گروه اجتماعی 
تمامی استان‌ها گرفتار گونه دلتا شده‌اند و این ویروس سراسر کشور را درنوردیده، شرایط بیمارستان‌ها خوب نیست و ظرفیت مراکز درمانی و تخت‌های بستری در پایتخت اشباع‌شده و در برخی بیمارستان‌ها بیش از ظرفیت تخت‌ها، بیمار بستری‌شده‌ و تعداد کودکان مبتلا رو به افزایش است و جای تعجب دارد که خیلی‌ها این خبرها را می‌بینند و این خبرها را می‌خوانند اما تا چشمشان به تعطیلات تقویم می‌افتد، باروبندیل سفر می‌بندند و دلشان پر می‌کشد برای پهن کردن بساط و دمی خوش بودن اما حساب حالا با همه‌وقت‌های دیگر فرق دارد، حالا کرونا به‌شدت گردن‌فرازی می‌کند و از چهارگوشه کشور آماده حمله است؛ تعداد موارد بیماری ما در اردیبهشت‌ماه به‌سرعت افزایش یافت، پس‌ازآن به‌سرعت در حال کاهش بود و اکنون این روند، سیر صعودی به خود گرفته و شرط بقای این ویروس مثل تمام ۱۷ ماه گذشته، تجمع و دورهمی و سفر است که خلاصه‌اش در واژه «سهل‌انگاری» جمع می‌شود. 
 شهرهای زرد و آبی بیشتر در معرض خطرند/ مسافران در جاده!
درست است که خیلی‌ها دلشان لک‌زده برای یک سفر راحت و آسوده و یک دورهم نشستن ساده و گل گفتن و گل شنیدن اما چنین رفتارهایی عواقب دارد و زمینه را برای بقای طولانی کرونا فراهم می‌کند، برهمین اساس استاندار تهران خبر داده، تمامی مجوزهای ترددی که از قبل صادرشده باطل است و به فرمانداران ابلاغ‌شده که هیچ‌گونه مجوز تردد بین استانی‌ای صادر نشود.  بنابر پیشنهاد قرارگاه عملیاتی و کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی کرونا و موافقت رئیس‌جمهور تمامی ادارات دولتی و خصوصی استان‌های تهران و البرز  نیز از امروز تا یک شنبه هفته آینده تعطیل است و علی ربیعی سخنگوی دولت این خبر را رسانه‌ای کرده است. بانک‌ها و اصناف و بازار تهران هم تعطیل‌اند و وزیر کشور سفر «به» و «از» شهرهای قرمز را ممنوع اعلام کرده و گفته نیروی انتظامی علاوه بر جرائمی که در دستورالعمل بوده، ضمن عذرخواهی از خانواده‌های محترم، مسافران را عودت خواهد داد. اما تجربه نشان داده که مردم سفرهای خود را به‌روزهای قبل و پس‌ازاین ممنوعیت‌ها موکول می‌کنند و این اتفاق بازهم رخ‌داده و ترافیک سنگین در جاده‌ها نشان می‌دهد که این ممنوعیت‌ها کارساز نیست و از طرفی رسانه‌ها گزارش داده‌اند ظرفیت تمامی ناوگان حمل‌ونقلی ازجمله اتوبوس، قطار و هواپیما تکمیل‌شده و هیچ‌کدام از ناوگان حمل‌ونقلی ازجمله بخش هوایی، جاده‌ای و ریلی مصوبه‌ای از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر توقف فعالیت‌ها دریافت نکرده‌اند و فعالیت حوزه حمل‌ونقل عمومی کشور  همانند روز‌های قبل است. از سوی دیگر به گفته صاحب‌نظران، شهرهایی که آلودگی کمتری دارند مانند شهرهای زرد و آبی بیشتر در معرض خطر هستند. اگر فردی بیمار باشد و به یک شهر قرمز سفر کند چیزی از نگرانی به آنجا اضافه نمی‌کند؛ زیرا آن شهر  قرمز است اما سفر به شهرهایی با بار کمتر بیماری نگران‌کننده است، بنابراین اعلام ممنوعیت سفر «از» و «به» تمامی شهرهای دارای وضعیت قرمز کرونایی سراسر کشور به‌تنهایی تصمیم درستی نیست. 
بی‌تردید هدف از اعلام ممنوعیت‌ها و ارائه دستورالعمل‌ها کنترل بیماری است و وقتی هشدارها و ممنوعیت‌ها به این سطح می‌رسد یعنی باید ترسید، یعنی به قول مینو محرز، اوضاع خراب است و اگر با همین دست‌فرمان پیش برویم، روزهای بدتری در انتظارمان خواهد بود.
شاید بعد از گذشت ۱۷ ماه، به شنیدن این حرف‌ها و هشدارهای مکرر عادت کرده باشیم، شاید هنوز از آن طیف آدم‌هایی باشیم که مرگ براثر ویروس را باور نداریم اما چه باور کنیم و چه نکنیم، کرونا کار خودش را می‌کند و عزیزان ما را طعمه کرده و به کام مرگ می‌کشاند. همچنان توصیه‌ها مبتنی بر استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی و شست‌وشوی دست‌ها و عدم شرکت در تجمعات است و مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی تأکید می‌کند، هرگونه تجمع در شرایط وجود این واریانت جدید، اشتباه است؛ زیرا قدرت سرایت ویروس را افزایش می‌دهد. 
 لزوم همراهی سایر ارگان‌ها با وزارت بهداشت
علیرغم عدم رعایت پروتکل‌ها از سوی مردم که سبب شده به‌جای رعایت ۹۰ درصدی دستورالعمل‌های بهداشتی، این میزان به ۴۷ درصد تنزل یابد، باید بر روی دستورالعمل‌های ابلاغی ستاد مقابله با کرونا نیز کنترل و نظارتی حاکم باشد تا بتوان سریع‌تر و قاطع‌تر عمل کرد. عدم توجه و گوش ندادن به این دستورالعمل‌ها تاکنون پیامدهای بسیار نگران‌کننده‌ای برای جامعه به دنبال داشته و از این به بعد، این پیامدها می‌تواند ابعاد جدی‌تری به خود بگیرد. دراین‌بین موضوع دیگری که مغفول مانده و کمتر به آن توجه شده، عدم درس گرفتن از خطاهای محاسباتی درگذشته است. به‌رغم تمامی کوشش‌هایی که به‌منظور مواجهه با این ویروس صورت پذیرفته اما افزایش موارد ابتلا و بستری را جدی نگرفته‌ایم و محدودیت‌ها را دیر اجرایی کرده‌ایم. البته هشدارهای مختلف از سوی وزیر بهداشت داده‌شده اما این وزارتخانه بدون همراهی سایر ارگان‌ها و دستگاه‌ها قادر به‌مواجهه مؤثر نیست و اکنون‌که دوباره به‌روزهای بد کرونایی رسیده‌ایم باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که از این سوراخ  برای بار چندم گزیده نشویم. همین چند هفته قبل بود که متخصصان برهمین موارد تأکید کردند، بر اینکه باید از پیک چهارم درس بگیریم و مراقب باشیم، براینکه وقتی روزانه بیش از ۱۰ هزار بیمار کرونایی شناسایی می‌کنیم و هنوز تعداد مرگ‌ومیر کووید ۱۹ بالای ۱۰۰ مورد است یعنی ویروس در حال چرخش است، براینکه وزارت بهداشت به‌تنهایی نمی‌تواند اپیدمی را کنترل کند و اگر همراهی سایر دستگاه‌ها نباشد، در بر پاشنه بحران می‌چرخد. متخصصان بیماری‌های عفونی دراین‌باره می‌گویند: دستگاه‌ها باید بپذیرند که مسئول‌اند. این مسئولیت را نباید فقط متوجه مردم یا وزارت بهداشت کنیم، بلکه هر دستگاهی با توجه به سطح اختیارات خود، وظایفی را برعهده دارد که ستادهای ملی و استانی باید این وظایف را به این دستگاه‌ها تفهیم و آن‌ها هم باید تبعیت کنند. 
 آمارهای ترسناک/ میزان بستری‌ها در تهران از مرز ۸۰۰۰ نفر عبور کرد
اگر نگاهی به آمارها بیندازیم، به اهمیت این موضوع پی می‌بریم که باید مدیریت و رهبری واحدی در کار باشد و همه ارگان‌های کشور از آن تبعیت کنند تا وقتی گفته می‌شود، سرایت‌پذیری ویروس دلتا بسیار بالاتر است، تمامی دستگاه‌ها و ارگان‌ها برای کنترل آن اقدامات لازم  را در دستور کار قرار دهند. وقتی سرایت‌پذیری به این صورت بود که از یک نفر به‌طور متوسط سه نفر مبتلا می‌شدند، ما درجه خاصی از اقدامات کنترلی را داشتیم. حال گفته می‌شود که با این ویروس ممکن است هر یک نفر به‌طور متوسط ۶ الی ۸ نفر را مبتلا کند، یعنی دو تا ۲/۵ برابر ویروس قبلی. بر این اساس اگر اقدامات‌ کنترلی‌مان هم دو الی ۲/۵ برابر حالت قبلی شکل بگیرد، تازه به همان شرایط قبلی می‌رسیم.
به هر ترتیب، مدیریت و رهبری واحد می‌تواند نحوه مواجهه ما با ویروس کرونا را اصلاح کند و آمارهای ترسناک را به طرز معناداری کاهش دهد. اکنون سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت، از افزایش ۱۸/۵ درصد مرگ‌های کرونایی در پیک پنجم خبر داده و گفته است که میزان بستری‌های کرونایی با افزایش ۳۵ درصدی مواجه شده است.
فرمانده عملیات ستاد مقابله با کرونا استان تهران نیز به ثبت دو رکورد جدید در آمار شیوع کرونا ویروس اشاره‌کرده و با ابراز تأسف گفته است: « دو رکورد در تهران به ثبت رسیده که از زمان آغاز شیوع کرونا ویروس تاکنون چنین آماری ثبت‌نشده بود به شکلی که برای اولین بار میزان بستری‌ها در تهران از مرز ۸۰۰۰ نفر عبور کرد درحالی‌که بالاترین آمار بستری در تهران ۷۶۰۰ نفر بود. اتفاق ناگوار دیگری که رخ‌داده این است که برای اولین بار مراجعین سرپایی از ۲۰ هزار نفر عبور کرده که هردوی این آمارها از آغاز شیوع کرونا تاکنون به ثبت نرسیده بود.»
به گفته زالی، ثبت این آمارها نشان از سرعت‌بالای سرایت این بیماری دارد، دو روز قبل تعداد فوتی‌های ناشی از کرونا ویروس در تهران ۹۲ نفر بوده است. در کنار این مسئله، نگاهی به وضعیت بیمارستان‌ها به‌ویژه در کلان‌شهر تهران هم پرده از این واقعیت تلخ برمی‌دارد که اوضاع اصلا خوب نیست و در بیمارستان امام خمینی (ره) هر شب دو بخش به تعداد بخش‌های کرونایی اضافه می‌شود تا بتوانند پاسخگوی مراجعان باشند. 
محمدرضا صالحی، متخصص بیماری‌های عفونی در بیمارستان امام خمینی (ره) می‌گوید: با توجه به اینکه شاهد افزایش بار مراجعات به بیمارستان هستیم، در روزهای آینده با مرگ‌ومیر قابل‌توجهی مواجه خواهیم شد.
همانطورکه این متخصص بیماری‌های عفونی تأکید کرده، موج اخیر بیماری ناشی از ویروس دلتا، خیلی سریع‌تر ریه را درگیر می‌کند و میانگین سن بیماران هم پایین‌تر است و اگر هم‌وطنان در رفتار خود در سطح اجتماع و تصمیم سازان در تصمیم سازی، دقت نکنند با فاجعه مواجه می‌شویم. در موج‌های قبلی تقریباً به یاد نداریم که فرد نوجوانی را بستری کرده باشند، اما در مدت ۱۰ روز گذشته، حداقل سه تا چهار مورد نوجوان، فقط به من مراجعه کردند و بیماری زمینه‌ای جدی هم نداشتند، اما درگیری ریوی داشتند.
اکنون تعداد شهرهای قرمز کرونایی به ۱۶۹ شهر رسیده و این به اذعان سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا نشان‌دهنده پیشرفت سریع ویروس دلتا در کشور است. از سوی معاونت بهداشت وزارت بهداشت نیز اعلام‌شده، میانگین درصد موارد استفاده از ماسک در اماکن عمومی از ۱۶ تا ۲۳ تیر ۱۴۰۰ فقط ۴۷/۹۵ درصد بوده است. بروز این بی‌توجهی‌ها و سهل اندیشی‌ها در آمارهای روزانه وزارت بهداشت قابل‌مشاهده است. همزمان با ادامه موج پنجم شیوع ویروس کرونا، وزارت بهداشت اعلام کرده آمار رسمی فوتی‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا در شبانه‌روز اخیر به ۲۱۳ نفر رسیده و در شبانه‌روز اخیر موارد ابتلا به ۲۵هزار و ۴۴۱ نفر رسیده که دو هزار و ۷۴۰ نفر از آن‌ها بستری‌شده‌اند. 
 چرا هرمزگان تعطیل نشد؟
این افزایش آمارها، گویای خطری بزرگ برای سراسر کشور است و تعطیلی راهکاری برای سرکوب گونه دلتاست و شاید لازم بود در کنار تهران و البرز، استان‌های پرخطر دیگر هم تعطیل می‌شدند. دو روز پیش، استاندار هرمزگان از مطرح کردن درخواست تعطیلی کامل یک‌هفته‌ای هرمزگان در جلسه ستاد ملی کرونا خبر داده بود و روز گذشته نمایندگان استان هرمزگان در مجلس از مخالفت با تعطیلی استان هرمزگان به دلیل شیوع کرونا باوجود «درخواست‌های مکرر استاندار» به‌شدت انتقاد کردند. 
محمد آشوری به خبرگزاری ایسنا گفته که در استان هرمزگان از شرایط بحرانی عبور کردیم و شاهد شرایط فوق بحرانی در اکثر شهرهای این استان هستیم. کادر بهداشت و درمان این استان «تنها و خسته مانده‌اند».
او گفته که مشخص نیست بر چه مبنایی دولت با تعطیلی استان سیستان و بلوچستان و بوشهر و اکنون با تهران و البرز موافقت می‌کند اما با درخواست‌های مکرر استاندار هرمزگان مخالفت می‌شود. 
احمد مرادی، رئیس مجمع نمایندگان هرمزگان در مجلس هم با اشاره به اینکه مردم هرمزگان از تبعیض بین استان‌ها در سطح عالی دولت به ستوه آمدند، تأکید کرده که وضعیت کرونا در هرمزگان دیگر موضوعی نیست که مسئولی در سطح کشور بگوید از آن بی‌اطلاع است یا از شرایط فوق بحرانی آن مطلع نیست. 
***
سرکشی دوباره کرونا و بررسی راهکارهایی مثل تعطیلی و نحوه مواجهه با ویروس دلتا ما را بر آن داشت تا به سراغ صاحب‌نظران برویم و از آن‌ها بخواهیم دیدگاه خود را با مخاطبان «رسالت» به اشتراک بگذارند.  
 مسعود یونسیان- اپیدمیولوژیست: بازگشایی‌ها باید مبتنی بر شواهد و مرحله‌به‌مرحله باشد
تعطیلی یا اصطلاح فنی آن «لاک داون» در کوتاه‌مدت تأثیرگذار است و تمامی کشورها تا حدودی این گزینه را به کار بسته‌اند اما اگر این تعطیلی چند روز تا یک هفته باشد، کارآیی لازم را نخواهد داشت، مگر آنکه به معنای واقعی از درب منازل اجرایی شده و با تأمین مایحتاج اساسی زمینه‌ای فراهم شود که مردم از منازل خارج نشوند. بنابراین تعطیلی یک‌سوی ماجراست و سوی دیگر، نظارت بر حُسن اجرا و مقابله با خاطیان است. نکته بعدی آن است که نتیجه این تعطیلی‌ها هفته بعد مشخص می‌شود، بنابراین نباید طی چندروزه آینده منتظر نتایج مثبت باشیم، چراکه این انتظار بسیار نابجاست و اگرچند روز پیش تجمعی در نقطه‌ای از شهر برگزارشده باشد، بی‌تردید در آن جمع تعداد بسیاری از افراد بدون علامت، عفونت را به یکدیگر انتقال داده‌اند و طی روزهای بعد این موارد بروز خواهد کرد؛ چه شهر تعطیل باشد و افراد در منازل باشند و چه آن‌ها در محل کار حاضر باشند. ازاین‌رو نکته‌ای که کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد این است که کرونا مثل آتش نیست تا اگر پیچ گاز را ببندیم شعله فروکش کند، این بیماری حکایت جریان آب در یک رودخانه است و اگر جلوی سرمنشأ را بگیریم، چند روز طول می‌کشد تا در انتهای آن رودخانه، جریان آب متوقف شود. ضمن آنکه تعطیلی ما حتما باید براساس شواهد و قرائن باشد و بازگشایی‌ها نیز مرحله‌به‌مرحله انجام شود. ما از ابتدا به این مسئله توجه نکرده‌ایم، حال‌آنکه مستندات بسیاری را ترجمه و بارگذاری کرده‌ایم مبنی بر اینکه چگونه می‌توانیم بازگشایی را مبتنی بر شواهد و مرحله‌به‌مرحله داشته باشیم ولی متأسفانه این موضوع محقق نشده و به‌یک‌باره در اردیبهشت ۹۹ اعلام شد که مشاغل باز می‌شوند و تصور می‌کنم بعدازاین تعطیلات هم شاهد این مسئله باشیم. بی‌تردید نباید فقط از وزارت بهداشت انتظار مواجهه مؤثر را داشته باشیم و حتما باید در سراسر کشور، دستگاه‌های مختلف پای‌کار بیایند تا بتوانیم با کووید مبارزه کنیم. از طرفی باید با مردم شفاف صحبت کرد تا آن‌ها متقاعد شده و مجاب شوند. در غیر این صورت بدون همراهی و تعامل با مردم به‌صرف وضع قانون و ابلاغ آن نمی‌توانیم به نتیجه مطلوب برسیم و این در نقاطی مثل سیستان و بلوچستان نگران‌کننده‌تر است چون در این منطقه شاهد پیک بسیار شدیدی هستیم و حتما باید همراهی مردم را داشته باشیم. در این مرحله، اقدامات پیشگیرانه به معنای انجام پیشگیری اولیه است که باید همزمان و همراه با اقدامات پیشگیری ثانویه باشد، یعنی شناسایی بیماران در کوتاه‌ترین زمان ممکن و ارائه خدمات درمانی مناسب است و مهم‌ترین اقدام درمانی مناسب و مؤثر، تأمین اکسیژن است و باید میزان تخت‌های بیمارستانی نیز افزایش یابد و بازهم در خاتمه تأکید می‌کنم که ما باید همزمان جلوی انتقال اپیدمی را بگیریم و مرگ‌ها را به حداقل ممکن برسانیم.  
 علیرضا ناجی- ویروس‌شناس: تعطیلی، راهکاری مسکن و موقتی است
تعطیلی ۶ روزه تهران و البرز اقدامی خوب اما دیرهنگام است و در بسیاری از شهرهای جنوبی هم وضعیت بسیار بد بوده و باید زودتر تصمیمی قاطع و سریع اتخاذ شود. اکنون‌که فشار بر روی بیمارستان‌ها زیاد است و تخت‌ها پرشده، نسخه تعطیلی می‌تواند تا حدودی فشار را کم کند اما انتظار می‌رود این تعطیلی ۶ روزه تمدید شود که البته این تصمیم براساس اطلاعاتی از بستری‌شدگان و مراجعان سرپایی و مثبت شده‌های روزانه به دست می‌آید و با ارزیابی این موارد می‌توانیم تصمیم بگیریم که آیا این تعطیلات را ادامه بدهیم یا خیر. به‌طورکلی قرنطینه کردن شهرها حتی اگر به‌موقع هم انجام شود، راهکاری موقتی و مسکن است و حتما باید در کنار این موضوع، راهکارهای دیگری اتخاذ شود تا بتوان به کنترل گردش ویروس کمک کرد. ازجمله این موارد می‌توان به افزایش تست‌های غربالگری جهت شناسایی اکثریت موارد مثبت و رسیدگی به آن‌ها و شناسایی افرادی که با آن‌ها در تماس بوده‌اند اشاره کرد و مهم‌ترین مسئله افزایش سطح پوشش واکسیناسیون است.
 ما با ایجاد سکون می‌توانیم برای مدتی فشار را از روی بیمارستان‌ها برداریم اما اگر اقداماتی مثل واکسیناسیون و تست‌های غربالگری به‌صورت جدی دنبال نشود، تعطیلی فقط مسکن موقتی خواهد بود و باتوجه به شرایط بد کرونا در کشور، طی روزها و هفته‌های آینده بر تعداد مبتلایان و قربانیان افزوده می‌شود و در هر پیکی این مسئله قابل‌انتظار است اما وقتی صرفا به دنبال کنترل بحران هستیم و نمی‌خواهیم و یا نمی‌توانیم از بحران جلوگیری کنیم، باید منتظر اتفاقات بدتری بود.
 ما در پیک چهارم می‌توانستیم با اقدامات به‌موقع و قرنطینه کردن شهرهای جنوبی که می‌دانستیم آلوده هستند، راحت‌تر با موضوع کرونا مقابله کنیم و حداقل جلوی شدت خیز را در پیک پنجم بگیریم و وقتی بحرانی این‌چنین با خیر بلند شکل می‌گیرد، باید برای تخت‌های بیمارستانی و امکانات پزشکی محدود و  ظرفیت محدود آی سی یو فکر کنیم.
 حتی در حوزه دارو نیز احتمال دارد با کمبودهایی مواجه شویم اما درهرصورت وزارت بهداشت حداکثر تلاش خود را کرده اما این وزارتخانه یگانه مسئول کنترل کووید نیست و اتفاقا بیشترین مسئولیت برعهده سایر ارگان‌هاست تا با تصمیم‌گیری بجا و به‌موقع از وقوع بحران جلوگیری کنند. ستاد ملی مبارزه با کرونا نیز از انسجام و وحدت رویه لازم برخوردار نیست و اگر غیرازاین بود در همان موج اول، شاهد پیک‌های مختلف نبودیم و پیک چهارم و پنجم به‌صورت علنی آشکار کرد که ما به مغز متفکر مبارزه با کووید که وزارت بهداشت است، توجهی نداریم.