اخبار ویژه »
شناسه خبر : 71186
پرینتخانه » فرهنگی, مطالب روزنامه, ویژه
تاریخ انتشار : ۳۰ مرداد ۱۴۰۱ - ۶:۱۸ |
نهاد اجتماعی مسجد به عنوان عنصری اساسی در دین اسلام، نیاز مبرم به احیا و بازتعریف دارد
مسجد ؛ گهواره دین، شیرازه شهر
هیچ‌چیز مثل دوگانه‌سازی‌های غلط نمی‌تواند به مفاهیم دینی آسیب برساند و ما نیز هرگز در پی دوگانه‌سازی کاذب و گمراه‌کننده نیستیم. ما در عصر و روزگاری زندگی می‌کنیم که جامعه متدین و مذهبی، به شدت به زیارت و هیئت اهتمام دارند که این جای شکر و ستایش خداوند را دارد. اعتاب منوره ذوات مقدسه در مناسبت‌های مختلف، مملو از جمعیت زائر می‌شود و هیئات سوگواری یا شادی نیز به همین ترتیب. اما با اینکه این اهتمام مردم به شعائر اساسی و بااهمیتی همچون زیارت و هیئت خرسندکننده و ستودنی است، عناصر حیاتی فراموش‌شده‌ای هم هستند که اگر بخواهیم کار دین خدا را جلو ببریم و به واقع در جهت جامعه و تمدن اسلامی گام برداریم، ادامه بی‌توجهی فعلی به آنها نگران‌کننده است.
گروه فرهنگی
هیچ‌چیز مثل دوگانه‌سازی‌های غلط نمی‌تواند به مفاهیم دینی آسیب برساند و ما نیز هرگز در پی دوگانه‌سازی کاذب و گمراه‌کننده نیستیم. ما در عصر و روزگاری زندگی می‌کنیم که جامعه متدین و مذهبی، به شدت به زیارت و هیئت اهتمام دارند که این جای شکر و ستایش خداوند را دارد. اعتاب منوره ذوات مقدسه در مناسبت‌های مختلف، مملو از جمعیت زائر می‌شود و هیئات سوگواری یا شادی نیز به همین ترتیب. اما با اینکه این اهتمام مردم به شعائر اساسی و بااهمیتی همچون زیارت و هیئت خرسندکننده و ستودنی است، عناصر حیاتی فراموش‌شده‌ای هم هستند که اگر بخواهیم کار دین خدا را جلو ببریم و به واقع در جهت جامعه و تمدن اسلامی گام برداریم، ادامه بی‌توجهی فعلی به آنها نگران‌کننده است. یکی از این عناصر حیاتی، مسجد است که روز سی‌ام مردادماه به نام آن تعلق گرفته.
در تمام ادیان الهی و آسمانی و حتی ادیان غیر الهی و آسمانی، معبد یک عنصر بسیار مهم به شمار می‌رود. معبد اساسا در کنار کتاب یا دستورات و همچنین در کنار کاهن یا روحانی یا عالم دینی، یکی از سه مؤلفه هر دین را تشکیل می‌دهد. با همه تفاوت‌های ماهوی و ریشه‌ای که این واژه‌ها در ادیان مختلف دارند، با شباهت‌های کم یا زیادی می‌توان آنها را در اغلب ادیان پیدا کرد. مسیحیان به کلیسا یا کلیسه و یهودیان به کنیسه یا کنیسا و زرتشتیان به آتشکده که پرستشگاه آنان است، می‌رفتند. گوشه گیران و زاهدان نصاری که آنها را راهبان نیز می گویند به صومعه و دراویش و متصوفه در مکانی به نام خانقاه یا خانقه گرد هم جمع می شدند. امروز قرآن و مسجد، هر دو در جامعه ما مهجورند. یعنی از عناصر پایه‌ای یک دین، ما از دو عنصر بسیار مهم غافلیم. اگر نبود ظرفیت بی‌بدیل شریعت حقه شیعه که همان محبت و ولایت ائمه اطهار علیهم‌السلام باشد و مردم را به زیارت و مجالس و محافل مذهبی بکشاند، پیوند جامعه با نهاد بسیار سست می‌شد. امروز هم دوری از مسجد و قرآن، لطمه‌های فراوانی به دین‌داری قشر متدین وارد می‌سازد و دین آنان را از آداب راستین دین تهی می‌سازد.
مسجد؛ شیرازه شهر
مسجد گهواره دین خداست و ارتباط با مسجد، به معنای ارتباط مستقیم با دین و خداوند. هیئت برای اغلب مردم، محدود به محرم و صفر است و زیارت هم محدودیت مکانی دارد، این مسجد است که در هر کوی و برزنی یافت می‌شود. امروز با رشد فرهنگ شهری و بزرگ شدن طبقه متوسط شهری که لاجرم تغییر نهادها و سبک زندگی را به همراه می‌آورد، مسجد جایگاه پیشین خود را در زیست شهری از دست داده است. در شهری مثل تهران برای افزایش هویت یک محله و ایجاد کانونی برای محل، سرای محله‌ها تشکیل شدند، که این اقدام به خودی خود اقدامی سکولار و کاملا بی‌توجه به نهاد مسجد بود. بگذریم از اینکه همین سرای محله‌ها نیز نتوانستند چسب و شیرازه‌ای برای محله‌های شهر بزرگی همچون تهران باشند و پدیده محله در تهران امروز، تقریبا معنای خود را از دست داده است. هرچند افزایش جهشی پدیده اجاره‌نشینی و جابه‌جایی مداوم مردم بین محلات مختلف شهر نیز در این مورد شدیدا مؤثر است. در کنار تمام این حقایق و واقعیات که مربوط به پدیده توسعه و فرهنگ شهری و همچنین اوضاع اقتصادی است، آیا مسجد نمی‌توانست همچنان به عنوان نهادی اجتماعی و مؤثر به حیات خود ادامه دهد؟ آیا کوتاهی‌های فراوان در رابطه با این عنصر مهم دین، نقش بسزایی در شرایط کنونی نداشته است؟ واقعیت این است که با توجه، دانش و ذوق و سلیقه کافی در این مورد، می‌شد به رغم تمام مشکلات دیگر، مسجد را به عنوان یک نهاد حفظ کرد. برای احیای نهاد مسجد، می‌توان به نکاتی اشاره کرد.
اهمیت امام جماعت
قلب هویت‌بخش مسجد، امام جماعت است. وظیفه امام جماعت یک مسجد هرگز به برگزاری نمازهای یومیه محدود نمی‌شود و در تاریخ نهاد مسجد در اسلام هم این محدودیت وجود نداشته؛ بلکه امام جماعت جزئی از مسجد است. امام جماعت باید برای یک محله و دستکم برای اهالی مسجد، حکم یک پدر، مشاور، پناهگاه و محل رجوع را داشته باشد. بخش اعظم پروژه انقلابی احیای مساجد، به بازتعریف و ترمیم نقش امام جماعت در مسجد و محلات باز می‌گردد. امام جماعت بودن باید از یک شغل خارج شود و شخص پیشنماز باید اهمیت جایگاه خود را بداند و به حقوق و مزایای خود، به چشم یک حمایت بنگرد؛ نه اینکه به سمت کارمند شدن و رفع تکلیف کردن پیش برود. آن هم کارمند شدن و رفع تکلیف امری که در اصل واجب است! البته امام جماعت بودن بسیار سخت است و تنها از دور این‌گونه به نظر می‌رسد که این قشر شریف کار ساده‌ای دارند و تنها باید نمازهای یومیه را بخوانند. امام جماعت در هر حال به عبارتی اسیر یک مسجد است و تقریبا اجازه تحرک ندارد. اما جایگاه مسجد هم جایگاه مهمی است و این قشر نازنین باید علاوه بر اقامه نماز جماعت، جمع‌سازی کند. به این ترتیب که اهالی یک مسجد را تبدیل به گروهی کند که از انسجام برخوردار است. گروهی که از یکدیگر حمایت می‌کنند، مشکلات هم را می‌شناسند، با یکدیگر تفریحات و سفرهای خلاقانه دارند و مسجد را به عنوان پایگاهی برای انجام فعالیت‌های مختلف جمعی و پناهگاهی برای دریافت حمایت ببینند. مسجد باید یک محله را یاری برساند و ذاتا یک خیریه باشد. برای جوان نااهل بیکار، شغل آبرومندانه فراهم کند، برای بیمار، حمایت عاطفی و در صورت لزوم مالی تدارک ببیند، برای خانواده محیطی امن برای تفریح ایجاد کند، برای فقیر، ستونی برای تکیه‌دادن و نفس تازه کردن باشد و در کل بار محله را به دوش بکشد. این کار از شخصیتی معنوی همچون امام جماعت ساخته است. امام جماعت همچنین باید خوش‌منظر، خوش‌صدا، خوش‌لحن و خوش‌محضر باشد. طوری که معاشرت با او و نماز خواندن پشت سر او، با گرما و لذت همراه باشد. نمازهای یومیه خصوصا در مسجدی که اقشار مختلف به آن رفت و آمد دارند، باید سریع و مختصر اقامه شود.
عدم مزاحمت برای محله
مسجد باید در عین پویایی و فعالیت، آسایش محله را مختل نکند. مسجد ایده‌آل، محدود به اوقات نماز و نیم‌ساعت قبل و بعد آن نیست، مسجد خوب اصلا درش بسته نمی‌شود و مدام در حال فعالیت و جنب و جوش است. اما این نباید موجب ذله شدن همسایگان مسجد باشد. رفت‌وآمدها به مسجد باید کنترل‌شده باشد. شیوه پارک ماشین‌ها و سیستم صوت باید تماما با رعایت حال همسایگان همراه باشد. در غیر این صورت به جای تعظیم شعائر، با وهن شعائر طرف خواهیم بود.
زیبایی مسجد
مسجد باید ساده باشد. اما از لحاظ تمیزی، خوش‌بویی و خوش‌هوایی در اوج. این‌ها برای مردم یادآور تقدس و جلال و زیبایی محضر خداوندند. مسجدی که فرشش لک داشته باشد یا انواع بوهای نامطبوع از آن به مشام برسد، شایسته عنوان خانه خدا نیست. مسجد باید طوری باشد که وقتی در سر ظهر تابستان نمازگزار وارد آن شد، احساس کند وارد بهشت شده و خنکا او را در بر گرفته. مسجد باید در شب‌های سرد برفی و بارانی زمستان، از نشاطی گرم برخوردار باشد.
مسجد در صدر اسلام
از آنجایی که اسلام یک مکتب جهانی و جاودانی است و داعیه هدایت و رهبری بشریت را دارد از ضرورت وجود یک مکان مشخص و پایگاه استوار در رابطه با عرضه قوانین خود و تعلیم و ارشاد مردم در تشکیل نظام اجتماعی عادلانه، غافل نمانده و لزوم بناء آن را به همه مردم وپیروان خود ابلاغ نموده است. این پایگاه که از مظاهر شکوه و عظمت اسلام به حساب می آید مسجد نام دارد. نامی که نمودار عبودیت و بندگی انسان در برابر خداست. فهم قرآن و دريافت معنای دقيق آن مانند هر متن معنادار ديگری در اولين گام خود نيازمند رمزگشايی از واژگانی است که چون حلقه های يک زنجير کنار هم قرار می گيرند تا آن کلام را موجوديت بخشند.
قرآن کریم و مسجد از آغاز شکل گیری اسلام تا به امروز دو رکن جدایی ناپذیر و مکمل یکدیگر بوده اند و همواره به عنوان دو عامل مهم و مؤلفه بسیار تأثیرگذار در بسط و ترویج فرهنگ و معارف ناب اسلامی نقش بسیار مؤثر و عمیقی را ایفاء نموده اند. در سایه این تعامل مثبت و خدمات متقابل آن دو به یکدیگر بوده است که شاهد گسترش و نهادینه سازی ارزش های اسلامی و الهی در جوامع اسلامی هستیم. به همین خاطر افزایش بازده برنامه های معنوی در گرو تقویت ارتباط مسجد و قرآن بوده و نیز مسجد مکانی مهم برای ترویج فرهنگ قرآنی و قرآن موجب بسط و گسترش فعالیت های مساجد می باشد. این ارتباط لازم و ملزوم یکدیگر و غیر قابل حذف و انکار هستند. قرآن کریم ظرفیت بسیار بالایی در برنامه ریزی و ارائه برنامه ای جامع و مدون برای تمامی مسلمانان در سطح مساجد دارد. قرآن کریم دارای زبان مشترک و همه فهم برای تمامی مذاهب و فرق اسلامی و مسلمانان سراسر جهان بوده که قابلیت و توانایی ارائه متقن و غنی آموزه ها و اندیشه های الهی که در قالب وحی نازل شده است در سطح تمامی مساجد موجود در اقصی نقاط گیتی از تمامی نژادها، زبان ها و رنگها و جوامع را دارد. بدون قرآن هیچ برنامه ای را نمی توان در زندگی بشر متصور شد. مسجد در فرهنگ اهل بیت مهمان‌خانه خدا در زمین، جایگاه نزول خیرات و برکات آسمانی، خانه آگاهی و عبادت، عشق و محبت، صفا و صمیمیت، ایثار و رحمت، تجلی‌گاه بهشت در زمین و تفریح‌گاه موحّدان است.
پیامبر اکرم، در اولین قدم برای تشکیل حکومت اسلامی، مسجد النبی را در مدینه پایه‌گذاری کرد که نخستین پایگاه علمی، سیاسی، اجتماعی و حکومتی اسلام به شمار آمد و به عنوان مرکز آموزش معارف اسلامی و انسان سازی و مرکز حکومت و سیاست‌گذاری شناخته شد.
روزی رسول خدا خطاب به ابوذر فرمود: «در تعمیر و آبادانی مساجد بکوش که ثواب آن از ناحیه پروردگار، بهشت است».
ابوذر پرسید: مساجد را چگونه آباد کنیم؟
پیامبر فرمود: «در مساجد با صدای بلند سخن نگویید، حرف باطل و سخن نادرست نزنید و داد و ستد و خرید و فروش نکنید. ای اباذر! تا در مسجد هستی، بکوش یاوه و بیهوده نگویی و اگر این چند دستور را رعایت نکردی، روز قیامت جز خویشتن را ملامت و سرزنش مکن».
امام صادق از پیامبر اکرم نقل می‌کند که فرمود: «چون خداوند تبارک و تعالی ببیند که اهل یک آبادی (شهر یا روستا) در نافرمانی او زیاده‌روی کرده‌اند، ولی در میان آنان سه تن مسلمان (واقعی) است، خطاب فرماید: «ای گناه‌کاران و کسانی که از فرمان‌های من سر برتافته‌اید! اگر در میان شما مؤمنانی نبودند که با یکدیگر مهربان‌اند و با نمازگزاردنشان، زمین و مساجد مرا آباد می‌گردانند، و در سحرگاهان استغفار می‌کنند، عذابم را بر شما فرود می‌آوردم». مرحوم نوری در ذیل حدیث مزبور می‌نویسد: «حدیث در این معنا صراحت دارد که مراد از عمران مساجد، دائر نگاه‌داشتن آنها به وسیله نماز، دعا، یاد خدا، تلاوت قرآن و جز اینهاست، نه تعمیر و ترمیم سقف و دیوار آن».
هیچ‌چیز مثل دوگانه‌سازی‌های غلط نمی‌تواند به مفاهیم دینی آسیب برساند و ما نیز هرگز در پی دوگانه‌سازی کاذب و گمراه‌کننده نیستیم. ما در عصر و روزگاری زندگی می‌کنیم که جامعه متدین و مذهبی، به شدت به زیارت و هیئت اهتمام دارند که این جای شکر و ستایش خداوند را دارد. اعتاب منوره ذوات مقدسه در مناسبت‌های مختلف، مملو از جمعیت زائر می‌شود و هیئات سوگواری یا شادی نیز به همین ترتیب. اما با اینکه این اهتمام مردم به شعائر اساسی و بااهمیتی همچون زیارت و هیئت خرسندکننده و ستودنی است، عناصر حیاتی فراموش‌شده‌ای هم هستند که اگر بخواهیم کار دین خدا را جلو ببریم و به واقع در جهت جامعه و تمدن اسلامی گام برداریم، ادامه بی‌توجهی فعلی به آنها نگران‌کننده است. یکی از این عناصر حیاتی، مسجد است که روز سی‌ام مردادماه به نام آن تعلق گرفته.
در تمام ادیان الهی و آسمانی و حتی ادیان غیر الهی و آسمانی، معبد یک عنصر بسیار مهم به شمار می‌رود. معبد اساسا در کنار کتاب یا دستورات و همچنین در کنار کاهن یا روحانی یا عالم دینی، یکی از سه مؤلفه هر دین را تشکیل می‌دهد. با همه تفاوت‌های ماهوی و ریشه‌ای که این واژه‌ها در ادیان مختلف دارند، با شباهت‌های کم یا زیادی می‌توان آنها را در اغلب ادیان پیدا کرد. مسیحیان به کلیسا یا کلیسه و یهودیان به کنیسه یا کنیسا و زرتشتیان به آتشکده که پرستشگاه آنان است، می‌رفتند. گوشه گیران و زاهدان نصاری که آنها را راهبان نیز می گویند به صومعه و دراویش و متصوفه در مکانی به نام خانقاه یا خانقه گرد هم جمع می شدند. امروز قرآن و مسجد، هر دو در جامعه ما مهجورند. یعنی از عناصر پایه‌ای یک دین، ما از دو عنصر بسیار مهم غافلیم. اگر نبود ظرفیت بی‌بدیل شریعت حقه شیعه که همان محبت و ولایت ائمه اطهار علیهم‌السلام باشد و مردم را به زیارت و مجالس و محافل مذهبی بکشاند، پیوند جامعه با نهاد بسیار سست می‌شد. امروز هم دوری از مسجد و قرآن، لطمه‌های فراوانی به دین‌داری قشر متدین وارد می‌سازد و دین آنان را از آداب راستین دین تهی می‌سازد.
مسجد؛ شیرازه شهر
مسجد گهواره دین خداست و ارتباط با مسجد، به معنای ارتباط مستقیم با دین و خداوند. هیئت برای اغلب مردم، محدود به محرم و صفر است و زیارت هم محدودیت مکانی دارد، این مسجد است که در هر کوی و برزنی یافت می‌شود. امروز با رشد فرهنگ شهری و بزرگ شدن طبقه متوسط شهری که لاجرم تغییر نهادها و سبک زندگی را به همراه می‌آورد، مسجد جایگاه پیشین خود را در زیست شهری از دست داده است. در شهری مثل تهران برای افزایش هویت یک محله و ایجاد کانونی برای محل، سرای محله‌ها تشکیل شدند، که این اقدام به خودی خود اقدامی سکولار و کاملا بی‌توجه به نهاد مسجد بود. بگذریم از اینکه همین سرای محله‌ها نیز نتوانستند چسب و شیرازه‌ای برای محله‌های شهر بزرگی همچون تهران باشند و پدیده محله در تهران امروز، تقریبا معنای خود را از دست داده است. هرچند افزایش جهشی پدیده اجاره‌نشینی و جابه‌جایی مداوم مردم بین محلات مختلف شهر نیز در این مورد شدیدا مؤثر است. در کنار تمام این حقایق و واقعیات که مربوط به پدیده توسعه و فرهنگ شهری و همچنین اوضاع اقتصادی است، آیا مسجد نمی‌توانست همچنان به عنوان نهادی اجتماعی و مؤثر به حیات خود ادامه دهد؟ آیا کوتاهی‌های فراوان در رابطه با این عنصر مهم دین، نقش بسزایی در شرایط کنونی نداشته است؟ واقعیت این است که با توجه، دانش و ذوق و سلیقه کافی در این مورد، می‌شد به رغم تمام مشکلات دیگر، مسجد را به عنوان یک نهاد حفظ کرد. برای احیای نهاد مسجد، می‌توان به نکاتی اشاره کرد.
اهمیت امام جماعت
قلب هویت‌بخش مسجد، امام جماعت است. وظیفه امام جماعت یک مسجد هرگز به برگزاری نمازهای یومیه محدود نمی‌شود و در تاریخ نهاد مسجد در اسلام هم این محدودیت وجود نداشته؛ بلکه امام جماعت جزئی از مسجد است. امام جماعت باید برای یک محله و دستکم برای اهالی مسجد، حکم یک پدر، مشاور، پناهگاه و محل رجوع را داشته باشد. بخش اعظم پروژه انقلابی احیای مساجد، به بازتعریف و ترمیم نقش امام جماعت در مسجد و محلات باز می‌گردد. امام جماعت بودن باید از یک شغل خارج شود و شخص پیشنماز باید اهمیت جایگاه خود را بداند و به حقوق و مزایای خود، به چشم یک حمایت بنگرد؛ نه اینکه به سمت کارمند شدن و رفع تکلیف کردن پیش برود. آن هم کارمند شدن و رفع تکلیف امری که در اصل واجب است! البته امام جماعت بودن بسیار سخت است و تنها از دور این‌گونه به نظر می‌رسد که این قشر شریف کار ساده‌ای دارند و تنها باید نمازهای یومیه را بخوانند. امام جماعت در هر حال به عبارتی اسیر یک مسجد است و تقریبا اجازه تحرک ندارد. اما جایگاه مسجد هم جایگاه مهمی است و این قشر نازنین باید علاوه بر اقامه نماز جماعت، جمع‌سازی کند. به این ترتیب که اهالی یک مسجد را تبدیل به گروهی کند که از انسجام برخوردار است. گروهی که از یکدیگر حمایت می‌کنند، مشکلات هم را می‌شناسند، با یکدیگر تفریحات و سفرهای خلاقانه دارند و مسجد را به عنوان پایگاهی برای انجام فعالیت‌های مختلف جمعی و پناهگاهی برای دریافت حمایت ببینند. مسجد باید یک محله را یاری برساند و ذاتا یک خیریه باشد. برای جوان نااهل بیکار، شغل آبرومندانه فراهم کند، برای بیمار، حمایت عاطفی و در صورت لزوم مالی تدارک ببیند، برای خانواده محیطی امن برای تفریح ایجاد کند، برای فقیر، ستونی برای تکیه‌دادن و نفس تازه کردن باشد و در کل بار محله را به دوش بکشد. این کار از شخصیتی معنوی همچون امام جماعت ساخته است. امام جماعت همچنین باید خوش‌منظر، خوش‌صدا، خوش‌لحن و خوش‌محضر باشد. طوری که معاشرت با او و نماز خواندن پشت سر او، با گرما و لذت همراه باشد. نمازهای یومیه خصوصا در مسجدی که اقشار مختلف به آن رفت و آمد دارند، باید سریع و مختصر اقامه شود.
عدم مزاحمت برای محله
مسجد باید در عین پویایی و فعالیت، آسایش محله را مختل نکند. مسجد ایده‌آل، محدود به اوقات نماز و نیم‌ساعت قبل و بعد آن نیست، مسجد خوب اصلا درش بسته نمی‌شود و مدام در حال فعالیت و جنب و جوش است. اما این نباید موجب ذله شدن همسایگان مسجد باشد. رفت‌وآمدها به مسجد باید کنترل‌شده باشد. شیوه پارک ماشین‌ها و سیستم صوت باید تماما با رعایت حال همسایگان همراه باشد. در غیر این صورت به جای تعظیم شعائر، با وهن شعائر طرف خواهیم بود.
زیبایی مسجد
مسجد باید ساده باشد. اما از لحاظ تمیزی، خوش‌بویی و خوش‌هوایی در اوج. این‌ها برای مردم یادآور تقدس و جلال و زیبایی محضر خداوندند. مسجدی که فرشش لک داشته باشد یا انواع بوهای نامطبوع از آن به مشام برسد، شایسته عنوان خانه خدا نیست. مسجد باید طوری باشد که وقتی در سر ظهر تابستان نمازگزار وارد آن شد، احساس کند وارد بهشت شده و خنکا او را در بر گرفته. مسجد باید در شب‌های سرد برفی و بارانی زمستان، از نشاطی گرم برخوردار باشد.
مسجد در صدر اسلام
از آنجایی که اسلام یک مکتب جهانی و جاودانی است و داعیه هدایت و رهبری بشریت را دارد از ضرورت وجود یک مکان مشخص و پایگاه استوار در رابطه با عرضه قوانین خود و تعلیم و ارشاد مردم در تشکیل نظام اجتماعی عادلانه، غافل نمانده و لزوم بناء آن را به همه مردم وپیروان خود ابلاغ نموده است. این پایگاه که از مظاهر شکوه و عظمت اسلام به حساب می آید مسجد نام دارد. نامی که نمودار عبودیت و بندگی انسان در برابر خداست. فهم قرآن و دريافت معنای دقيق آن مانند هر متن معنادار ديگری در اولين گام خود نيازمند رمزگشايی از واژگانی است که چون حلقه های يک زنجير کنار هم قرار می گيرند تا آن کلام را موجوديت بخشند.
قرآن کریم و مسجد از آغاز شکل گیری اسلام تا به امروز دو رکن جدایی ناپذیر و مکمل یکدیگر بوده اند و همواره به عنوان دو عامل مهم و مؤلفه بسیار تأثیرگذار در بسط و ترویج فرهنگ و معارف ناب اسلامی نقش بسیار مؤثر و عمیقی را ایفاء نموده اند. در سایه این تعامل مثبت و خدمات متقابل آن دو به یکدیگر بوده است که شاهد گسترش و نهادینه سازی ارزش های اسلامی و الهی در جوامع اسلامی هستیم. به همین خاطر افزایش بازده برنامه های معنوی در گرو تقویت ارتباط مسجد و قرآن بوده و نیز مسجد مکانی مهم برای ترویج فرهنگ قرآنی و قرآن موجب بسط و گسترش فعالیت های مساجد می باشد. این ارتباط لازم و ملزوم یکدیگر و غیر قابل حذف و انکار هستند. قرآن کریم ظرفیت بسیار بالایی در برنامه ریزی و ارائه برنامه ای جامع و مدون برای تمامی مسلمانان در سطح مساجد دارد. قرآن کریم دارای زبان مشترک و همه فهم برای تمامی مذاهب و فرق اسلامی و مسلمانان سراسر جهان بوده که قابلیت و توانایی ارائه متقن و غنی آموزه ها و اندیشه های الهی که در قالب وحی نازل شده است در سطح تمامی مساجد موجود در اقصی نقاط گیتی از تمامی نژادها، زبان ها و رنگها و جوامع را دارد. بدون قرآن هیچ برنامه ای را نمی توان در زندگی بشر متصور شد. مسجد در فرهنگ اهل بیت مهمان‌خانه خدا در زمین، جایگاه نزول خیرات و برکات آسمانی، خانه آگاهی و عبادت، عشق و محبت، صفا و صمیمیت، ایثار و رحمت، تجلی‌گاه بهشت در زمین و تفریح‌گاه موحّدان است.
پیامبر اکرم، در اولین قدم برای تشکیل حکومت اسلامی، مسجد النبی را در مدینه پایه‌گذاری کرد که نخستین پایگاه علمی، سیاسی، اجتماعی و حکومتی اسلام به شمار آمد و به عنوان مرکز آموزش معارف اسلامی و انسان سازی و مرکز حکومت و سیاست‌گذاری شناخته شد.
روزی رسول خدا خطاب به ابوذر فرمود: «در تعمیر و آبادانی مساجد بکوش که ثواب آن از ناحیه پروردگار، بهشت است».
ابوذر پرسید: مساجد را چگونه آباد کنیم؟
پیامبر فرمود: «در مساجد با صدای بلند سخن نگویید، حرف باطل و سخن نادرست نزنید و داد و ستد و خرید و فروش نکنید. ای اباذر! تا در مسجد هستی، بکوش یاوه و بیهوده نگویی و اگر این چند دستور را رعایت نکردی، روز قیامت جز خویشتن را ملامت و سرزنش مکن».
امام صادق از پیامبر اکرم نقل می‌کند که فرمود: «چون خداوند تبارک و تعالی ببیند که اهل یک آبادی (شهر یا روستا) در نافرمانی او زیاده‌روی کرده‌اند، ولی در میان آنان سه تن مسلمان (واقعی) است، خطاب فرماید: «ای گناه‌کاران و کسانی که از فرمان‌های من سر برتافته‌اید! اگر در میان شما مؤمنانی نبودند که با یکدیگر مهربان‌اند و با نمازگزاردنشان، زمین و مساجد مرا آباد می‌گردانند، و در سحرگاهان استغفار می‌کنند، عذابم را بر شما فرود می‌آوردم». مرحوم نوری در ذیل حدیث مزبور می‌نویسد: «حدیث در این معنا صراحت دارد که مراد از عمران مساجد، دائر نگاه‌داشتن آنها به وسیله نماز، دعا، یاد خدا، تلاوت قرآن و جز اینهاست، نه تعمیر و ترمیم سقف و دیوار آن».
برچسب ها
مسجد
به اشتراک بگذارید
https://resalat-news.com/?p=71186
تعداد دیدگاه : ۰
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.