گروه سیاسی
«بسیج به معنی حضور و آمادگی در همان نقطه‌ای است که اسلام و قرآن و امام زمان ارواحنافداه و این انقلاب مقدس به آن نیازمند است؛ لذا پیوند میان بسیجیان عزیز و حضرت ولی‌عصر ارواحنافداه – مهدی موعود عزیز – یک پیوند ناگسستنی و همیشگی است؛» این بخشی از بیانات رهبر حکیم انقلاب است که سوم آذر ۱۳۷۸ در دیدار جمعی از بسیجیان به آن اشاره کردند و به‌نوعی فلسفه وجودی بسیج را تبیین فرمودند چه آنکه نگاه‌های مختلفی بعضا دیده می‌شود اما آنچه ماهیت بسیج را مشخص می‌کند همان «حضور و آمادگی در همان نقطه‌ای است که اسلام و قرآن و امام زمان ارواحنافداه و این انقلاب مقدس به آن نیازمند است.» 
ایشان در همان دیدار فرمودند «بسیجی، یک عنوان ارزشمند و والاست. بسیجی، یعنی دل‌باایمان، مغزمتفکر، دارای آمادگی برای همه میدان‌هایی که وظیفه‌ای انسان را به آن میدان‌ها فرامی‌خواند. این معنای بسیجی است. همه جوانان، همه انسان‌ها و همه مردان و زنانی که در این کشور دلشان با نور ایمان، منور است، در قبال مسئولیت عظیمی که بر دوش ملت ایران نهاده شده است احساس وظیفه می‌کنند. این پرچم پرافتخاری که دست ملت ایران سپرده‌شده است؛ یعنی پرچم سربلندی اسلام، پرچم عزت اسلام، پرچم نام‌آوری و شکست‌ناپذیری اسلام؛ این‌ها امروز دست ملت ایران است. همه‌کسانی که نسبت به این وظیفه بزرگ، احساس مسئولیت می‌کنند،
 در حقیقت بسیجی هستند. هرجا وظیفه‌ای باشد انسان بسیجی در میدان آن وظیفه، حاضر است.
 عزیزان من! یک روز دشمنان اسلام و دشمنان دین به خود نوید می‌دادند که از اسلام خبری نیست. در آن روز کسانی که دلشان به عشق اسلام می‌تپید، مجبور بودند در مقابل تهاجم دشمنان اسلام، خود را این گوشه و آن گوشه پنهان کنند! مسلمان، این گستاخی و دلیری را نداشت که بگوید من مسلمانم! سران کشورهای اسلامی سعی می‌کردند هرچه بیشتر خود را به شکل و رنگ آن‌کسانی که می‌خواستند در دنیا نامی از اسلام نباشد، درآورند! عزت اسلام را با ذلت خود پنهان کرده و اهل اسلام را ذلیل کرده بودند.»
رهبر حکیم انقلاب در دیدارهای مختلف با بسیجیان، ابعاد مختلف بسیج را به‌زعم ایشان یکی از «پدیده‌های شگفت‌آور دوران انقلاب بود» تشریح و تبیين می‌کنند. ایشان سوم آذر ۱۳۹۵ در دیدار جمعی از بسیجیان فرمودند «بسیج یکی از آن پدیده‌های شگفت‌آور دوران انقلاب بود؛ امام بزرگوار از طرف پروردگار ملهم شد به این‌که این اقدام را بکند؛ بسیج بیست‌میلیونی که ایشان اعلان کردند و سازمان بسیج که تشکیل شد، خیلی کار بزرگی بود. اصلامعنای این کار چه بود؟ معنای این کار این بود که خدای متعال به امام بزرگوار این تعلیم را داد، این الهام را کرد که سرنوشت انقلاب را بسپرد دست جوان‌ها؛ نه‌فقط جوان‌های آن روز. وقتی جوان‌ها وارد میدان شدند، این امانتی را که دست آن‌ها سپرده‌شده است، این اعتمادی را که به آن‌ها شده است، دست‌به‌دست در طول زمان به یکدیگر منتقل می‌کنند و همین اتفاق افتاده است. شاید نود درصد شماها که اینجا هستید، نه دوران امام را دیده‌اید، نه امام را مشاهده کرده‌اید، اکثرتان جنگ را ندیده‌اید، اما روحیه، همان روحیه است. نه این‌که من از اظهاراتی که این جوان‌های عزیزمان اینجا کردند این را الهام بگیرم؛ نه، من اطلاع دارم، من مرتبطم با جوان‌ها. روحیه‌ امروز جوان‌های ما همان روحیه‌ جوان‌های آن‌وقت است؛ با این تفاوت که آن‌ها آن‌وقت در وسط کوره‌ انقلاب بودند، امروز آن‌شرایط نیست درعین‌حال آن روحیه هست. تفاوت دیگر این‌که بصیرت و آگاهی و تجربه‌ای که جوان‌های ما امروز دارند، آن روز وجود نداشت؛ یعنی ما پیش رفته‌ایم. امام سرنوشت انقلاب را سپرد به شما جوان‌ها و هر مجموعه‌ جوانی، هر نسلی، وقتی از جوانی پا می‌گذارد به میانسالی، درواقع این امانت را تحویل می‌دهد به نسل جوان بعد از خودش و این سلسله تمام‌نشدنی است.»
ناخدای انقلاب اسلامی در همان جلسه به‌شرط پیروزی بسیج اشاره کردند و فرمودند «یک نکته‌ دیگر این است که قطعا حرکت بسیجی در کشور ما پیروز است. شرط اصلی‌ای که این پیروزی دارد این است که همه‌ ما -جوان‌ها و غیر جوان‌ها- تقوا را و حسن عمل را برای خودمان یک وظیفه بدانیم. تقوای شخصی و تقوای اجتماعی و گروهی هرکدام معنایی دارد؛ حالا من درباره‌ تقوای گروهی هم‌صحبت کرده‌ام، عرایضی کرده‌ام و دیگر نمی‌خواهم تکرار کنم. تقوا لازم است؛ خودتان را مراقبت کنید؛ هم مراقبت شخصی کنید، هم مراقبت گروهی کنید. اگر این طور شد، خدا فرمود: اِنَّ اللهَ مَعَ الَّذینَ اتَّقَوا وَ الَّذینَ هُم مُحسِنُون؛ (۴) کسانی که تقواپیشه کنند و نیکو عمل بکنند، مَعَ الَّذینَ، خدا با این‌هاست. این‌که خدا با یک جمعی باشد خیلی مسئله‌ مهمی است.»
رهبر حکیم انقلاب ۱۸ مهر ۱۳۷۱ در جریان بازدید از پایگاه هوایی شهید بابایی اصفهان به موضوع مهم دیگری اشاره و به این شائبه که چه نیازی به نیروی نظامی و بسیج هست، پاسخ فرمودند «ممکن است در تبلیغات جهانی، جمهوری اسلامی ایران را به نظامی‌گری متهم کنند که این هم جزئی از هوچیگری تبلیغاتی استکبار جهانی است. ما امکانات نظامی را برای تجاوز به دیگران نمی‌خواهیم. ما ارتش و سپاه و بسیج را هرگز برای دست‌اندازی به همسایگان نخواسته‌ایم و نمی‌خواهیم؛ اما نظام اسلامی به خاطر طبیعت ظلم‌ستیزش، با ظالمان و مستکبران همیشه روبه‌روست و باید بتواند از خود و حقیقت ارجمندی که در اختیار اوست دفاع کند. دشمنان خیلی می‌خواستند و می‌خواهند که جمهوری اسلامی قدرت دفاع خود را از دست بدهد تابه آسانی بتوانند به خواسته‌های شوم خودشان جامه عمل بپوشانند. بااین‌همه، ما با این حرف‌ها خام نمی‌شویم. ارزش جنجال‌های تبلیغاتی وابسته به استکبار جهانی، مساوی با صفر است.»
حال با عنایت به ماهیت و فلسفه وجودی بسیج باید این گزاره مورد تأکید رهبر حکیم انقلاب مورد نیروهای دفاعی قرار گیرد که ۵ مهر ۱۳۶۸ در دیدار اقشار مختلف مردم فرمودند «اداره و تربیت بسیج، در حدود نیمی از مأموریت و مسئولیت سپاه پاسداران است.»
اهمیت این مسئله آنجایی است که طبق فرمایش ایشان (۶ تیر ۱۳۶۸ در دیدار جمعی از بسیجیان سراسر کشور)، «آن چیزی که انقلاب ما به او تکیه می‌کند، نیروی «بسیج» است.»