گروه سیاسی
جهاد سازندگی صرفا یک تشکل ساختاری نیست بلکه گفتمانی در نظام اسلامی است که به فراتر از انجام مسئولیت معمول می‌اندیشد و بنا دارد به‌منظور کمک به همنوع خود تن زمینی را به رنج بیندازد و این رویه معمول نیست مگر آنکه روح بزرگ باشد؛ این قاعده مکتب عاشوراست: «روح که بزرگ باشد، تن به‌زحمت می‌افتد.» کم نیستند کسانی که در مسیر حسین بن علی گام برمی‌دارند و بنا دارند جمهوری اسلامی ایران را به گفته حاج قاسم عزیز «قرارگاه حسین بن علی» است، آباد کنند ازاین‌جهت بدون هیچ چشمداشت و انتظار غیرمعقولی از دولت جمهوری اسلامی ایران درصدد خدمت به مردم در جای‌جای سرزمینمان هستند. با پیروزی انقلاب اسلامی درحالی‌که فقط چهار ماه از نظام سیاسی نوپای حاکم می‌گذشت، امام خمینی (ره) در ۲۶ خرداد ۱۳۵۸، ضرورت تشکیل جهاد سازندگی را به‌منظور آبادانی روستاها اعلام کرد و در پی این پیام، جهاد سازندگی در ۲۷ خرداد تشکیل شد.
اساسنامه جهاد سازندگی آن‌طور که در دانشنامه فقه و اصول و علوم حوزوی آمده است، ۲۷ شهریور ۱۳۵۸ به تصویب هیئت‌وزیران رسید و طبق این اساسنامه، هدف از تشکیلِ جهاد سازندگی، بسیج امکانات و استعدادهای مردم و دولت برای همکاری در امور تهیه و اجرای سریع طرح‌های سازندگی با توجه و تأکید بر نیازهای روستاها و نقاط دورافتاده مملکت اعلام شد. همچنین شورای عالی جهاد، مسئولیت بررسی برنامه‌ها و طرح‌های پیشنهادی، تصویب طرح‌های مناسب و جلب همکاری مردم برای اجرای طرح‌ها را برعهده داشت. این وظایف را شوراهای جهاد سازندگی استان و شهرستان، در سطح محدودتری، به‌عهده داشتند. در اواخر ۱۳۵۸ پس از استعفای دولت موقت، جهاد سازندگی تحت نظر شورای انقلاب درآمد و به‌صورت نظام شورایی اداره شد.
بعد از یک دهه و پس از فرازوفرود فراوان، نهایتا قانون «تفکیک وظایف وزارتخانه‌های کشاورزی و جهاد سازندگی» مشتمل بر ماده واحده و هشت تبصره در جلسه علنی روز یک‌شنبه ۱۱ شهریور ۱۳۶۹ مجلس شورای اسلامی تصویب و ۲۶ شهریور همان سال به تأیید شورای نگهبان رسید و بر اساس آن کلیه امور مربوط به زراعت، آب‌وخاک داخل مزرعه (و هیئت‌های هفت‌نفره) بر عهده وزارت کشاورزی و امور مربوط به حفظ، احیا  و گسترش و بهره‌برداری از منابع طبیعی (جنگل، مرتع و شیلات، آبخیزداری) کلیه امور دام و طیور و عمران روستایی، بهسازی، صنایع روستایی، وآ برسانی‌روستاها بر عهده جهاد سازندگی قرار گرفت. اما این پایان ماجرا نبود چراکه یک دهه بعد قانون «تشکیل وزارت جهاد کشاورزی» مشتمل بر ۱۵ ماده و۶تبصره در جلسه علنی روز سه‌شنبه ۶ دی ۱۳۷۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی و چهار روز بعد به تأیید شورای نگهبان رسید. در ماده یک این قانون تصریح شده بود در راستای اصلاح و بهسازی تشکیلات دولت و به‌منظور فراهم آوردن موجبات توسعه پایدار کشاورزی و منابع طبیعی و افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی در جهت تأمین امنیت غذایی، رشد سرمایه‌گذاری، عمران و توسعه روستاها و مناطق عشایری و در جهت انسجام بخشیدن به برنامه‌ها و سیاست‌ها و رعایت پیوستگی وظایف و استفاده بهینه از امکانات و نیروی انسانی موجود، وزارتخانه‌های کشاورزی و جهاد سازندگی ادغام و وزارت جهاد کشاورزی با کلیه اختیارات و وظایفی که وزارتخانه‌های مذکور به‌موجب قوانین و مقررات مختلف دارا بوده‌اند تشکیل می‌شود.
بر اساس ماده ۳ این قانون نیز، کلیه امکانات، اعتبارات، تعهدات، اموال و دارایی‌ها و کارکنان وزارتخانه‌های کشاورزی و جهاد سازندگی به وزارت جهاد کشاورزی منتقل شد و طبق تبصره این ماده نیز به دولت اجازه داده شد به‌منظور بهبود ساختار نیروی انسانی وزارت جهاد کشاورزی و واحدهای تابعه آن با پیش‌بینی ساز و کارتشویقی مناسب نسبت به بازخریدی و یا بازنشسته کردن کارکنان مازاد با توافق طرفین و یا انتقال آنان به سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها اقدام کند. طبق ماده ۹ نیز کلیه وزارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی که به‌نوعی مبادرت به انجام فعالیت‌های کشاورزی می‌کنند، موظف‌اند فعالیت‌های خود را در چارچوب سیاست‌های وزارت جهاد کشاورزی انجام دهند.
هدف از تشکیل جهاد سازندگی در ابتدای انقلاب در حالی «بسیج امکانات و استعدادهای مردم و دولت برای همکاری در امور تهیه و اجرای سریع طرح‌های سازندگی با توجه و تأکید بر نیازهای روستاها و نقاط دورافتاده مملکت» اعلام شده بود که این روزها وزارت جهاد کشاورزی رسالت خود را «تأمین امنیت غذایی مردم» می‌داند و معتقد است در تأمین امنیت غذایی چهار محور اساسی حفظ منابع پایه، مدیریت بر زمین، آب‌وخاک، مدیریت بر تولید و کشت، مدیریت بر منابع و نهاده‌ها، مدیریت بر بازار عرضه و مسائل اقتصادی تولید وجود دارد که در صورت حصول این چهاراصل را در کنار هم، امنیت غذایی تأمین خواهد شد.از طرفی گروه‌های جهادی در گوشه‌کنار سرزمین اسلامی ایران در حال خدمت به مردم هستند ازاین‌جهت، ضرورت ساماندهی آ‌‌ن‌ها و به‌نوعی احیای جهاد سازندگی ضرورتی انکارناپذیر است. ازاین‌جهت سید ابرهیم رئیسی ۹ مهر ۱۴۰۰ در دیدار نخبگان، علما، ایثارگران و نمایندگان اقشار مردم کهگیلویه و بویراحمد اعلام کرد جهاد سازندگی سامان دادن به نیرو‌های کارآمد جوان جهادی است برای آباد کردن روستا و آباد کردن مناطق محروم. این روحیه را امام (ره) سامان دادند با تشکیل جهاد سازندگی. تصور این بود که برخی فکر می‌کردند با ادغام جهاد در کشاورزی هم جهاد می‌ماند و هم کشاورزی؛ هر دو می‌توانند باهم کار را پیش ببرند. اما مرور زمان نشان داد که مسئله جهاد با این قضیه از آن غفلت شده است. ما باید بخش جهادی کشاورزی، بخش جهادی روستا و آباد کردن مناطق محروم را احیا کنیم و این هم با احیای مجموعه جهاد سازندگی است که در دستور کار دولت قرار دارد و به همین زودی جهاد سازندگی احیا خواهد شد.
علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت نیز روز سه‌شنبه ۲۱ دی ۱۴۰۰ در بخشی از نشست خبری هفتگی در خصوص احیای جهادسازندگی گفت: موضوع احیای عملکرد‌های جهاد سازندگی یک موضوع جدی در دولت است که رئیس‌جمهور هم بر آن تأکید دارند. در این زمینه ایشان دستوراتی داده‌اند و در حوزه معاون اول طرح‌ها و سازوکار‌هایی برای احیای این موضوع آماده و بر اساس آن تشکیل شورای عالی جهاد سازندگی به ریاست رئیس‌جمهور و به‌منظور حمایت از همه گروه‌های جهادی و بسیج سازندگی به تصویب شورای عالی اداری رسیده است. دبیرخانه این شورا به‌زودی شکل‌گرفته و با تشکیل جلسه اقدامات لازم در این خصوص عملیاتی خواهد شد.
آنچه مهم به نظر می‌رسد ماهیت جهاد سازندگی مدنظر مسئولان برای احیاست؛ به‌زعم خبرگان باید آن  «جهاد سازندگی»ای احیا شود که برای خدمت به مردم شب‌وروز نشناسد و منتظر عدِه و عُده دولت نباشد بلکه خودجوش و برای رضای خدا در تلاش برای آبادانی قرارگاه حسین‌بن‌علی اقدام جهادی کند.