تنها در میانه جنگ روایتها
گروه سیاسی
روزی از همین روزها که حاصل رقص سماع زمین به دور خودش بود و ماه و خورشید به مهمانی آسمان آمده بودند، سربازان شاه اسماعیل صفوی در میانه دشت چالدران در بهت و حیرت فرو رفتند، قزلباشهای صفوی درحالیکه از قلب دشمن به سمتشان گلولههای جهنمی نازل میشد نگاه تحقیرآمیزی را تسلیم تیروکمانهای چوبی میکردند حتی برق شمشیر تیز و برنده نیز دیگر برایشان دلبریایی نداشت و هر چرخش شمشیر تکیهای از امیدشان برای پیروز را میبرید. سرباز صفوی درحالیکه فکر میکرد میتوانند عثمانی را با تیروکمان و شمشیر سرجایش بنشاند در چالدران با اژدهایی روبهرو شد که از دهانشان آتش بیرون میآمد، تاجاییکه تنها جرم این آتش کافی بود تا سرنوشت تیر و کمانهای چوبی صفویان را به خاک سیاه بنشاند. در حقیقت آتش توپخانه و سلاحهای مدرن عثمانیها نهتنها در میدان جنگ شیهه اسبان سوارهنظام صفوی را به آسمان بلند کرد بلکه به کابوس شبانه شاه صفوی نیز راه پیدا کرد تا با هر مهمانی ماه، غم جنگ چالدران و توپخانه عثمانی برسرش آوار شود هرچند بعدها فرزند خلفش شاهعباس از راه رسید و عثمانیها مجبور شدند از آب دریاچه ارومیه آذوقه راه بازگشت بردارند. در جنگ چالدران دشمن سلاحهایی را با خود برای خودنمایی و پیروزی آورده بود و صفوی همچنان در خم سوارهنظام، تیروکمان و شمشیر مانده بودند و از پیچ سلاحهای مدرن آتشین و توپخانههای مجهز عثمانی نتوانست عبور کند و در پرتگاه شکست ساکن شد. صفویها در چالدران شکست خوردند زیرا با روش قدیمی به مبارزه دشمن رفتند درحالیکه عثمانی با مدرنترین سلاحها به میدان مبارزه آمده بود؛ این شد که شکست چالدران نهتنها به کابوس مرگبار شاه اسماعیل صفوی بدل شد بلکه به خاورمیانه(غرب آسیا) مدرن شکل داد و مرزهای امروزی با کشورهای همسایه در شمال غربی کشور را ترسیم کرد، در اینجاست که باید گفت عدم شناخت دقیق دشمن و سلاحهای آن نهتنها برای یک دودمان بلکه برای تاریخ یک سرزمین میتواند خاطرات جمعی نامطلوبی را رقم بزند.
حال چنانچه این تکه از تاریخ را با خود برداریم و در قاب امروز بگذاریم بهراحتی متوجه خواهیم شد هرگونه غفلت امروز چالدرانهای جدید و حتی مدرنتری را وارد صفحات تاریخ میکند و آیندگان قضاوتمان خواهند کرد مانند آنچه ما امروز نسبت به رفتار صفویها انجام میدهیم. باید گفت با توجه به تغییرات صورت گرفته در میدانهای مبارزه، موضوعات تنش و راهبردهای دفاعی و تهاجمی، دشمن امروز تلاش میکند به سلاحهایی مجهز شود تا منافع خود را به حداکثر و ضررها را به حداقل ممکن کاهش دهد و درعینحال بهترین نتیجه را از آن خود کند. جنگ نرم و تبلیغاتی یکی از همان مواردی است که اگر نسبت به آن غفلت صورت گیرد چالدرانها درراه خواهند بود!
معمولا در هر عصر و دورهای از تاریخ با توجه به نیازهای انسان و موادی که زندگی را بر روی زمین تسهیل میکنند و نقش مهمی را در بقا و حیات انسان دارند سلاحهای جنگی نیز تحول پیدا میکنند. بهطور خلاصه میتوان گفت آنچه که به سلاح تبدیل میشود، ارتباط مستقیم با تمایلات و نیازهای آدمی در هر عصر و دوره دارد همچنین هر آنچه که موجب توسعه زندگی بشری میشود، میتواند بهعنوان سلاح نیز مورداستفاده قرار گیرد برای مثال در هر دوره ما شاهد تغییر سلاحها با توجه به تغییر مواد زندگی آدمی هستیم در یک دوره سنگ سلاح است و در دوره دیگر آهن و امروزه با توجه به وسعت دنیای ارتباطات و فناوریهای اطلاعاتی و گسترش رسانههای اینترنتی و مجازی، ما شاهد جنگ تبلیغاتی و نرم هستیم. جنگ نرم به هرگونه اقدام روانی و تبلیغاتی گفته میشود که هدف آن جامعه یا گروه است و عمده تفاوت آن با جنگ سخت (نظامی)، عدم درگیری و استفاده از سلاحهای نظامی است، زیرا در جنگ نرم از سلاحهای تبلیغاتی و اعتقادی استفاده میشود؛ به تعبیر دیگر جنگ نرم استفاده دقیق و طراحیشده از تبلیغات و ابزارهای مربوط به آن است، بهمنظور تأثیرگذاری بر عقاید، فرهنگ، سیاست، احساسات، تمایلات، رفتار و مختصات فکری جامعه کشور هدف؛ ما امروز دیگر شاهد لشکرکشیهای گسترده با هزینههای هنگفت به اقصی نقاط جهان نیستیم چراکه هر فرد در جامعه کشور هدف یک سلاح آماده به خدمت محسوب میشود. بازی با ذهن مردم یک کشور و تلاش برای مهندسی افکار عمومی یک جامعه در عین کاهش هزینه نتیجه بهتر و پربارتری را در پی دارد. در این میانبسته به هدف راهاندازی جنگ نرم و تبلیغاتی علیه یک کشور ؛ از ایجاد شکاف بین مردم و حکومت تا ترویج بیاعتمادی، ناامیدی، تخریب غرور و وجهه ملی، ناامنی فکری و … در دستور کار قرار میگیرد تا اهداف به ثمر بنشیند.
به یک معنا میتوانیم بگوییم افراد انسانی در جهان امروز به دلیل ساختهشدن واقعیتها توسط روایتها اسیر دنیاهای مجازی متعدد هستند و ازآنجاییکه این روایتها بخشی از ارتباط ما با دنیای خارج را شکل میدهند مبارزه برای روایتسازی از ما انسانیهایی سردرگم و گیج ساخته است، چراکه ذهنمان نهتنها در معرض لایههای متعدد، مختلف و متناقض روایتها از جهان پیرامون قرار دارد بلکه این روایتها خود نیز دائما در حال تغییر هستند. برای مثال یک ایرانی با توجه به رسانهها و تبلیغات داخلی، ارتباط خود را با ایران بهعنوان جهان پیرامون در قالب یک روایت خاص تعریف میکند اما بهمحض تغییر روایت در قالب رسانههای معاند در معرض روایتی دیگر و حتی متعارض و متفاوت نسبت به کشور قرار میگیرد و در اینجاست که سردرگم و مبهوت میشویم که کدام روایت از اوضاع کشورمان به واقعیت نزدیک است!؟
اما قصه به همینجا ختم نمیشود چراکه این انسان سردرگم و گیج با یک بازی تبلیغاتی میتواند به یک سلاح مخرب تبدیل شود. درواقع هر روایتی که بتواند با تبلیغ این انسان تهی شده را به سمت خود بکشد پیروز ماجرا خواهد بود. شاید در اینجا ابهام شکل بگیرد که یعنی انسان امروز در لابهلای روایتها منفعل و فارغ از قوه تعقل است و باد بر هر سمتی بوزد به همان سمت خواهد رفت، دقیقا هدف از راهاندازی و انجام جنگ تبلیغاتی و نرم همین است که قوه تعقل و تفکر انسان را به میانه میدان جنگ روایتها بکشاند و در اینجاست که هر پارامتری میتواند تفکر و تصمیم بشر امروز را تحتالشعاع قرار دهد. در این میان اگر یک روایت بر سایرین غالب شود با ذهن کنترلشده و افکار مهندسیشده جامعه هدف میتواند بهراحتی و با هزینه کم اهداف تعریفشده خود را بهپیش ببرد.
درنتیجه در این دوران تلاش برای تولید روایتهای منسجم و هدفمند و مقابله با هجمههای تبلیغاتی دشمن سلاحی مناسب برای مقابله با دشمن است عدم توجه به این مسئله بهمانند همان تیروکمانهای صفوی و توپخانههای عثمانی است امروز نوع سلاح دشمن تغییر کرده سلاح ماهم باید تغییر کند در اینجاست که رهبر حکیم و فرزانه انقلاب طی سخنرانی روزهای گذشته خودشان فرمودند: «امروز بیشترین تحرک دشمنان ما علیه ما بیش از تحرکات امنیتی و اقتصادی، تحرکات تبلیغاتی و جنگ نرم و تبلیغات رسانهای است؛ برای اینکه بر افکار عمومی مردم مسلط بشوند مبالغ هنگفت هزینه میکنند، کارهای بسیار انجام میدهند؛ فکرهای بسیاری را در مجموعههای فکری برای این کار استخدام میکنند تا بتوانند با جنگ روانی، با تبلیغات گوناگون، افکار عمومی کشورها را ازجمله بیشتر از همه امروز کشور ما را که هدف سوءنیت قدرتهای بزرگ است- قبضه کنند و در اختیار بگیرند» و تأکید کردند: «وقتی افکار عمومی یک ملت در اختیار بیگانه قرار گرفت، حرکت آن ملت هم طبعا طبق میل آن بیگانه پیش خواهد رفت. کار تبلیغاتی کار مهمی است؛ ما در این زمینه ضعف داریم و درزمینه کار تبلیغاتی و حرکت تبلیغاتی درست و تمهیدات رسانهای باید قویتر و هوشمندانهتر عمل بکنیم.»
جنگ نرم
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.