نفیسه امامی 
برنج یکی از محصولات استراتژیک کشور است که جزء وعده‌های اصلی غذایی خانوارها محسوب می‌شود اما این محصول مهم و پرمصرف، روند افزایش قیمتی را از مرداد تا مهر امسال پیدا کرد و توانست رکورد گرانی را بشکند و به مرز ۶۰ هزار تومان در هر کیلو برسد که رشد قابل‌ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. برای گرانی برنج ایرانی در ماه‌های اخیر دلایلی ازجمله کاهش میزان کشت به علت کاهش بارندگی، افزایش هزینه‌های تولید و ممانعت از واردات برنج برای ۴ ماه اعلام می‌شود. 
بر اساس اعلام وزارت نیرو، بارندگی امسال با کاهش ۵۰ درصدی روبه‌رو شد و پیش‌بینی می‌شود خشکسالی تولید این محصول را ۲۰ درصد کاهش دهد. از سوی دیگر با کاهش عرضه برنج داخلی، ممنوعیت واردات در فصل برداشت به مدت ۴ ماه از اوایل مرداد آغاز و تا پایان آبان ادامه پیدا کرد که باعث گرانی بیشتر قیمت برنج در بازار شد.
گزارشی که اخیرا مرکز آمار ایران در رابطه با متوسط اقلام خوراکی اعلام کرد نشان می‌دهد که در رابطه با وضعیت برنج، تورم با شدت بیشتری رشد کرده است؛ به‌طوری‌که برنج ایرانی که در شهریورماه سال گذشته به‌طور متوسط هر کیلو ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت داشته در مردادماه امسال به بیش از ۳۸ هزار و ۶۰۰ تومان رسیده و در شهریورماه نیز متوسط قیمت تا حدود ۴۳ هزار تومان بوده است.
قیمت برنج خارجی نیز افزایش ۲۴/۷ درصدی در مقایسه با مهر پارسال ثبت‌شده است، هر کیلو برنج خارجی در مهر سال گذشته ۲۱ هزار و ۱۰۰، شهریورماه ۲۵هزار و ۹۰۰ و در مهرماه ۲۶هزار و ۴۰۰ تومان بوده است که البته در ماه گذشته تا بیش از ۳۰ هزار تومان رفته که نشان از تورم ماهانه ۱/۸ و نقطه‌به‌نقطه ۲۴/۷ درصد دارد. برنج خارجی در دو سال اخیر با توجه به حذف ارز ۴۲۰۰ افزایش قیمت داشت ولی این روند افزایشی متوقف نشده است و ادامه دارد.
افزایش هزینه‌های تولید برنج
قاسم علی حسنی، دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی  پیش‌تر درباره دلایل گرانی برنج عنوان کرده بود: «در سال جاری هزینه‌های کارگری بیش از ۲۰۰ درصد افزایش‌یافته، به‌طوری‌که مزد روزانه کارگر از ۲۰۰ هزار تومان به ۵۰۰  تا ۷۰۰ هزار تومان رسیده است.»
وی یادآور شده بود: «هزینه‌های دیگر از قبیل کود، سم و دیگر نهاده‌ها نیز به‌شدت افزایش‌یافته و با توجه به افزایش شدید هزینه‌های جانبی تولید برنج، قیمت برنج ایرانی نیز به‌شدت افزایش‌یافته است.»
یکی از فروشندگان برنج ایرانی درباره دلایل گرانی قیمت برنج به «رسالت» گفت: امسال کشت برنج در مناطق شمالی کشور به علت بی‌آبی کاهش پیدا کرد و بر میزان برداشت برنج تأثیر گذاشت. از سوی دیگر هزینه‌های تولید و دستمزد کارگر هم  بالا رفته است به‌طوری‌که سم علف‌کش از ۵۰ هزار تومان به ۷۵۰ هزار تومان رسیده است. کارخانه‌های خرمن‌کوبی هم هزینه‌های خود را بالابرده‌اند. 
وی اضافه کرد: با توجه به افزایش نرخ دلار، برنج خارجی هم گران شد و بر قیمت برنج ایرانی اثر گذاشت به‌طوری‌که اکنون برنج صدری درجه‌یک کیلویی ۶۰ هزار تومان، هاشمی ۵۲ تا ۵۴ هزار تومان و برنج فجر به ۴۰ هزار تومان رسیده است. امسال برخلاف سال‌های قبل برنج تازه گران‌تر از برنج کهنه شد چون برداشت کمتر از سال‌های قبل بود.
این فروشنده با اشاره به جایگزینی برنج نیم دانه به‌جای برنج معمولی افزود: مردم مجبور به خرید برنج هستند چون وعده اصلی غذایی را تشکیل می‌دهد اما میزان خرید کمتر شده و اگر درگذشته در حجم بالا خرید می‌کردند اکنون کیسه‌ای خریداری می‌کنند. 
 افزایش قیمت برنج در پی ممنوعیت واردات 
هرسال از پایان تیرماه تا ابتدای آذرماه منع واردات برنج اجرا می‌شود، اما امسال به دلیل کاهش تولید و واردات، این ممنوعیت تأثیر زیادی بر قیمت‌ها گذاشت و دولت هم اجازه ترخیص برنج‌های رسوب شده در بازار را نداد. درنتیجه به‌عنوان عاملی مهم بر رکورد رشد قیمت برنج اثرگذار شد.
مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج در گفت‌وگو با «رسالت» درباره دلایل بالا رفتن قیمت برنج طی دو ماه گذشته گفت: ما پیش‌بینی گران شدن قیمت برنج را به دولت دوازدهم اعلام کرده بودیم و در ستاد تنظیم بازار هم عنوان کردیم که با پایان فصل زراعی برنج، قیمت‌ها بالا می‌رود و مبنایی برای قیمت‌های جدید فصل برداشت می‌شود. 
وی با اشاره به اینکه ما پیشنهاداتی به ستاد تنظیم بازار برای جلوگیری از افزایش قیمت برنج ارائه دادیم، گفت: تعادلی که در بازار برنج قبل از جهش قیمت به وجود آمده بود به علت نزدیک شدن قیمت برنج خارجی در کنار برنج ایرانی بود به‌طوری‌که برنج‌های باکیفیت ایرانی با برنج‌های خارجی در حدود ۵ تا ۶ هزار تومان اختلاف قیمت داشتند. در این شرایط هیچ‌کدام برای یکدیگر تهدیدی محسوب نمی‌شدند. 
کشاورز ادامه داد: دوره ممنوعیت واردات برنج از پایان تیرماه آغاز شد و ۴۰۰ هزار تن برنج وارداتی هم به‌طور کامل به مصرف رسیده بود. ما اعلام کردیم چنانچه دوره ممنوعیت برقرار شود کشور دچار کمبود برنج خواهد شد و قیمت به تعادل رسیده برنج ایرانی را تحریک می‌کند. ستاد تنظیم بازار در دولت قبل موافقت گردید ممنوعیت واردات برنج لغو شود اما در دولت فعلی این اجازه داده نشد و متأسفانه با کمبود برنج خارجی، برنج ایرانی صد در صد افزایش قیمت پیدا کرد و حالا باگذشت دو ماه از زمان برداشت برنج همچنان شاهد گرانی آن هستیم. 
وی اضافه کرد: از زمان اعلام ممنوعیت واردات برنج ۸۵ هزار تن برنج در گمرک رسوب شده است و از ابتدای آذرماه امکان واردات آن به کشور فراهم می‌شود و می‌تواند کمبود برنج خارجی را کاهش دهد. همچنین می‌تواند به کاهش نسبی قیمت برنج ایرانی کمک کند و جلوی رشد قیمت آن را بگیرد. 
کشاورز با اشاره به اینکه میزان عرضه برنج بر قیمت آن تأثیرگذار است، افزود: بنا به گفته وزارت جهاد کشاورزی  یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن برنج در سال تولید می‌شود و ۴۰۰ هزار تن هم برنج به کشور وارد می‌گردد. این میزان تولید اگر واقعی باشد باید بر قیمت فروش اثر بگذارد و اگر عرضه مناسب باشد بالطبع قیمت هم مناسب می‌شود. در صورت عرضه صحیح برنج امکان فروش باقیمت‌های مناسب‌تر وجود داشت، اما سیاست‌های اشتباه وزارت جهاد کشاورزی در توزیع برنج باعث بالا رفتن قیمت آن شد.
وی درباره تأثیر رشد هزینه‌های تولید بر قیمت تمام‌شده محصول گفت: افزایش قیمت تمام‌شده برنج ایرانی مربوط به امسال یا سال قبل نیست و هرسال هزینه‌های تولید بالاتر از سال قبل می‌شوند. دلایل این موضوع هم به نداشتن ماشین‌آلات و تجهیزات مناسب برای فرآوری، واردات سموم با ارز آزاد و افزایش دستمزد کارگران مربوط می‌شود. برنامه‌ریزی مناسب برای جبران کسری برنج کشور بهترین ابزار برای به تعادل رسیدن بازار بود اما انجام نگرفت. 
کشاورز، واسطه‌گر یا دلال در زنجیره تولید تا فروش برنج را در قالب سرمایه‌گذار عنوان کرد و افزود: بعضی از کشاورزان امکان نگهداری برنج و فرآوری آن را ندارند و یا به علت نداشتن بضاعت مالی همزمان با شروع زمان کشت، محصول را به‌واسطه گران پیش‌فروش می‌کنند و این اقدام به‌طور سنتی هرسال انجام می‌گیرد. 
وی در پایان عنوان کرد: بعضی از کشاورزان هم با توجه به بالا رفتن قیمت برنج از فروش آن صرف‌نظر کرده تا باقیمت بیشتر محصول را بفروشند. واسطه‌گر و کشاورز باوجود رشد قیمت‌ها به دنبال کسب سود بیشتر بودند و از عرضه برنج به بازار جلوگیری کردند درحالی‌که جهاد کشاورزی نباید اجازه چنین کاری را بدهد زیرا برنج محصولی استراتژیک است و بعد از گندم بیشترین محصول مورداستفاده برای مردم محسوب می‌شود.