توپ در زمین آمریکاست
گروه بینالملل
تنفس چندروزه در مذاکرات وین، خبری بود که فضای سیاسی ایران را تحت تأثیر خود قرار داد. برخی تحلیلگران غربی معتقدند که طرح مطالبات تازه از سوی روسها در بحبوحه جنگ اوکراین و گره زدن این مطالبات به خروجی مذاکرات احیای برجام، منجر به عدم توافق نهایی در پایتخت اتریش شده است. بااینحال، منابع دقیقتر تأکید دارند که نکات اختلافی دیگری نیز در این مسیر وجود دارد که عدم حلوفصل نقش بسزایی در عدم احیای توافق ( تا این لحظه ) داشته است. در این خصوص نکاتی وجود دارد که لازم است موردتوجه قرار گیرد:
برخی اختلافات حلنشدهاند
پس از سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تهران و رسیدن طرفین به توافقی زمانبندیشده در خصوص ارائه اسناد و بسته شدن پروندههای پادمانی و ادعایی تا خردادماه سال ۱۴۰۱، یکی از موانع مهم در مسیر انعقاد توافق نهایی عملا از میان رفت. بااینحال، توافق ضمنی با آژانس( که همچنان باید نسبت به آن هوشیارانه و با وسواس کامل نگریست)، شرط لازم برای انعقاد توافق نهایی محسوب میشود نه شرط کافی. پروندهای به نام« موارد ادعایی» باید قبل از آغاز تعهدات حقوقی و اقدامات عملیاتی ایران در پروسه احیای توافق هستهای بسته شود. درصورتیکه آژانس بخواهد در مسیر ترسیم شده و حلوفصل موارد ادعایی باقیمانده تردید نموده یا ابعاد حقوقی و واقعی ماجرا را فدای القائات سیاسی پشت پرده و آشکار غرب نماید، اساسا خبری از آغاز توافق و اجرایی شدن آن نخواهد بود، حتی اگر توافق امضا شود. در حال حاضر نیز هنوز برخی اختلافات حلوفصل نشده است.
رویکرد خاص آمریکا-اروپا در مذاکرات وین
بازیگران غربی در رویکرد تبلیغاتی و رسانهای خود در خصوص مذاکرات وین،در تلاش برای القای این موضوع هستند که کل اختلافات موجود در وین حلوفصل شده و صرفا بهواسطه موضعگیری خاص روسیه در قبال گره زدن برجام به بحران اوکراین ، توافق در معرض خطر قرار گرفته است. اگرچه رویکرد روسیه طی روزهای اخیر ( متأثر از بحران اوکراین) بر فضای مذاکرات سایه افکنده است، اما نباید فراموش کرد که کماکان برخی اختلافات مطرحشده در حوزه ارائه تضمینهای نهایی به شرکتهای خارجی جهت سرمایهگذاری در ایران ، رفع تحریم نهادهای تحریم شده در دوران ترامپ و چگونگی رفع عملیاتی تحریمهای ضد ایرانی به قوت خود باقی است و بهصورت کامل حلوفصل نشده است. درهرحال، طرف غربی با قطعی قلمداد کردن توافق درصدد است از یکسو افکار عمومی کشور را در خصوص قطعیت احیای برجام شرطی نموده و از سوی دیگر، زمینه را جهت عدول ایران از مطالبات باقیمانده خود که بخشی از آنها همان خطوط قرمز نظام در مذاکرات هستند فراهم سازد. روس هراسی موضوع دیگری است که رسانههای غربی طی روزهای اخیر درصدد تقویت آن در کشور هستند. اگرچه رفتار خاص روسیه، به بهانه غرب برای استمرار این بازی تبدیلشده است .همانگونه که اشاره شد، اتخاذ موضعگیریهایی ازایندست، بیانگر تلاش آمریکا جهت تغییر مؤلفههای حقوقی مذاکرات با استناد به ابزارهای سیاسی و محیطی میباشد. بدیهی است که دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان باید گارد خود را در مواجهه با چنین روشی بسته نگاه دارد.
لزوم جامعنگری در قبال مذاکرات وین
واقعنگری و جامعنگری در قبال مذاکرات وین، یک الزام مهم میباشد. بدیهی است که در تحلیل واقعیت مذاکرات باید همه این موضوعات را در کنار یکدیگر دید.
بااینهمه، طی روزها و ساعات اخیر مقامات غربی صرفا بر روی یک گزاره القایی یا تصویر ناقص متمرکزشدهاند: اینکه تمامی موضوعات و اختلافات حلوفصل شده و اکنون دود سفید توافق در هتل کوبورگ شهر وین، صرفا بهواسطه مطالبات مطرحشده توسط مسکو حبس شده و باقی اختلافات کاملا حلوفصل شده است! چنین ادعایی اساسا صحت ندارد. مقامات غربی بسیار علاقهمند هستند که طمع خود در قبال این موارد اختلافی را در ذیل مواضع طرف روسی در مذاکرات کتمان نمایند.حتی در موارد قبلی که ظاهرا توافقی کلی بر سر موضوعات اختلافی صورت گرفته است، تا زمانی که راهحلهای مطرحشده در خصوص این موارد اختلافی از سوی غرب تأیید نهایی و تثبیت نشود، نمیتوان از حلوفصل آنها سخن به میان آورد. بدون شک غرب در پروسه فرسایشی شدن مذاکرات ، طرح مطالبات غیرحقوقی و عدم انعطاف بر سر موضوعاتی که پیششرط اساسی احیای برجام محسوب میشود، یک متهم تمامعیار محسوب میشود.
توپ در زمین آمریکاست
درنهایت اینکه مقامات آمریکایی فرصت بسیار اندکی جهت تصمیمگیری نهایی خود در قبال موارد اختلافی خواهند داشت. با بازگشت هیئتهای مذاکرهکننده به وین ( احتمالا در هفته پیش رو )، طرفهای مذاکرهکننده باید بهصورت توأمان موارد باقیمانده را جهت نیل به توافق نهایی حلوفصل کنند.
بدیهی است که در این معادله، جمهوری اسلامی ایران با توجه به خطوط قرمز راهبردی خود در مذاکرات عمل کرده و هرگز پذیرای زیادهخواهیهای غرب به بهانه انعقاد توافق نهایی نخواهد شد. فراتر از آن، اعضای کمیته مشترک برجام میتوانند راهکارهای ابتکاری نهایی را با هدف حلوفصل موارد باقیمانده به آمریکا پیشنهاد دهند.
در این میان، واشنگتن ناچار است طی روزهای آتی تصمیم نهایی خود را در قبال این موارد اتخاذ کند.
اگر موضوع مطالبات روسها در مذاکرات وین نیز بهصورت کامل حلوفصل شود، عدم حل نهایی موارد اختلافی با آمریکا منجر به عدم انعقاد توافق نهایی نخواهد شد. بنابراین باید ضمن رصد دقیق رفتار و مواضع روسیه در مذاکرات وین، اصلیترین تمرکز خود را بر روی موارد اختلافی باقیمانده با آمریکا و تروئیکای اروپایی بگذاریم. در این صورت، قادر به مدیریت صحنه مذاکرات بر اساس منافع ملی و خطوط قرمز راهبردی کشورمان خواهیم بود.
آمریکا , برجام , مذاکرات وین
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.