پیدا و پنهان بودجه فرهنگی ۱۴۰۱
گروه فرهنگی
همانطور که پیشتر در این صفحه اشاره کردیم، بودجه فرهنگی نهایتا دو درصد از کل بودجه کشور را به خود اختصاص میدهد. مینویسیم نهایتا چون با محاسبه میزان بودجه اختصاصیافته به نهادهای فرهنگی، این رقم چیزی در حدود یک درصد است. با احتساب بودجه نهادهای در حقیقت فرهنگی که جزء نهادهای فرهنگی بهحساب نمیآیند، مانند وزارت آموزشوپرورش و مراکز فرهنگی که تحت نظارت نهادهای غیرفرهنگی، مانند نیروهای مسلح هستند، رقم بودجه فرهنگی کل کشور به دو درصد میرسد. در کنار این آمار، باید این را هم لحاظ کرد که کلیه سازمانها مجازند دو درصد از بودجه خود را صرف امور فرهنگی سازمان کنند. پرواضح است که مقایسه بودجه دودرصدی فرهنگی با وضعیت بد معیشتی و نتیجهگیری از این قیاس، آدرس غلط دادن است. در مورد بودجه فرهنگی سال ۱۴۰۱ حقایقی وجود دارد که مرور آنها خالی از لطف نیست.
یک. کل بودجه فرهنگی امسال نسبت سال گذشته کاهش داشته است. از ۱۵۰۵ هزار میلیارد تومان رقم کل بودجه عمومی، ۲۲ هزار و ۹۴۰ میلیارد تومان بودجه فرهنگی است که نسبت به قانون بودجه امسال ۱٫۳ درصد کاهش داشته است. ازآنجاییکه برخی با مطرح کردن بودجه سازمانهای خاص فرهنگی، عملا تصویری متفاوت از بودجه سال آینده میسازند، این نکته حائز اهمیت است که مقوله فرهنگ با تمام عرض و طولش سهم کمتری از بودجه نسبت به امسال دارد. البته این رقم، مربوط به بودجه نهادهای فرهنگی است و همانطور که ابتدای متن اشاره شد نمیتواند بیانگر کل بودجهای باشد که به فرهنگ، با تعریفی وسیعتر تعلق میگیرد. در این لایحه بودجه کل نهادهای فرهنگی، ذیل ۱۰ نهاد تجمیع شدهاند. در این میان سازمان تبلیغات اسلامی، با بیست زیرمجموعه بیشترین زیرمجموعه را دارد و بودجه ۱۵۳۴ میلیارد تومانی خود را در میان تمام این بیست نهاد مختلف توزیع میکند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ۱۷ نهاد و دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با ۷ نهاد، در رتبههای بعدی بیشترین تعداد زیرمجموعهها هستند. این کاهش ۱٫۳ درصدی بودجه فرهنگی، باوجود افزایش هفتدرصدی بودجه عمومی کشور است. این رقم، هنوز بدون در نظر گرفتن تورم میباشد.
دو. افزایش پنجاهوشش درصدی بودجه صداوسیما را میتوان متأثر از دو عامل دانست. اول، مصوبه سال گذشته مجلس تحت عنوان حمایت از تولید محتوای فرهنگی و هنری در فضای مجازی توسط صداوسیما بود که مستوجب افزایش تخصیص اعتبار به این نهاد است. صداوسیما تا پیشازاین، این مسئولیت یا اختیار را نداشت. عامل دوم، میتواند نشان از تغییر رویکرد دولت سیزدهم به صداوسیما باشد و این افزایش بودجه، بیانگر افزایش اعتماد و همکاری دولت با رسانه ملی است. صداوسیما با توجه به عرض و طولی که دارد و ازنظر تعداد زیاد کارمندان در میان سازمانهای کشور شهره است، همواره از بودجه کم ناراضی بود. عدم تخصیص کافی بودجه به صداوسیما، این سازمان را دائما به تبلیغات و آگهیهای بازرگانی وابستهتر میکرد. این وابستگی خود مولد مشکلات دیگری بود. سازمانی که به تبلیغات وابسته باشد، کنترلی روی آنها ندارد.
این خود باعث بروز انواع و اقسام پیامهای غلط و مسائلی که خلاف سیاستهای این سازمان و حتی سیاستهای فرهنگی کلی نظام جمهوری اسلامی است میشد.
البته بسیار بعید است که با این افزایش بودجه، وابستگی سازمان به آگهیها کاهش پیدا کند. مشکل اصلی سازمان صداوسیما، درست مثل مشکل تمام سازمانهای فرهنگی، در بودجه نیست. رسانه ملی نیاز به رویکردهای نوین، ذائقهشناسی مخاطبان، شناخت درست افکار عمومی، فضای حتیالمقدور باز رسانهای و چابکسازی خود دارد. امید به پیگیری بیشتر این رویکردها، در دوره ریاست جبلی بر این سازمان بسیار بیشتر شده است و میتوان امیدوار بود این افزایش بودجه هم در مسیر همین تحولات بوده باشد. هماکنون بخش عمده بودجه سازمان، مربوط به تولید برنامه است. به گزارش دنیای اقتصاد «در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۴۰۰ سهم سازمان صداوسیما برای تولید برنامههای صوتی و تصویری را معادل ۲هزار و ۶۱۹ میلیارد تومان در نظر گرفته بود که این میزان، درنهایت به رقمی برابر با ۳ هزار و ۳۸۴میلیارد تومان رسید.»
سه. از میان ۲۲ هزار و ۹۴۰ میلیارد تومان بودجه نهادهای فرهنگی، سهم دستگاههای مذهبی، ۷۲۵۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان است که معادل تقریبا یکسوم کل بودجه فرهنگی است. این محاسبه برخی از رسانهها است اما در این مبلغ، بودجه سازمان تبلیغات اسلامی هم بهطور کامل محاسبهشده که اینیک خطای عجیبوغریب محاسباتی است.
سازمان تبلیغات، تشکیلاتی عظیم است که به هیچ رو منحصر در فعالیتهای مذهبی نمیشود. صرفا بهعنوان نمونه، انتشارات امیرکبیر و سوره مهر اکنون دو زیرمجموعه این سازماناند. حوزه هنری خودسازمانی با فعالیتهای گوناگون است.
پلتفرمهای ویاودی مثل فیلمگردی و شرکتهای گوناگون که مطلقا فعالیت مذهبی ندارند زیرمجموعه این سازمان بهحساب میآیند. پس نمیتوان سازمان تبلیغات را در ردیف نهادهای مذهبی دانست. برخی نهادهای مربوط به حوزه علمیه همچون مرکز خدمات حوزههای علمیه افزایش دو برابری بودجه داشتهاند.
به هر رو، مشکل ساختار فرهنگی کشور، بیش از آنکه به افزایش یا کاهش بودجه بستگی داشته باشد، برخاسته از آرایش فرهنگی کشور است. موازیکاری و سازمانها و شوراهای متعدد و ناکارآمد و با مأموریتهای سازمانی نامعلوم یا ناقص، بیش از هر چیز نفس نهاد فرهنگ کشور را گرفته است. به همین ترتیب مشکلات اقتصادی هم برای حل شدن بسیار کمتر ازآنچه نمایانده میشود، معطل بودجهاند. بودجه پیش از آنکه زیاد باشد، باید کارآمد باشد.
اصلاح بودجه , بودجه 1401 , بودجه فرهنگی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.