نفیسه امامی 
ترکیه بار دیگر گرفتار بحران ارزی شده است به‌طوری‌که لیر این کشور از ابتدای سال جاری بیش از ۴۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار آمریکا ازدست‌داده است. طی چند سال گذشته، اقتصاد این کشور شاهد نرخ بالای تورم و سقوط شدید ارزش پول ملی خود بوده است. ترکیه در سال ۲۰۱۸ هم بحران ارزی را تجربه کرد و حالا در سال ۲۰۲۱ میلادی نیز با بحران ارزی دیگر مواجه شده و یک دلار آمریکا با بیش از ۱۲ لیر ترکیه معامله می‌شود.   
بر اساس آمارهای رسمی ترکیه باوجود بحران فعلی، نرخ تورم در این کشور به حدود ٢٠ درصد رسیده است درحالی‌که هدف تورمی ترکیه پیش‌تر ۵ درصد اعلام‌شده بود.
چرا ارزش لیر کاهش یافت؟
مشکلات اخیر پول ملی ترکیه پس‌ازآن آغاز شد که بانک مرکزی ترکیه در ۱۸ نوامبر نرخ بهره را یک درصد کاهش داد و اعلام کرد در دسامبر دوباره نرخ‌ بهره را پایین می‌آورد. بانک مرکزی سه بار میزان بهره بانکی را در این کشور کاهش داد و در پی آن سقوط ارزش لیر شتاب بیشتری گرفت و قیمت کالا و اقلام مورداستفاده مردم را بالا برد.  همزمان با سقوط ارزش لیر در برابر ارزهای مهم بین‌المللی در ماه‌های اخیر، کارشناسان اقتصادی نسبت به مشکلات فزاینده اقتصادی و افزایش قیمت‌ها در ترکیه هشدار داده و علت این مسئله را به سیاست‌های نادرست پولی دولت این کشور نسبت دادند.
 رتبه اول سرمایه‌گذاری خرید ملک درترکیه به نام ایران
هم‌اکنون ارزش لیر در برابر دلار به پایین‌ترین سطح سقوط کرده و نرخ هر دلار را به حدود ۱۲ لیر رسانده است، هرچند که این تفاوت به ۱۵ لیر هم رسید اما مجددا خود را اصلاح کرد. در این شرایط ارزش سایر ارزها در قیاس با لیر ترکیه بالا رفته و قدرت خرید را برای آن‌ها افزایش داده است و همین موضوع فرصت و انگیزه زیادی را برای خروج سرمایه‌ از کشور فراهم آورده است. 
از سوی دیگر با کاهش ارزش پول ملی در ایران و همزمانی آن با تبلیغات گسترده خرید مسکن در ترکیه و اعطای اقامت و شهروندی به خریداران، ایرانی‌های زیادی در ترکیه اقدام به سرمایه‌گذاری و خرید ملک کردند به‌طوری‌که امروز اولین خریداران املاک این کشور محسوب می‌شوند و گوی سبقت را از عراق ربوده‌اند. 
ایرانی‌ها در سال ۲۰۱۸ در ترکیه ۳ هزار و ۶۵۲ ملک خریدند، سال ۲۰۱۹ این تعداد به ۵ هزار و ۴۲۳ ملک افزایش پیدا کرد و در سال گذشته میلادی بیش از ۷ هزار ملک در ترکیه توسط مردم ایران خریداری‌شده است. علاوه بر این طی ۹ ماه اول سال ۲۰۲۱ هم نزدیک به ۶ هزار ملک توسط ایرانی‌ها در این کشور به‌عنوان سرمایه‌گذاری خریداری‌شده است.
مهرداد سعادت، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه با تأکید بر ممانعت از انجام سرمایه‌گذاری ناآگاهانه در شرایط فعلی ترکیه اعلام کرده است: «پیشنهاد می‌کنم مردم به‌جای خرید ملک در ترکیه، اقدام به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تولیدی مشترک بین دو کشور کنند؛ چراکه امنیت سرمایه‌گذاری در این شیوه بیشتر از سایر روش‌ها است.»
این در حالی است که در صورت تداوم افت ارزش پول ملی ترکیه، امکان خروج منابع ارزی و جذابیت سرمایه‌گذاری از کشورمان به کشور دوست و همسایه غربی بیشتر فراهم می‌شود و این مسئله در شرایط کنونی اقتصادی و کمبود منابع ارزی در کشور به ضرر ما و به نفع ترکیه خواهد بود.  
  کاهش ذخایر ارزی در ترکیه 
سیامک کاکایی، کارشناس مسائل ترکیه در گفت‌وگو با «رسالت» با اشاره به روند کاهشی ارزش لیر ترکیه گفت: در ماه‌های اخیر سقوط ارزش لیر به شبه بحران در این کشور تبدیل‌شده است چون در چهار سال گذشته ارزش لیر ترکیه در حدود سه برابر کاهش پیداکرده و این مسئله هم دلایل متعددی داشته است. یکی ازدلایل مهم افت ارزش لیر اتخاذ سیاست‌های اقتصادی اردوغان درباره کاهش نرخ بهره بود که منتهی به خروج سرمایه از بانک‌ها به سمت تولید نشد. 
وی ادامه داد: هزینه‌هایی که دولت ترکیه در سال‌های اخیر در بخش نظامی به وجود آورده در کاهش منابع ارزی این کشور مؤثر بود، اما علاوه بر این، وجود شرایط کرونایی بر کاهش درآمدها به‌خصوص بخش توریسم این کشور اثر گذاشت. ذخایر ارزی ترکیه در سال‌های گذشته کاهش پیدا کرد و به‌موازات این موضوع میزان بدهی‌های این کشور هم بالا رفت. این مسائل برافت ارزش لیر مؤثر بود و قدرت خرید مردم را کاهش داده است. 
کاکایی با اشاره به میزان سرمایه‌گذاری‌های بالا در سال‌های گذشته در این کشور گفت: سیاست‌های دولت ترکیه باعث خروج سرمایه از این کشور شده است. اکنون ریسک سرمایه‌گذاری در ترکیه افزایش پیداکرده و اگر این عدم اطمینان تداوم داشته باشد، دولت مجبور می شود به بازسازی آن کمک نماید. 
وی با اشاره به‌احتمال تداوم افت ارزش لیر ترکیه گفت: اگر هزینه‌های دولت ترکیه رو به افزایش باشد و ذخایر ارزی هم کاهش پیدا کند، روند نزولی نرخ لیر ادامه خواهد داشت. دولت ترکیه اعلام کرده با کاهش نرخ بهره بازار را به تثبیت می‌رساند اما ارزش هر ۴ لیر ترکیه در برابر یک دلار در سال‌های قبل به ۱۲ لیر در برابر یک دلار در شرایط فعلی رسیده است.   
 استفاده ترکیه از ذخایر ارزی کشورها
جلال ابراهیمی، رئیس خانه تجارت ایران و ترکیه نیز به استقبال خریداران ایرانی از خرید ملک و سرمایه‌گذاری در این کشور اشاره کرد و به «رسالت» گفت: ایرانی‌ها به‌طور میانگین املاکی از ۲۰۰ هزارتا یک‌میلیون دلار در ترکیه خریده‌اند. اگر سرمایه‌گذاران ایرانی ملک را به دلار خریده باشند، متضرر نمی‌شوند چون ارزش دلار افزایش پیداکرده است.
وی تصریح کرد: اگر خریداران ملک قبل از پایان ۵ سال اقدام به فروش آن کنند، متضرر می‌شوند چون باید ملک را به لیر و حتما به یک ترک بفروشند اما اگر بعد از گذشت ۵ سال ملک خود را به فروش برسانند می‌توانند به دلار و یا هر ارز دیگری به فروش برسانند که با افزایش نرخ دلار متضرر نخواهند شد.
ابراهیمی یادآور شد: طبق قوانین کشور ترکیه، افراد در صورت سپرده‌گذاری ۲۰۰ هزار دلاری در بانک‌های ترکیه و یا خرید ملک به این میزان بعد از گذشت ۵ سال، امکان گرفتن اقامت را پیدا می‌کنند و چنانچه املاکی باارزش ۵۰۰ هزار دلار به بالا خریداری کنند و یا پول نقد به همین میزان در بانک سپرده‌گذاری نمایند، بعد از گذشت ۵ سال شهروندی ترکیه را دریافت می‌کنند. 
رئیس خانه تجارت ایران و ترکیه ادامه داد: هدف دولت ترکیه از وضع چنین قوانینی استفاده از ذخایر ارزی کشورهای دیگر است. ترکیه به دلار نیازمند است چون پرداخت‌های این کشور به بانک جهانی به دلار است و به همین علت نیاز به تزریق دلار از کشورهای دیگر است.
وی نوسانات ارزی را برای سرمایه‌گذاران در ترکیه مشکل‌ساز ندانست و افزود: ایرانیانی که آگاهانه پول خود را در بانک‌های ترکیه سپرده کرده‌اند تا اقامت بگیرند و یا از طریق ثبت شرکت تجاری با کشورهای ثالث انجام می‌دهند، در شرایط فعلی با ضررهای مالی مواجه نمی‌شوند.وی با تأکید بر ضرورت افزایش آگاهی برای خرید ملک در ترکیه گفت: خریداران ایرانی باید توجه داشته باشند که براساس تبلیغات شبکه‌های ماهواره‌ای و نمایش‌خانه‌های لاکچری اقدام به خرید ملک نکنند . ترکیه از هر فرصتی برای تبلیغ استفاده می‌کند و در این زمینه هم موفق عمل کرده است. 
  اقتصاد ترکیه به کاهش ارزش لیر عادت دارد
رضا کامی، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و ترکیه نیز در گفت‌وگو با «رسالت» با اشاره به اینکه با کاهش ارزش لیر قیمت‌ها در ترکیه افزایش پیدا می‌کند، گفت: اگر شخصی در ماه‌های گذشته خانه‌ای در ترکیه خریداری کرده باشد، اکنون رقم آن بالاتر رفته و از این نظر متضرر نمی‌شود چون با کاهش ارزش پول ملی این کشور، خانه و کالا گران‌تر می‌شود. وی اضافه کرد: در حوزه تجارت میان ایران و ترکیه هم به علت کاهش ارزش پول ملی این کشور، تقاضا برای واردات از ترکیه بالا می‌رود چون با افت ارزش لیر، ارزش دیگر ارزها در قیاس با لیر بالاتر می‌رود و تجارت با این کشور به‌صرفه‌تر خواهد بود. عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و ترکیه، بابیان اینکه اقتصاد ترکیه به کاهش ارزش لیر و متعاقب آن افزایش قیمت‌ها عادت دارد، گفت: درصورتی‌که ارزش لیر کاهش پیدا می‌کرد اما قیمت‌ها ثابت می‌ماند، سرمایه‌گذاران متضرر می‌شدند. علاوه بر این در صورت بروز رکود سنگین در این کشور و عدم وجود خریدار در بازار، سرمایه‌گذاران دچار ضرر مالی می‌شدند اما اکنون چنین وضعیتی حکم‌فرما نیست.