گروه اجتماعی
علی‌رغم گذشت بیش از سه ماه از شروع مسمومیت‌های سریالی و به‌رغم تأکید برخی مقامات بر «عمدی‌ بودن» یا «احتمال عمدی‌ بودن» آن‌ در مدارس، هنوز هیچ مرجعی به‌طور قطعی و رسمی، علت را مطرح نکرده است. 
هیچ گزارش شفافی در این مورد و دستگیری و برخورد با مقصران احتمالی از جانب نهادهای مسئول ارائه نشده، چندین هفته است که از سرشناس ترین چهره ها تا عادی ترین افراد جامعه در محافل عمومی، مبتنی بر زاویه دید خود، به روایت‌سازی و خلق شایعات روی آورده اند  و آنچه در شبکه های اجتماعی منتشر می شود، مغایر با واقعیت های میدانی است. اما وقتی مسئولان از دلیل قطعی آن چیزی نمی گویند و خبری از پیگیری‌ های نتیجه‌بخش نیست، گزارش‌ها و تحلیل‌هایی منتشر می شود.
 که حادثه را پیچیده تر می کند و این موضوع باعث شده رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت به وزیر کشور ماموریت دهد، تا ضمن پیگیری و ریشه‌یابی هر چه سریع‌تر موضوع، از نتایج پیگیری‌ها اطلاع‌رسانی مستند و مستمر صورت گیرد و نگرانی خانواده‌ها برطرف شود. 
ابراهیم رئیسی تاکید کرده که وزارت بهداشت، وزارت اطلاعات و دیگر بخش‌ها با وزیر کشور در این زمینه همکاری خواهند کرد و هرگونه اطلاع‌رسانی باید از طریق وزارت کشور انجام شود.
بلافاصله پس از این اظهارات، جلسه ای ویژه بررسی مسمومیت دانش آموزان در مدارس برگزار شد، اما مسئولان بازهم اعلام کردند که هنوز عامل خاصی کشف و شناسایی نشده است. احمد وحیدی،وزیر کشور در این باره عنوان کرده است: «هنوز عامل خاصی را پیدا نکرده ایم که بگوییم در نتیجه آن چنین اتفاقاتی افتاده است. اما حجم زیادی از دانش آموزان و بالای ۹۰ درصد، عارضه‌شان مربوط به عامل خارجی نبوده و ناشی از استرس‌های طرح این موضوع رخ داده است.»
او گفته «در رابطه با اینکه یک ماجراجویی شخصی داخلی و یا احیانا مشخص کردن دقیق عواملی که بیرون از مدرسه باشند نیز نداشته‌ایم اما موضوع تحت بررسی است و عوامل اطلاعاتی در حال بررسی هستند ولی نمی‌توانیم قاطعانه بگوییم عوامل مشخصی کاری انجام داده‌اند؛ لذا نمی‌توانیم قاطعانه در خصوص این موضوع اظهار نظر کنیم. عوامل اطلاعاتی در حال بررسی هستند.»
وزیر کشور هشدار داده، «تلاش برای تعطیلی مدارس و موضوعاتی شبیه به این که خارجی‌ها مایل به آن هستند نباید اتفاق بیفتد» و سپس تاکید کرده است: «خبرهای مختلفی در این خصوص منتشر می‌شود که کذب است. خبرهایی همچون اینکه یکی از دانش آموزان  بر اثر این حادثه فلج شده نیز کذب است و چنین موردی نداشته‌ایم. همچنین تا کنون دستگیری در این مورد نداشته‌ایم. دستگاه اطلاعاتی موضوع را دنبال می‌کند. اگر فردی از سر ماجراجویی و یا عواملی در این خصوص وجود داشته باشند، دستگیری انجام می‌شود اما چنین سرنخی تا حالا نداشته‌ایم.»
سوای این اظهارات، انتظار می‌رفت مسئولان پیش از آنکه، این رخداد مسموم، به نقطه بحران برسد، با قاطعیت و سرعت هرگونه شائبه یا سخن کذبی را پاسخ دهند، تا امروز با این چالش که هر روز ابعاد گسترده‌تری پیدا می کند، مواجه نباشیم. اگر علت این مسمومیت مبهم و ناشناخته باقی بماند، همچنان باید منتظر خبر مسمومیت دانش‌آموزان در دیگر شهرهای کشور بود و رسانه‌های معاند به سیاق همیشه، با دروغ پردازی و شبهه افکنی از این بحران نهایت سوءاستفاده را خواهند کرد. بنابراین نهادهای رسمی و تصمیم‌گیران در حوزه‌های مرتبط با اتفاقات اخیر، باید صریح و شفاف با مردم سخن بگویند. هرچه بیشتر سکوت کنند، جریانات مخالف ایران، بیش از پیش درصدد تشویش ‌اذهان عمومی‌ برآمده و مطامع خود را از رخداد پیش‌آمده دنبال می‌کنند. 
سه ماه از مسمومیت دانش‌آموزان در قم  می گذرد و به تازگی در بروجرد و تهران و دیگر شهرها نیز مواردی گزارش شده، اما فضا غبارآلود و مبهم است، برخی می گویند مونوکسیدکربن باعث مسمومیت شده و برخی دیگر تحلیل هایی  ارائه می دهند که از پیچیدگی و ابهامات موضوع نمی کاهد. اینکه واقعیت چیست و چرا علت به طور مشخص اعلام نمی‌شود، برای ما و تمامی رسانه ها در هاله ای از ابهام قرار دارد و با مسمومیت تعدادی از دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی در بروجرد، گنگی و شبهات این ماجرا بیشتر هم شده است. 
شامگاه سه‌شنبه گزارش شده، دختران دانشجو در خوابگاه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی با بروز علائمی مشابه دانش‌آموزان چون سرگیجه از محیط خوابگاه خارج و به اورژانس انتقال داده شدند و «بدون هیچ مشکلی ترخیص شدند». بنابراین مسمومیت‌ها به مدارس دخترانه محدود نمانده وعلی‌رغم گذشت بیش از سه ماه از شروع مسمومیت‌های سریالی، مسئولان پیوسته وعدهٔ «پیگیری» می‌دهند. 
نخستین بار ۹ آذر ماه بود که دانش آموزان هنرستانی دخترانه در قم با علائم بی‌حالی و سرگیجه راهی مراکز درمانی شدند و پزشکان، علت را مسمومیت اعلام کردند. تا اینکه در اتفاقی مشابه دانش‌آموزان هنرستان دخترانه دیگری در همین شهر با علائم مسمومیت به بیمارستان منتقل شدند. سپس قرعه به نام هنرستان‌ها و دبیرستان‌های دیگر این شهر افتاد که در برخی دبیرستان ها این رخداد چندین بار تکرار شد. تا اینکه خبر رسید در مدارس پسرانه هم دانش آموزان به این عارضه دچار شده اند. از جمله شهرستان باخرز در خراسان‌رضوی که تعدادی از دانش‌آموزان با علائم حالت تهوع و سرگیجه راهی بیمارستان شدند و همزمان سریال مسمومیت ها در قم به شکل شدیدتر و جدی تری ادامه یافت. حتی برای بررسی دلایل این مسمومیت مرموز، تمامی واحدهای آموزشی این شهر به مدت ۲ روز تعطیل شد اما در نهایت علت مشخصی اعلام نشد. تا اینکه ششم اسفندماه خبر رسید، ۴۴ دانش‌آموز دختر دیگر در دبیرستان احمدیه بروجرد، به‌دلیل مسمومیت در بیمارستان‌های این شهر بستری شدند. هفته گذشته و در روزهای دوم و سوم اسفند هم در اتفاقی مشابه،
 ۸۲ دانش‌آموز این دبیرستان با علائم سرگیجه، ضعف و بی‌حالی برای مداوا به بیمارستان منتقل شده بودند. رئیس اورژانس لرستان پیش از این، استنشاق گاز مونوکسید کربن به‌دلیل «نشت گاز شهری» را دلیل مسمومیت دختران اعلام کرده بود. 
تا لحظه نوشتن این گزارش سریال مسمومیت‌ها همچنان ادامه دارد و در تازه ترین مورد، رضا کریمی صالح، معاون سیاسی امنیتی فرمانداری شهرستان پردیس، ۹ اسفند ماه، گسترش مسمومیت سریالی دانش‌آموزان دختر به این شهر را تایید و گفته است که دست‌کم ۳۷ دانش‌آموز دبیرستان دخترانه خیام پردیس به بیمارستان منتقل شده‌اند. ۱۰ اسفندماه نیز در مدارس دیگری در منطقه تهرانسر و نارمک تهران این اتفاق گزارش شده است. مدیرکل امنیتی و انتظامی استانداری اردبیل هم از مسمومیت  دانش‌آموزان دختر در ۸ مدرسه اردبیل خبر داده و گفته است: صبح روز گذشته دانش‌آموزان با استشمام بوی نامطبوع، احساس سوزش در گلو و سستی مواجه شدند که بلافاصله توسط عوامل اورژانس به مراکز درمانی انتقال یافتند.
علی محبوبی‌پور، با اشاره به این که تنها در ۸ مدرسه دین و دانش، طیبه، سما، عفاف، خلبان ذاکر، بهاران، معراج و دادمان شاهد این مسمومیت بوده‌ایم، افزوده: ۱۰۸ دانش‌آموز در این حادثه دچار مسمومیت شده‌اند که حال تمامی این دانش‌آموزان در حال بازگشت به شرایط عادی بوده و خوشبختانه اتفاق حادی رخ نداده است. 
 ورود پلیس به ماجرای مسمومیت
 اخیرا محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، در نامه‌اش به دادستان قم، احتمال داده این مسمومیت ها عمدی باشد، اما سردار احمدرضا رادان، فرمانده‌کل انتظامی، قضاوت در مورد عمدی یا غیرعمدی بودن را به پس از یافتن منشاء این مسئله موکول کرده است. رادان از ورود پلیس به ماجرای مسمومیت دانش‌آموزان خبر داده و گفته است: «تحقیقات زیادی از سوی پلیس و دیگر دستگاه‌ها در این زمینه انجام شده که منشا و کانون این موضوع کشف شود و همکارانم در سازمان اطلاعات فراجا و دیگر بخش‌های انتظامی و همین‌طور دستگاه‌های دیگر در حال بررسی این موضوع و رسیدگی به پرونده هستند که امیدواریم بتوانیم به جای خوبی برسیم.» 
رادان در پاسخ به این سوال خبرنگاران که آیا تاکنون فردی به‌عنوان عامل این اقدام‌ها دستگیر شده است، مطرح کرده: «هنوز فردی را در این پرونده دستگیر نکردیم و در حال شناسایی مظنونین احتمالی هستیم.»
فرمانده فراجا در ادامه با بیان اینکه «کار را باید به صورت ویژه‌تری دنبال کنیم و اقدامات ما در این خصوص آغاز شده است»، افزوده: «همه دستگاه‌ها در حال تلاش هستند و من مطمئن هستم که پیگیری‌های ما و دیگر بخش‌ها در این خصوص به نتیجه خواهد رسید.» 
رادان در پاسخ به این سوال که «آیا پلیس ردی از عمدی بودن مسمومیت‌های سریالی یافته» است، به خبرگزاری ایسنا گفته است: «اجازه بدهید، در حال حاضر، اولویت ما یافتن منشا این پرونده است و تا آن زمان، درباره عمدی یا غیرعمدی بودن آن قضاوتی نخواهیم کرد.» حال اینکه یونس پناهی، معاون وزیر بهداشت عمدی بودن مسمومیت دانش‌آموزان قمی را تایید کرده  و گفته است که «پس از مسمومیت چندین‌باره دانش‌آموزان در مدارس قم، مشخص شد افرادی دوست داشتند که تمام مدارس، به‌خصوص مدارس دخترانه تعطیل شوند.» پناهی  مسمومیت دانش‌آموزان مدارس قمی را ناشی از ترکیبات شیمیایی در دسترس عنوان کرده و نکته امیدبخش در اظهاراتش این است که «ترکیبات، عفونی و قابل انتقال به دیگران نیست، این موضوع با تأکید ویژه وزیر بهداشت، مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است و تاکنون مشخص شده است ترکیبات مواد شیمیایی، جنگی نیست و هیچ نشانه‌ای از مسری بودن ندارد.»
«سم خفیف» عامل مسمومیت‌ها؟
وزیر بهداشت هم ۹ اسفند ماه، «سم خفیف» را به عنوان عامل این مسمومیت‌ها معرفی و مطرح کرده است: «کمیته ویژه‌ای را مامور کردیم که در این رابطه تحقیق کنند و از بهترین اساتید سم‌شناسی کشور کمک گرفتیم که تحقیقات آن‌ها نشان داد سم بسیار خفیفی باعث این عوارض می‌شود.» 
با این حال، بهرام عین اللهی اظهار نظر درباره منشا و چگونگی پخش این سم را خارج از وظایف وزارت بهداشت عنوان و خاطرنشان کرده: «بررسی  اینکه سم از کجا می آید و… در حد وزارت بهداشت نیست و اظهارات در مورد عمدی بودن آن به عهده ما نیست.» 
عین‌اللهی از ارائه توضیح بیشتر و همچنین ارائه جزئیات تحقیقات «کمیته ویژه‌» وزارت بهداشت در مورد مسمومیت سریالی دانش‌آموزان دختر خودداری و درباره «نوع سم و عوارض احتمالی بعدی آن» نیز بیان کرده که «جزئیات آن بعدا منتشر می‌شود». البته وزیر کشور، سم خفیف و یا ترکیب شیمیایی را باتوجه به مستنداتی که در اختیار دارد، قابل قبول نمی داند، اما این موضوع در مجلس هم مورد بررسی قرار گرفته و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، عنوان کرده است که مسمومیت خفیف دانش آموزان قابل انکار نیست.
به هر روی احمد وحیدی روز گذشته در حاشیه جلسه ویژه بررسی مسمومیت دانش آموزان در مدارس اعلام کرده است: «بررسی‌هایی که تا کنون در مکان‌هایی که این اتفاق افتاده انجام شده، عامل خاصی همچون ماده خاصی که این موضوع  ناشی از آن ماده باشد مشاهده نشده و گزارش خاصی که برای مثال نشان دهنده ماده سمی که حادثه ناشی از آن بوده باشد نیز نداشته‌ایم.» از طرفی مسئولان بهداشتی و درمانی بارها اعلام کرده اند که آزمایش از دانش‌آموزان، هنوز آنها را به نتیجه قطعی و روشنی نرسانده است. در بررسی‌های اولیه، نمونه‌های مختلفی که لازم به بررسی بود، حتی لباس دانش‌آموزان و نمونه‌های محیطی، تنفسی و خونی مورد آزمایش قرار گرفته، اما به گفته مسئولان دانشگاه علوم پزشکی «نتیجه‌ای حاصل نشده است». بی نتیجه ماندن تحقیقات پزشکی علامت سوال بزرگتری ایجاد کرده است. از سوی دیگر برخی‌ رسانه ها مدعی اند که گروهی مواد مسموم‌کننده را به داخل مدارس پرتاب  می کنند که در این مورد هم تأیید و تکذیبی صورت نگرفته و همه این موارد بر نگرانی دانش‌آموزان و خانواده‌ها افزوده است. 
بی تردید نهادهای امنیتی و انتظامی باید هنوز که بررسی ها به نتیجه نرسیده- نشان دهند با توان حداکثری مشغول شناسایی علل و عوامل و تعقیب مسببان احتمالی هستند. به این دلیل که ماجرا از ابتدا به درستی مدیریت نشده و برخی موضوع را به شایعه سازی گره زده
 و به افکار عمومی پاسخ قانع کننده ای نداده اند.
 یوسف نوری، وزیر آموزش‌و‌پرورش ۲۶ بهمن‌ماه در ‌گفت‌وگو با خبرنگاران، بخش اعظم این چالش را ناشی از شایعات عنوان و گفته بود که گزارش مراجع ذی‌صلاح نشان می‌دهد مشکلی وجود ندارد! و حالا نوری روز گذشته در حاشیه جلسه هیئت دولت، اعلام کرده که وزارت کشور منشاء انتشار گازهای سمی در مدارس را پیگیری می‌کند. این موضوع بین‌بخشی است و به همین دلیل وزارت کشور در این زمینه پیگیری خواهد کرد. نوری با استناد بر اظهارات وزیر کشور، بخش اعظم این موضوع را ناشی از ایجاد جو روانی در جامعه دانش آموزان و خانواده ها ذکر کرده، استدلالی که تاکنون مورد قبول افکار عمومی و خانواده ها نبوده است. 
 گزارش دستگاه ها هنوز اقناع کننده نیست
۹ اسفندماه جلسه ای با حضور وزرای آموزش و پرورش و بهداشت در مجلس برگزار شد که به گفته زهرا شیخی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، طبق گزارشات ارائه شده در این جلسه مسمومیت خفیف دانش آموزان قابل انکار نیست منتها با توجه به گزارش دستگاه‌های مختلف علت دقیق آن هنوز مشخص نشده است. شیخی توضیح داده است: رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم گزارشی از بررسی‌ها و تعداد مراجعه‌کنندگان ناشی از مسمومیت ارائه کردند طبق گزارشات اعلام شده دانش آموزان دچار  مسمومیت خفیف با ماهیت سموم گازی شده اند که اثرات آن معمولا از ۱۵ تا ۴۵ دقیقه باقی می‌ماند و پایدار نیست و بعد از دقایقی اثرش از بین می‌رود. پس در این‌که مسمومیت اتفاق افتاده، حرفی نیست اما هنوز علت دقیق آن بر اساس گزارشات مشخص نشده است. گزارش وزارت بهداشت به لحاظ علمی قابل تامل است و هنوز جای کار دقیق علمی دارد ولیکن گزارش سایر دستگاه ها هنوز اقناع کننده نیست. در هر حال بررسی‌ها ادامه دارد. 
 یکی از صاحب نظران این موضوع، که تمایلی به ذکر نام خود ندارد، در گفت و گو با «رسالت» مطرح می کند: «هنوز علت قطعی و دقیق این مسمومیت اعلام نشده و مسئولان با شک و تردید سخن می گویند. با گذشت بیش از سه ماه از آغاز مسمومیت ها هیچ چیز مشخص نیست و باید بپذیریم که به هر شکل خانواده ها نگرانند و نمی دانند چرا علت به صورت شفاف و دقیق اعلام نمی شود. پس از قم، این اتفاق به چند شهر دیگر هم تسری یافته، بنابراین عجیب نیست اگر دانش آموزان و اولیا و به ویژه مدیران مدارس دخترانه، بترسند و یا  پرسش هایی در ذهنشان شکل بگیرد. باید به آنها حق داد و خود را به جای والدین این دانش آموزان و مدیران مدارس قرار داد و با درک این نگرانی، دلیل مسمومیت را صریح و روشن مطرح کرد. وقتی در روزهای ابتدایی این خبر در سطح رسانه ها منعکس شد، قابل توجیه بود که اتفاق ساده ای رخ داده و به زودی حل می شود، اما وقتی تکرار شد، دیگر مشخص بود اتفاق ساده ای نیست. وقتی جزئیات خبر بیرون آمد و والدین مواردی را مطرح کردند، روشن بود که این ماجرا مشکوک است. در واقع چون این اتفاق با ابهام و شک همراه بوده و بیان علت به درازا کشیده، نگرانی ها افزایش یافته است.»
 مدرسه، محیطی امن است
این صاحب نظر در ادامه می گوید: « کودکان و نوجوانان بعد از خانه، در مدرسه احساس امنیت دارند و والدین هم وقتی بچه ها را به مدرسه می سپارند، خیالشان راحت است که اینجا از نظر سلامت جمسی، عاطفی-روانی و اخلاقی محیطی امن است. احتمال دارد والدین نسبت به برخی اماکن عمومی آن حس امنیت لازم را نداشته باشند، اما هنوز و همچنان مدرسه را محیطی امن می پندارند. بنابراین پیش از آنکه این تصویر مخدوش شود و رسانه های خارج نشین موفق شوند، حس ناامنی را به خانواده ها و دانش آموزان القاء کنند و کانون مدرسه را بی اعتبار سازند، باید توضیحی شفاف و متقن ارائه کرد. جریان رسانه ای معاند، می خواهد تصویری مخدوش از کارکرد مدرسه نشان دهد؛ چه این کارکرد آموزشی و پرورشی باشد و چه انضباطی. می خواهند به هر ترتیبی مدرسه را زیرسوال برده و آن را به تعطیلی بکشانند. کسانی که با چارچوب فعالیت های مدرسه به صورت دقیق آشنایی دارند، می دانند که این مسئله خیلی سخت و پیچیده نیست و
 می توان با ریشه یابی مسئله،  تشخصیص داد، دلیل بروز این اتفاق چیست. وقتی یک رخداد بارها تکرار می شود، نشان می دهد، جدیتی در بررسی مسئله و شفافیتی در کار نبوده و به همین دلیل به اعتبار مدرسه آسیب می رساند. در اینجا بی تدبیری فاحشی رخ داده، چرا که می توانستند قبل از آنکه، ماجرا ابعاد گسترده ای پیدا کند، آن را مدیریت کنند، اما می بینید همچنان و هر روز خبر مسمومیت ها منتشر می شود و خواه ناخواه سوالاتی را بوجود می آورد.» 
این صاحب نظر معتقد است: «حتی اگر اتفاقی بسیار گسترده و فراگیر هم باشد، در صورت اطلاع رسانی درست و ایجاد اطمینان، مردم نسبت به آن اتفاق، ابهام و تردیدی نخواهند داشت، چون واقعیت را می دانند و آن را از دیگر شرایط تفکیک می کنند. اما وقتی در ماجرایی ابهاماتی وجود دارد، همه احتمال می دهند که امروز و یا روزهای بعد مسمومیت در مدرسه دیگری رخ دهد. وقتی این ماجرا در قم شروع شد، گفتند یک مسمومیت ساده است و حتما مورد بررسی قرار می گیرد، اما وقتی علیرغم تکرار، اطلاع رسانی و شفاف سازی لازم صورت نگرفت و از این حادثه جلوگیری نشد، نگرانی ها افزایش پیدا کرد. در حال حاضر نیز هرقدر در جریان شفاف سازی و بیان علت ماجرا تاخیر داشته باشند، عمق و وسعت این نگرانی افزایش پیدا می کند. از سوی دیگر اخبار حالت مبهم و رازآلود پیدا کرده و این رازآلودگی، ترس را گسترش می دهد. وقتی در روز با خطری مواجهید، ابعاد آن خطر را می بینید ولی وقتی در تاریکی با خطری مواجهید، ترس و وحشت شما بیشتر می شود، چون نمی دانید این خطر چه ابعادی دارد. به همین دلیل این رازآلودگی و ابهام باعث شده که والدین نگران باشند و اگر در همان اوایل شفاف سازی می کردند، امروز تا به این حد، مسئله پیچیده و خبرساز نمی شد.» 
او می گوید: «در مدارس پسرانه هم مشابه این اتفاق رخ داده، اما مسمومیت در مدارس دخترانه بازتاب بیشتری در سطح رسانه پیدا کرده، علت هم مشخص است، چون وقتی موضوعی ابهام دارد، آدم های مختلف باتوجه به زاویه دید و جهت گیری خود، علت را به همان سمت هدایت می کنند. کسانی که از دید امنیتی- سیاسی به ماجرا نگاه می کنند و یا چهره‌هایی که به دنبال بهره‌برداری سوء از ماجرا هستند، این تصور را ایجاد کرده اند که عده ای در داخل حاکمیت با تحصیل دختران مخالف اند و عده ای هم در جبهه مقابل، که از عمدی بودن ماجرا می گویند، تلاش نمی کنند با کشف علت موضوع، از بهره‌برداری سوء برخی چهره های مغرض جلوگیری کنند. این جریان های سوء به دنبال ایجاد هزینه اند و ما نباید با مسکوت گذاشتن موضوع و یا تعلل در بیان علت، به این مسئله دامن بزنیم. وزیر بهداشت اخیرا گفته است سمی خفیف باعث مسمومیت شده، اما خیلی زود تکذیب شد، بنابراین بیان برخی مسائل و بعد تکذیب آن، نشان می دهد که اظهارات مسئولان تناقض دارد و در یک اتاق فکر واحد به جمع بندی نرسیده اند.»
 نگذارید دلایل علمی و واقعی به حاشیه برود
این صاحب نظر بوجود آمدن شایعات و فرضیه ها در شرایط کنونی را طبیعی دانسته و خاطرنشان می کند: «در چنین فضایی، فرضیه های متعددی به دلیل عدم پاسخگویی شکل می گیرد، حتی ممکن است افراد برای فرضیه های خود دلایل موجهی هم نداشته باشند، ولی در فضای مبهم، هر فرضی موجه جلوه می کند. علم پیشرفت کرده و طبیعتا باید با ارائه استدلال های متقن، مانع ادامه شکل گیری شایعات و فرضیه های بیشتر شد. ضمن آنکه مدیران و عوامل مدارسی که این اتفاق در آن رخ داده، به علت نصب دوربین های مداربسته و باتوجه به نشانه ها و رفت و آمدها می توانند موارد مشکوکی را که به این مسئله مرتبط است، ردیابی کنند، آیا غیر از این است؟ این سوال به همراه دیگر پرسش ها بی جواب مانده و موجب شده فرضیه های سیاسی- امنیتی پررنگ شود. اگر نتایج و علت دیرتر اعلام شود، دلایل علمی و واقعی به حاشیه می رود.»
 مسمومیت دانش آموزان عجیب نیست
مشابه این اتفاق ممکن است در سال های گذشته هم رخ داده باشد، ولی به فضای رسانه ای راه پیدا نکرده است. اما چرا؟ این صاحب نظر پاسخ می دهد: « احتمالا ریشه اتفاق و علت آن مشخص بوده است، بنابراین جایی هم برای نگرانی خانواده ها وجود نداشته. از طرفی بروز برخی اتفاقات در مدارس طبیعی است، اما هیچ رخدادی در سال های گذشته به چنین پدیده ای تبدیل نشده. مسمومیت تعدادی از دانش آموزان در مدارس موضوع عجیبی نیست و گاهی در بوفه مدارس، خوراکی های تاریخ مصرف گذشته عرضه می شود، بنابراین دلیل  مسمومیت در چنین مواردی مشخص است و یا گاهی به علت سمپاشی و رنگ آمیزی مدارس، دانش آموزان در معرض استشمام بوی سم و رنگ قرار گرفته و دچار مسمومیت شده اند، بنابراین ابعاد و دلایل این اتفاقات مشخص بوده و اغلب این رخدادها به دلیل عدم ابهام، در همان سطح مدرسه باقی مانده، اما اتفاق این روزها جنبه ملی پیدا کرده که از نوعی بی تدبیری حکایت دارد. نباید این رخداد به چالش و مسئله ای ملی تبدیل می شد. اساسا این مسئله چنین قابلیتی نداشته است، اما با گره زدن آن به شایعه سازی و تعلل در پاسخگویی، آن را به اتفاقی در سطح ملی تبدیل کردیم. چرا باید علیرغم آنکه افکار عمومی با چالش‌های بزرگ تری در حوزه اقتصادی و معیشتی دست به گریبان است، در مسئله سلامت و امنیت دانش‌آموزان نیز خانوادهها را تحت فشار قرار داد. طبیعتا نباید بر سر مسائل این چنینی، چالش اجتماعی درست کرد و به افکار عمومی آسیب رساند. نباید اجازه داد کانون مدرسه نحیف و ضعیف شود و این تصور در دانش آموزان شکل بگیرد که امروز نوبت مدرسه آنهاست. این مسئله وقفه ای در جریان آموزش ایجاد کرده و  آسیب های روانی، اجتماعی و ذهنی آن، به صورت غیرمستقیم، آموزش و پرورش را متاثر می سازد. و با هر بوی مبهمی احساس وحشت ایجاد می شود. حتی نمونه هایی بوده که در این روزها بوی فاضلاب محله در مدرسه پیچیده و دانش آموزان دچار ترس و دلهره شده اند که نکند این همان بویی است که باعث مسمومیت می شود.»
ابراهیم سحرخیز، معاون سابق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نیز در گفت و گو با «رسالت»، به همین موارد اشاره دارد و از لزوم شفاف سازی می گوید. سحرخیز تاکید می کند: «مسئولان ذیربط هنوز نتوانسته اند شفاف و روشن، پاسخ قانع کننده ای به افکار عمومی و والدین بدهند. در فضای رسانه ای هم اطلاعات ضد و نقیضی وجود دارد، درحالی که باید تحقیقات به شکل جدی انجام می شد و نظارت های کلینیکی و بالینی مورد توجه قرار می گرفت. در وزارتخانه آموزش و پرورش هم بخشی وجود دارد که متولی بهداشت و ایمنی دانش آموزان است و باید شیوه نامه هایی را تنظیم و مراقبت می کردند، در عین حال نظارت های ایمنی و امنیتی را بالا برده و فرد یا افراد خاطی را شناسایی می کردند تا این موضوع در فضای رسانه ای مورد سوء استفاده دشمنان قرار نگیرد.»