نفیسه امامی
با پایان برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و مشخص شدن نتیجه، بار دیگر مسئله اقتصاد به دغدغه اول کشور تبدیل‌شده است.  همه می‌دانیم مهم‌ترین مسئله دولت بعدی چالش‌های اقتصادی است که رئیس‌جمهور منتخب هم‌بارها در مناظرات و صحبت‌های انتخاباتی خود به اهمیت آن اشاره کرد و طرح شعارهای متعدد اقتصادی وی هم از اهمیت و الزام پرداختن به این موضوع حکایت می‌کند.دولت سیزدهم در شرایطی پا به عرصه می‌گذارد كه كشور در بیشتر ابعاد اقتصادی با چالش‌های زیادی روبه روست. تورم، رشد نقدینگی، کاهش رشد اقتصادی، بیکاری، افزایش فاصله درآمدی، کاهش درآمدهای ارزی، بدهی، تحریم و مسائل متعدد دیگر بخشی از مشکلات اقتصادی را تشکیل می‌دهند که رفع آن‌ها نیازمند در اختیار داشتن تیم هماهنگ اقتصادی با مختصات آگاهی، تجربه و هوشمندی است.ایجاد تغییر و تحول در حوزه‌های مختلف اقتصادی و انجام اصلاحات ساختاری در کشور جزو بایسته‌هایی است که از دهه‌های گذشته و در ادوار مختلف حضور دولت‌ها از هر جناحی باید انجام می‌گرفت، اما اقتصاد بنا به دلایل مختلف در هر دوره با انباشتی از مشکلات به دولت بعدی به ارث رسید و این زنجیره ادامه پیدا کرد. 
اکنون و با رویکردی که دولت سیزدهم در شعارهای اقتصادی خود مطرح کرده انتظار می‌رود بخشی از اصلاحات ساختاری با حضور افرادی که بر کرسی مدیریت وزارتخانه‌های مختلف تکیه می‌زنند، به واقعیت بدل شود، چراکه واقعیت‌های اقتصادی کشور دیگر توان تصمیمات اشتباه و حضور افرادی که ضعف در اجرای مسئولیت داشته باشند را ندارد. 
 تجهیز تیم قوی، جوان و هماهنگ اقتصادی در دولت
هادی سبحانیان، مشاور اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس در گفت‌وگو با «رسالت» به لزوم انجام اصلاحات ساختاری در بدنه اقتصاد کشور اشاره کرد و گفت: مسائل و چالش‌های اقتصادی کشور در یک دهه گذشته معطوف به رفع تحریم‌ها بود و به همین علت اصلاحات ساختاری انجام نگرفت و اقتصاد درنتیجه این فعل‌وانفعالات رشد نزدیک به صفر را تجربه کرد و تورم‌های بالایی شکل گرفت و فقر، رشد فزاینده‌ای پیدا کرد.  
وی با تأکید بر اینکه برای برطرف شدن مشکلات اقتصادی به لحاظ ساختاری باید تیم اقتصادی قوی، منسجم و سازگاری تشکیل شود، افزود: فرماندهی واحدی باید بتواند این تیم را هدایت و راهبری کند. یکی از مشکلاتی که همواره در مدیریت اقتصادی شاهد بودیم، اختلافات جدی در میان اجزای دولت‌ها در ادوار مختلف بوده است. لذا اولین اقدام در مواجهه با مشکلات اقتصادی بررسی علل و ریشه‌های به وجود آمدن مشکلات و دوم تجهیز تیم قوی، جوان و هماهنگ اقتصادی است.سبحانیان اضافه کرد: تیم اقتصادی جوان ازاین‌جهت دارای اهمیت است که متأسفانه یکی از ریشه‌های اصلی عدم انجام اصلاحات ساختاری مدیران مسئول اقتصادی، چسبندگی به مسیر طی شده قبلی است و شجاعت لازم برای اصلاحات اساسی و جراحی اقتصادی را ندارند، بنابراین برای دمیدن روح تازه‌ای در بدنه مدیران اجرایی کشور، استفاده از مدیران تحصیل‌کرده جوان و صاحب‌تجربه می‌تواند کمک‌کننده باشد. مشاور اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس کسری بودجه را یکی از چالش‌های اصلی در رفع مشکلات اقتصادی عنوان کرد و افزود: یکی از مهم‌ترین  اقدامات دولت آینده رسیدگی به کسری بودجه سال ۱۴۰۰ است که بالغ‌بر ۵۰۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی می‌شود. متأسفانه با توجه به بی‌عملی دولت در سال‌های گذشته منابع بودجه افزایش قابل‌توجهی پیدا نکرد و بسیاری از منابع صرفا روی کاغذ بوده و قابلیت محقق شدن را ندارند. 
سبحانیان با اشاره به ویژگی‌های لازم افراد حاضر در تیم اقتصادی دولت سیزدهم گفت: باید در سطح مدیران میانی و یا مدیران ارشد از خیل عظیم نخبگان جوان استفاده شود که مجهز به علم روز هستند. اکنون وضعیت اقتصادی کشور به‌اندازه‌ای ناگوار است که دیگر زمانی برای از دست دادن وجود ندارد. به همین علت نباید افرادی در تیم اقتصادی دولت قرار بگیرند که بخواهند تازه با وزارتخانه و حوزه اقتصادی آشنا شوند. ضمن اینکه اعضای تیم اقتصادی باید با دولت همراه باشند و ازنظر تخصصی هم بتوانند کار را جلو ببرند. 
ضرورت شناخت کامل از مشکلات فعلی اقتصاد
گام اول در پرداختن به چالش‌های اقتصادی و رفع آن‌ها، نیازمند احصای اطلاعات درست و در اختیار داشتن تیمی منسجم و آگاه است تا با اشراف از عرصه‌های پیش رو فرآیندها و اصلاحات لازم در بستر اقتصاد را طی کند. در همین راستا هم دولت جدید دیگر فرصتی برای اشتباه ندارد و باید با علم به شرایط امروز از بهترین نیروهای نخبه و مسلط به امور بهره ببرد.
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان نیز با اشاره به اینکه دولت سیزدهم در اولین اقدام باید شناخت و تصویر روشنی از مشکلات فعلی اقتصاد داشته باشد، به «رسالت» گفت: دولت آینده باید با استفاده از اطلاعات دقیق و درست، تصویری از اقتصاد کلان و وضعیت چالش‌ها به‌صورت درست و نه غیرواقعی و نمایشی داشته باشد، به‌عنوان نمونه بانک‌ها بیان می‌کنند که ترازنامه‌هایشان در وضعیت تراز قرار دارد، اما وقتی اسکن واقعی از عملکرد بانک‌ها صورت می‌گیرد متوجه هزاران میلیارد تومان ناترازی آن‌ها می‌شویم. 
وی ادامه داد: بعضی از اصلاحات مانند اصلاح ساختاری بودجه، بهبود فضای کسب‌وکار و کنترل کسری‌های بودجه را می‌توان با سرعت بیشتری انجام داد، اما بخشی از چالش‌ها با دشواری بیشتری همراه است و نیاز به نگاه جامع و کلان به اقتصاد ایران دارد. 
شقاقی شهری به لزوم بهره‌مندی از اجماع نخبگان و خبرگان برای رفع مشکلات اقتصادی اشاره کرد و گفت: ما نمی‌توانیم ۲۰ بیماری را همزمان جراحی کنیم، زیرا اقتصاد ایران توان رفع مشکلات همزمان را ندارد، بلکه باید اولویت‌بندی بر پایه‌های ضرورت و اهمیت انجام بگیرد و اطلاعات واقعی احصا شود. مردم باید اطلاع و آگاهی از اصلاحات ساختاری در اقتصاد داشته باشند، زیرا انجام هرگونه اصلاحات هزینه‌هایی را در پی دارد. وی اضافه کرد: انجام اصلاحات نیازمند استفاده از تیم اقتصادی توانمند و هماهنگی است که همراه با مدیریت هوشمند باشد. از شروط مهم برای اجرای کارهای زیرساختی برنامه محوری، توانمندی تیم مدیریت اقتصادی، دراختیار داشتن منابع مالی لازم، دوره زمانی کافی، اجماع خبرگی و نخبگی و آگاه‌سازی عموم مردم برای پذیرش اصلاحات ساختاری است. شقاقی شهری با تشریح واقعیت‌های اقتصاد کشور و راهکارهای برون‌رفت از مشکلات اقتصادی توسط دولت جدید گفت: دهه ۹۰ دهه فرصت سوزی برای اقتصاد ایران بود زیرا میانگین رشد اقتصادی صفر، میانگین تورم ۲۴ درصد و میانگین رشد سرمایه ثابت منفی ۵ درصد شد و فرسودگی زیرساخت‌های اقتصاد ایران آغاز گردید و هزینه جبران استهلاک از سرمایه‌گذاری در سه سال اخیر پیشی گرفت. وی ادامه داد: در دهه ۹۰ کشور دو بار تحریم شد و فشار سنگینی بر اقتصاد وارد گردید و عملا درآمد رفاهی ۳۴ درصد کاهش یافت به‌طوری‌که بیش از ۴۰ درصد خانوارهای ایرانی حداقل نیازهای معیشتی خود را نمی‌توانند تأمین کنند. اقتصاد ایران از دهه ۵۰ هجری شمسی با چالش‌های اقتصادی مواجه بوده که انباشته‌شده‌اند اما در دهه ۹۰ به‌مراتب بحرانی‌تر شدند، اما چون درمانی برای آن‌ها درنظر گرفته نشده و با مُسکن فروش نفت درمان سطحی شدند. 
شقاقی شهری چالش و ابرچالش‌های اقتصادی ایران را در سه گروه تقسیم کرد و افزود: اولین دسته ابرچالش‌ها شامل کمبود آب، کاهش نرخ رشد جمعیت، صندوق‌های بازنشستگی و پایان عصر صادرات نفت و سوخت‌های فسیلی است. دسته دوم ابرچالش‌ها دربرگیرنده ناترازی نظام بانکی و تنگنای منابع مالی و دسته سوم شامل چالش‌هایی نظیر کسری بودجه، افزایش بدهی دولت، نابرابری‌های فزاینده، آلودگی محیط‌زیست، بیکاری جوانان و فضای نامناسب کسب‌وکار می‌شود. این اقتصاددان یادآور شد: دولت سیزدهم با مشکلات برجام، FATF و موضوعات منطقه‌ای روبه روست که پرونده آن‌ها بازمانده‌اند و ممکن است در موضوعات بین‌المللی و منطقه‌ای دچار روند فرسایشی و طولانی‌مدت شویم. علاوه بر این تحریم هم مسئله مهمی در اقتصاد کشور محسوب می‌شود، زیرا نظام بانکی، بیمه‌ای و تجاری ما را با مشکل مواجه کرده است. تحریم‌ها از بیرون به اقتصاد ایران فشار وارد می‌آورند که باید رفع شود و امیدواریم در هفته‌های پیش رو این امکان فراهم شود.     
شقاقی شهری در پایان با تأکید بر لزوم نگاه واقعی به رفع مشکلات اقتصادی گفت: نمی‌توان انتظار معجزه از دولت جدید داشت، اما چاره‌ای هم به‌جز انجام تغییرات ساختاری وجود ندارد و بعضی از تغییرات باید در حد توان دولت انجام بپذیرد.