فخرالدین اسدی
تحلیلگر مسائل بین‌الملل
 رجب طیب اردوغان در تصمیمی ناگهانی، از به جلو انداختن برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ترکیه خبر داده است. بر این اساس، قرار است انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به‌جای خردادماه سال آینده، در اردیبهشت‌ماه برگزار شود .ازاین‌رو حدودا سه ماه تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری زمان باقی مانده و احزاب رقیب اردوغان هنوز بر سر اینکه چه کسی به نمایندگی از آن‌ها باید با وی رقابت کند، به توافقی دست پیدا نکرده‌اند! به نظر می‌رسد اردوغان برگ برنده خود در انتخابات ریاست جمهوری پیش را نه نقاط قوت خود، بلکه نقاط ضعف رقبایش ( خصوصا در ائتلاف‌سازی علیه خود ) قلمداد می‌کند. 
 خط قرمز اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری
در این میان، اردوغان یک خط قرمزپررنگ در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو دارد و آن، کشیده شدن انتخابات به دوردوم است. هرچند نظرسنجی‌های چند ماه پیش حاکی از آن بود که حزب حاکم در حال از دست دادن قدرت است، اما آخرین نظرسنجی‌های منتشرشده نشان می‌دهد که سرعت از دست دادن محبوبیت اردوغان در ماه‌های اخیر کاهش یافته است.نظرسنجی متروپل که در پایان اکتبر سال گذشته منتشر شد، نشان می‌دهد که تاکنون طرفداران رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، از حدود ۳۹ درصد به ۴۷/۶ درصد افزایش یافته‌اند. بااین‌حال، اگر این نظرسنجی به مبنای قضاوت ما در خصوص نتایج نهایی انتخابات تبدیل شود، شاهد راهیابی اردوغان و نفر دوم انتخابات به دور دوم خواهیم بود. در دوردوم، اردوغان قدرت مانور به‌مراتب محدودتری نسبت به دور نخست خواهد داشت. در آخرین نظرسنجی  مؤسسه متروپل در ماه دسامبر ۲۰۲۲ از سؤال شوندگان پرسیده شده که کدام‌یک از کاندیداهای احتمالی درصورتی‌که انتخابات به دور دوم کشیده شود، پیروز خواهند شد؟طبق این نظرسنجی، اگر رقابت میان اردوغان و «اکرم امام اوغلو»، شهردار استانبول رخ دهد، اردوغان ۳۸/۲ درصد و امام اوغلو ۵۰/۶ درصد آرا را به خود جذب خواهند کرد. همچنین  «کمال قلیچدار اوغلو»، رئیس حزب جمهوری‌خواه خلق ، «میرال  آکشنر»، رئیس حزب «خوب» و  «منصور یاواش»، شهردار آنکارا هر سه می‌توانند در دور دوم انتخابات بر رئیس‌جمهور کنونی ترکیه غلبه پیدا کنند. ازاین‌رو، اردوغان درصدد است با افزایش آرای دو حزب عدالت و توسعه و حزب ملی‌گرا ( شریک ائتلافی دولت) در همان دور نخست تکلیف انتخابات را به سود خود روشن سازد! 
 نارضایتی اقتصادی شدید از دولت ترکیه 
اردوغان به لحاظ اقتصادی،عملا بازی را باخته است! ترکیه در اکتبر سال جاری با ثبت رقم ۸۵/۵۱ به بالاترین میزان تورم از سال ۱۹۹۷ به این‌سو رسید. در آن سال تورم این کشور به ۵۸/۶۷  درصد رسیده بود که بالاترین حد خود محسوب می‌شد.درحالی‌که معمولا در زمان بروز تورم این‌چنینی، افزایش نرخ بهره یکی از راه‌های متعارف محسوب می‌شود، بانک مرکزی ترکیه بنا بر سیاست‌های رئیس‌جمهوری این کشور برای سومین بار نرخ بهره خود را پایین آورد و از ۱۲ درصد به ۱۰/۵ درصد کاهش داد.کارشناسان دلیل افزایش سرسام‌آور نرخ تورم را سیاست‌های رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه می‌دانند.اردوغان برخلاف نظر کارشناسان همچنان به‌شدت از کاهش نرخ بهره بانکی طرفداری می‌کند و معتقد است، این کار اقتصاد را رونق خواهد داد.
رئیس‌جمهوری ترکیه معتقد است، نرخ بهره بالا «بزرگ‌ترین دشمن» پیشرفت اقتصادی این کشور است.این در حالی است که از ماه آوریل ۲۰۲۲ تاکنون، لیر ترکیه ۲۸ درصد ارزش خود را در برابر دلار ازدست‌داده است.بر اساس اعلام مرکز آمار رسمی ترکیه، بیشترین مواردی که تحت تأثیر این تورم قرارگرفته‌اند، بهای سوخت، حمل‌ونقل، مواد غذایی و مسکن بوده است.تقریبا از ابتدای سال ۲۰۱۷ تاکنون نرخ تورم در ترکیه همواره دورقمی بوده است. از زمان به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه این بالاترین میزان نرخ تورم در این کشور است.البته بسیاری از کارشناسان اقتصادی نسبت به‌درستی آمار رسمی دولتی ترکیه تردید دارند و معتقدند نرخ تورم در ماه اکتبر در این کشور تا ۱۸۵ درصد نیز رسیده است.
 تکیه اردوغان بر عوامل بیرونی 
در این میان، اردوغان بر روی بازی عوامل بیرونی در انتخابات حساب ویژه‌ای باز کرده است! انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه قرار است در ۱۸ ژوئن سال جاری میلادی برگزار شود. رجب طیب اردوغان یک‌بار در سخنانی گفته بود: «ما مصمم هستیم که حزب عدالت و توسعه را بار دیگر به حزب پیروز پای صندوق‌های رأی انتخاباتِ ریاست‌ جمهوری و پارلمانی تبدیل کنیم. این مسئله فراتر از سخن، در اقدامات و تلاش‌های حزب عدالت و توسعه برای پیروزی در انتخابات نیز نمود یافته است.»
اردوغان در این انتخابات به روی سرمایه‌گذاری‌ها و سپرده‌های بانکی امارات متحده عربی و عربستان سعودی و همچنین روی وعده‌های ولادیمیر پوتین برای تبدیل ترکیه به مرکز صادرات گاز طبیعی روسیه حساب بازکرده است. او مرتبا در مورد ذخایر گاز طبیعی در دریای سیاه صحبت کرده و در سال جدید میلادی نیز حداقل دستمزد کارگران در ترکیه را ۵۵ درصد افزایش داده است. این تاکتیک‌های اردوغان در انتخابات سال‌های گذشته، برای اخذ رأی از مردم تأثیرگذار بوده است.بر اساس گزارش دویچه وله، تیم اقتصادی دولت اردوغان پس از جدایی علی‌باباجان که پیش‌تر وزیر اقتصاد ترکیه بود، عملا در جا زده است. و این در حالی است که تورم بالای ۶۰ درصد، از نگرانی‌های اصلی شهروندان ترکیه است و رأی‌دهندگان نیز نگران حضور بیش از سه میلیون پناهجوی سوری هستند که به‌طور فزاینده‌ای از سوی شهروندان به‌عنوان رقیب شغلی و عامل افزایش جرائم قلمداد می‌شوند.
  رأی اولی‌ها علیه اردوغان 
تعداد دانشجویان ترکیه در سال جاری میلادی حدودهشت میلیون نفر است که ۲/۵ میلیون نفر از آن‌ها برای اولین بار در زندگی خود رأی خواهند داد؛ رقمی که معادل سه تا چهار درصد رأی‌دهندگان را تشکیل می‌دهد.نظرسنجی شرکت تحقیقاتی «او آر سی» نشان می‌دهد که اکثریت نسل جدید که به‌عنوان نسل«زد» شناخته می‌شوند، برعلیه حزب عدالت و توسعه رأی خواهند داد.مطابق این گزارش که در فاصله ۲۲ تا ۲۷ دسامبر گذشته از میان ۱۵۵۰ جوان نسل جدید تهیه‌شده نشان می‌دهد که ۲۱/۷ درصد آنان به حزب جمهوری‌خواه خلق، ۱۷/۱ درصد به حزب نیک و تنها ۱۳/۹ درصدشان به حزب عدالت و توسعه رأی می‌دهند.