسی با استناد به اهداف عالی نظام  و مؤلفه های ملی و بومی در کشورمان ترسیم شده و درک واحدی از چیستی و ماهیت آنها میان تصمیم سازان و مجریان حوزه فرهنگی و برون مرزی کشور شکل گیرد.نکته دوم،مربوط به انطباق مفاهیم و مصادیق در حوزه دیپلماسی فرهنگی می باشد. بر این اساس، باید هر چه سریع تر، قدرت انطباق مصادیق دیپلماسی فرهنگی با مفاهیم و قواعد ثابت و متغیر در این حوزه را افزایش داد. در اینجا بیش از پیش نسبت به نقش قرارگاهی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در شکل گیری و تسریع این رویکرد جمعی و تطبيقی آگاه می شویم. فراموش نکنیم که فرصت‌های مهم در عرصه دیپلماسی عمومی کشور یکی پس از دیگری پدید می آیند و باید همزادی و همپوشانی صریح و سریعی در این خصوص میان نهادهای ذی ربط صورت گیرد. نکته سوم مربوط به هم افزایی مؤثر در عرصه دیپلماسی فرهنگی است. بدیهی است که پس از درک جایگاه کلان دیپلماسی فرهنگی و متعاقبا،تطبیق مصادیق با مفاهیم رایج و کلیدی در این عرصه، باید میان نهادهای دخیل در این عرصه «هم افزایی»صورت گیرد.هم افزایی یک مرحله بالاتر از هم پوشانی و همکاری است ! در این روند، نهادهای دولتی و خصوصی دخیل در عرصه دیپلماسی فرهنگی در سایه همان درک مبنایی و مصداق سنجی صحیح و عملیاتی، بازی یکدیگر را در این عرصه تکمیل می کنند.بنابراین، در اینجا صرفا بحث «عدم تعارض نهادها»مطرح نیست، بلکه بحث بر سر هم افزایی آنها در عرصه دیپلماسی فرهنگی می باشد. امروز  اهمیت مضاعف دیپلماسی فرهنگی در مناسبات جهانی دوچندان شده و جمهوری اسلامی ایران نیز قطعا به واسطه ماهیت فرهنگی و گفتمانی انقلاب اسلامی  نقش پررنگی را در این معادله جدید  ایفا خواهد کرد.