گروه اقتصادی
این روزها دنیا با چالش انرژی به ویژه گاز روبه‌رو است، ایران یکی از کشورهایی است که می تواند به عنوان هاب صادراتی گاز در آینده لقب بگیرد، اما برآیندها نشان می دهد به علت مصرف بالای کشور در صنعت گاز و غفلت از توسعه انرژی های پاک مانند انرژی خورشیدی، بادی و غلط بودن الگوهای مصرف و توسعه نیافتن فناوری های روز در این عرصه کشور به جای صادرات به مصرف بیش از حد پرداخته و ایران اسلامی از این نعمت صادراتی عظیم محروم مانده است. در این باره با هادی بیگی نژاد ،عضو کمیسیون انرژی مجلس به گفت‌وگو پرداخته ایم:
 آقای بیگی نژاد چرا صنعت گاز کشور از ناترازی رنج می برد؟
مصرف بالای مشترکان پرمصرف در بخش خانگی، یکی از عوامل مهم در ایجاد کسری و ناترازی گاز است که باید با مدل های تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف ها به سمت اصلاح روند فعلی برویم  این روش در ایجاد عدالت در ارائه یارانه انرژی نیز مؤثر است. این نکته نیز قابل توجه است  که اغلب پرمصرف ها از طبقات بالای جامعه هستند. واقعیت این است که مناطق مرفه نشین مصرف گاز بسیار بالایی دارند.
چرا سرانه مصرف در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر بالاتر است؟
آمارها نشان می دهد که میزان سرانه  مصرف انرژی در کشور ما نسبت به سایر کشورها بالاتر است. کارشناسان این امر را تا حد زیادی به ارزان بودن انرژی در ایران مربوط می دانند. ما کشوری هستیم که ذخایر عظیم نفت و گاز داریم و به لحاظ منابع در مضیقه نیستیم. اما واقعیت این است که تولید این مواد هزینه بر است. از سوی دیگر، اگر حامل های انرژی در کشور به درستی مصرف شوند، امکان صادرات مازاد آن ها وجود دارد و می تواند برای کشور ارزآوری داشته باشد. اما هدر دادن این منابع به کسری تراز آن هادر کشور می انجامد و ممکن است به واردات محتاج شویم. گاز به عنوان سوخت اصلی گرمایشی در منازل و خوراک عمده  صنایع بزرگ اهمیت زیادی دارد و در آستانه  فصل سرما لزوم مدیریت مصرف آن بیش از پیش مطرح می شود. متأسفانه مصرف بی رویه   این ماده   ارزشمند به کسری تراز آن در ماه های سرد سال منجر می شود و گاها مجبور می شویم گاز صنایع عمده را قطع کنیم. این اقدام ضربه   مهلکی به صنایع وارد می کند و تهدیدی برای تولید ملی به شمار می رود. نظرات هادی بیگی نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس را در مورد لزوم مدیریت مصرف گاز در ماه های سرد سال جویا شدیم که در ادامه می خوانید.
 حجم تولید گاز در کشور چقدر است؟
روزانه چیزی در حدود ۷۵۰ میلیون متر مکعب توزیع گاز در شبکه داریم. این مقدار در قسمت های مختلف از جمله نیروگاه ها، صنایع و بخش خانگی در کشور توزیع می شود. وقتی هوا سرد می شود، سهم مصرف خانگی به شدت افزایش می یابد. به طوری که مجبور به قطع گاز پتروشیمی ها، صنایع، نیروگاه ها و… می شویم تا نیازهای بخش خانگی را تأمین کنیم. رضایت مردم برای حکومت مهم است و به همین دلیل این کار انجام می شود. اگر همین شیوه را ادامه دهیم، مشکلات عدیده ای در بخش تولید برایمان پیش می آید. زیرا قطع گاز صنایع به معنای کاهش تولید است که در نهایت به تولید ملی ضربه می زند. وقتی گاز پتروشیمی ها را قطع می کنیم هم تولیدشان پایین می آید و هم کارگران دچار مشکل می شوند. با قطع گاز نیروگاه ها نیز به آن ها گازوئیل یا نفت کوره می دهیم. قیمت گازوئیل با گاز خیلی متفاوت است و گاهی اوقات رقمی در حدود یک الی دو میلیارد دلار خسارت می بینیم. این کلیت ماجرا در خصوص مصرف گاز در کشور ماست. 
خب، چرا گاز در کشور ارزان است؟  آیا می توان بدون ضربه زدن به اقشار ضعیف و متوسط گاز را با قیمت مناسب عرضه کرد؟
در کشور ما گاز با قیمت بسیار ارزانی در اختیار مردم قرار می گیرد. حتی هزینه  تولید گاز نیز از مردم دریافت نمی شود و به عنوان هزینه های دولتی پرداخت می شود. اگر الان قیمت هر متر مکعب گاز در دنیا ۳۰ سنت باشد، چیزی معادل ۹ یا ۱۰ هزار تومان می شود. در حالی که در کشور ما به ازای هر متر مکعب گاز چیزی کمتر از صد تومان دریافت می کنیم. فاصله   این دو خیلی بالاست.  یکی از دلایل عدم مصرف بهینه   گاز در کشور ما قیمت پایین آن است. موضوع دیگری که در درست مصرف نکردن گاز در کشورمان تأثیر دارد، فرهنگی است. متأسفانه در برخی موارد می بینیم که هم بخاری روشن است و گاز می سوزاند و هم پنجره باز است. این فرهنگ های غلط به افزایش مصرف گاز در کشورمان منجر شده است. در برخی زمینه ها مصرف مان بسیار بالاست و اسراف می کنیم. ارزان ترین و بهترین راهکار برای مدیریت مصرف انرژی در کشورمان این است که فرهنگ سازی داشته باشیم. کارهای زیادی هم در این زمینه انجام شده است، اما هنوز خروجی قابل توجهی دریافت نکرده ایم. 
 چند درصد از افراد  پرمصرف، جزء قشر مرفه هستند؟
من آمار دقیقی در مورد اینکه چند درصد از پرمصرف های گاز در دسته   مرفهین جامعه قرار می گیرند، ندارم. اما کلیت این موضوع درست است که اغلب پرمصرف ها از طبقات بالای جامعه هستند. واقعیت این است که مناطق مرفه نشین مصرف گاز بسیار بالایی دارند. خانواده ها در این مناطق معمولا چندین برابر خانوارهای طبقات دیگر گاز مصرف می کنند. قانون درباره   دریافت هزینه   انرژی به صورت پلکانی وجود دارد. کسانی که مصرف معقولی دارند، هزینه   گاز را به صورت یارانه ای پرداخت می کنند. اما کسانی که مصارف بالاتری دارند، هزینه  پرداختی شان باید به صورت تصاعدی بالا برود. این روش مناسبی است. این قانون است و دولت باید اجرا کند. مصرف بالای مشترکان پرمصرف در بخش خانگی، یکی از عوامل مهم در ایجاد کسری و ناترازی گاز است که باید با مدل های تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف هابه سمت اصلاح روند فعلی برویم  این روش در ایجاد عدالت در ارائه یارانه انرژی نیز مؤثر است. این نکته نیز قابل توجه است که اغلب پرمصرف ها از طبقات بالای جامعه هستند. واقعیت این است که مناطق مرفه نشین مصرف گاز بسیار بالایی دارند. کسانی که علاقه دارند بیشتر از میزان معمول به مصرف انرژی بپردازند، باید هزینه   آن را پرداخت کنند.
 لزوم تغییر استراتژی از تولید به صادرات
به گزارش «رسالت» در ۳۰ سال اخیر استراتژی در صنعت گاز تولید به مصرف بوده که این استراتژی با وجود هزینه های بالا باید به سرعت به استراتژی تولید به صادرات تبدیل شود، البته یکی از واقعیت های کشور ایران که در بسیاری از کشورهای دیگر وجود ندارد، ساختار دو پیکره انرژی به صورت  انرژی برق و انرژی گاز در ایران بسیار ویژه بوده که در بسیاری از کشورها وجود ندارد، این ساختار می تواند کار را برای اصلاح مصرف انرژی در ایران به شدت آسان کند، استفاده از پنل های خورشیدی در بسیاری از مناطق ایران به ویژه در شرکت ها، مشاغل و منازل که آفتاب زیادی در روز دارند می تواند فشار مصرف را از گاز کاسته و برق ارزان و پاک را نیز عاید کشور کند.