گروه فرهنگی
روز آخر ذی‌القعده کسی به شهادت رسید که امام رضا به دنیا آمدنش را مبارک‌ترین میلاد خوانده بود. امامی که تا پیش از او هیچ امامی هنگام امامت رسیدن از او جوان‌تر نبود و نیز هیچ امامی هنگام به شهادت رسیدن از او کم سن و سال‌تر. امامی که شهادتش هم روضه امام حسن است و هم روضه امام حسین. همچون امام حسن توسط همسرش ترور شد و همچون امام حسین بدنش زیر آفتاب ماند. شخصیتی وزین که باوجود سن کم در جهان اسلام بسیار مشهور، معتبر و برای مؤمنان مورد ایمان و اعتماد و مقبولیت است. رهبر گرامی انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مورد شهرت و مقبولیت امام جواد چندشاهد مثال ذکر می‌کنند  که در کتاب حلقه سوم انسان ۲۵۰ ساله گردآوری‌شده است. به‌عنوان یک شاهدمثال ایشان به ماجرای معروف فتوای قطع دست دزد اشاره می‌کنند که معتصم باوجود فتاوای متفاوت علمای دیگر، به‌ناچار فتوای محکم و مستدل جوادالائمه را اجرا می‌کند. قاضی زمان معتصم در مذمت او به او می‌گوید: «فتـواى آن جوانـى را گوش کردى که یـک بخش عظیمى از امت اسلام مؤمـن به او هسـتند.» امام از این شهرت در جهت شبکه‌سازی و سازمان‌دهی شیعه بهره می‌گیرد تا خلیفه عباسی جز قتل او در جوانی چاره‌ای نداشته باشد. روز آخر ذی‌القعده شهادت امامی است که در میان خاندانی که سجیتشان احسان و کرم است؛ یعنی بخشندگی و بزرگواری را از روی عادت و به‌کرات انجام می‌دهند، متصف به جود است. معروف است صفت جود از آن‌کسی است که پیش از درخواست سائل به او آنچه می‌خواهد را می‌بخشد. امامی که به یک جوان به ستوه آمده از گناه فرمود: «فرِّ إلی الحسین». فرار کن به سمت حسین. به سمت چه چیز حسین؟ در دکان اباعبدالله چه جواهری به‌وفور و بیش از هر چیز دیگری و ساده‌تر از هر چیز دیگری یافت می‌شود؟ عشق! چه چیزی کسی که در گناه غرق‌شده را نجات می‌دهد؟ نصیحت؟ عقل؟ حساب‌وکتاب. نه! بلکه عشق. امام جواد می‌فرماید فرار کن به سمت حضرت حسین تا کشش عشق اباعبدالله علیه‌السلام برکشش گناه غالب شود. و نیز فرمود: «اولُ ما جَری بِه القلم علی اللوحِ قَتلُ الحسین». اولین حکمی که در جهان نوشته شد و اولین خبری که ثبت گردید و درواقع اولین حادثه‌ای که خلق شد، شهادت ثارالله است. شهادت امام حسین لحظه آغاز عشق بود. معروف است که اولین مخلوق خدا عقل است؛ تو بخوان عشق!
 قدر و منزلت جوادالائمه علیه‌السلام نزد اهل سنت
شهرت حضرت جواد تنها محدود به جماعت شیعه نبود. در اینجا نقل‌قول‌‌هایی از اهل سنت در مورد جایگاه امام جوادالائمه ذکر می‌کنیم.
جاحظ: وی که از اندیشمندان نام‌آور قرن سوم است در ضمن پاسخ به بنی‌امیه که به خود افتخار کرده و مباهات می‌کردند، در ضمن توصیف امام عسکری علیه‌السلام، مقام امام جواد علیه‌السلام که جد امام عسکری است را چنین تشریح می‌کند: ایشان در سلسله‌ای قرار دارد که هرکدام از آنان عالم، زاهد، عبادت پیشه، شجاع، بخشنده، پاک و پاک‌نهاد بوده‌اند. برای هیچ دودمانی از عرب و عجم چنین شرافت و بزرگی وجود ندارد.
 جایگاه رفیع در سن کودکی
عبدالفتاح حنفی: این عالم بزرگ هندی در بیان مقام و جایگاه امام جواد علیه‌السلام در سن کودکی چنین می‌نگارد: امام محمد بن علی الرضا، که به او ابوجعفر ثانی نیز گفته می‌شود از زمان کودکی صاحب‌کارهای شگفت‌انگیز و کرامات بود.
ابن صباغ مالکی: وی که از علمای سرشناس اهل تسنن است درباره امام جواد علیه‌السلام می‌گوید: امام جواد هرچند سنش کوچک بود ولی ازنظر قدر و منزلت، بزرگ و ازنظر یاد و آوازه، بلند بود. او فردی است که بعد از امام هشتم امامت را به عهده گرفت.
محمد بن طلحه شافعی: عالم پرآوازه شافعی مذهب در تبیین شخصیت امام جواد علیه‌السلام می‌نویسد:
هرچند امام جواد علیه‌السلام سن زیادی نداشت ولی ازنظر قدر و منزلت بزرگ و آوازه‌اش بلند بود.
 جود و سخاوت تقوی
شمس‌الدین ذهبی: او که از ستون‌های علمی اهل تسنن به‌حساب می‌آید در توصیف بخشندگی حضرتش می‌نگارد:
لقب ایشان جواد، قانع و مرتضی بود. از سروران اهل‌بیت پیامبر صلی‌الله علیه‌و آله بود. و یکی از کسانی بود که به سخاوت و بخشندگی معروف بود. ازاین‌رو جواد لقب گرفت.
ابن تیمیه: وی که اصلی‌ترین ایدئولوگ و لیدر وهابیت است، جود و سخاوت جوادالائمه علیه‌السلام را چنین ترسیم می‌کند: امام جواد از شخصیت‌های برجسته‌  بنی‌هاشم در بزرگی و بخشندگی ضرب‌المثل بود. به همین خاطر او را جواد نامیده‌اند.
 علم جوادالائمه علیه‌السلام
شبلنجی شافعی: وی که از اندیشمندان نامی و مشاهیر مذهب شافعی است در کتاب خود بعد از نقل فضائل و کرامات امام جواد علیه‌السلام، وسعت علم بیکران حضرتش را چنین به رشته تحریر درآورده است: مأمون عباسی پیوسته شیفته او بود؛ زیرا باوجود کمی سن، فضل، علم و کمال عقل خود را به نحو شایسته‌ای نشان داد و بدین‌وسیله برهان عظمت خود را آشکار ساخت.
خیر الدین زرکلی: این عالم اهل تسنن که در علم نسب‌شناسی ید طولایی دارد سرعت پاسخگویی حضرت که نشان از علم سرشار است را چنین توصیف می‌کند: او همانند اجدادش مقام والایی دارد و فردی زیرک، تیزهوش و حاضرجواب بود. زبانش فصیح بود و بی‌درنگ به سؤالات پاسخ می‌داد.
محمد بن عبدالواحد موصلی: این اندیشمند شهیر اهل تسنن در جملاتی زیبا مقام علمی امام جواد علیه‌السلام را چنین می‌ستاید: او وارث پیامبران و خلاصه خداوند متعال و صاحب علم و بردباری بزرگ و از حیث گفتار، صاحب بلاغت و روشنگری و فصاحت و بیان و صاحب عقلی آشکار بود.
 شهادت امام جواد علیه‌السلام
طاغوت‌های زمان امام جواد علیه‌السلام با به‌کارگیری خدعه و نیرنگ بسیار، سعی در کم کردن نفوذ حضرت در قلوب مردم کردند ولی نه‌تنها موفق نشدند بلکه آوازه حضرت روزبه‌روز در بلاد مختلف بیشتر و شوق و اشتیاق مردم به امام افزون‌تر گشت. درنتیجه حاکم وقت، این جایگاه امام را خطری برای حکومت خود دید و تصمیم به قتل حضرت گرفت. معتصم‌ عباسی، ام الفضل؛ همسر امام جواد علیه‌السلام را به قتل حضرت راضی کرد و زهری برای او فرستاد که در طعام حضرت داخل کند‌. ام الفضل انگوری را زهرآلود کرده به نزد آن امام مظلوم آورد و چون حضرت از آن تناول نمود اثر زهر در بدن مبارکش ظاهر شد و حضرت در آخر ذی القعده سال ۲۲۰ هجری قمری به شهادت رسید.