حانیه مسجودی
شفافیت، واژه‌ای که با گذشت زمان به مطالبه عمومی تبدیل‌شده و تأکید می‌کند که باید به تمام روزنه‌های تاریک مدیریت، مسئولیت، دولت، مجلس و قوه قضائیه چه از لحاظ عملکردی و چه از دیدگاه اجرایی وارد شود. اما هنوز باوجود فشارهای عمومی نتوانسته جای پایش را سفت کند.
این روزها شفافیت خود را به مجلس شورای اسلامی‌ رسانده تا این قوه اولین جایی باشد که شفافیت را آغاز و مجلس یازدهم اولین دوره‌ای از مجلس باشد که طرح شفافیت آرا ی نمایندگان را به تصویب می‌رساند.
اکنون نزدیک به ۹ ماه از مجلس یازدهم می‌گذرد و طرح شفافیت آرا ی نمایندگان که یکی از وعده‌های اصلی وکلای ملت در این دور از انتخابات بود، هنوز چکش‌کاری نشده و به تصویب نرسیده است. 
پیش‌ازاین، طرح مذکور به‌صورت یک‌فوریتی در مجلس دهم مطرح‌ شده بود که هیئت‌رئیسه وقت مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۴ شهریورماه ۱۳۹۷ این طرح را با حمایت رسمی ۱۶۰ نماینده اعلام وصول کرد.
مجلس دهم نیز در جلسه علنی چهارشنبه ۱۴ شهریورماه ۱۳۹۷ یک‌فوریت طرح شفافیت آرا ی نمایندگان را به رأی گذاشت و درنتیجه یک‌فوریت آن با ۵۹ رأی موافق، ۱۰۸ رأی مخالف و پنج رأی ممتنع از مجموع ۱۹۴ نماینده حاضر رد شد و تا پایان دوره دهم مجلس هیچ خبری از تصویب این طرح به گوش نرسید.
در دوره دهم مجلس به‌جای به نتیجه رسیدن طرح شفافیت، حواشی آن پایانی نداشت. 
در ایام محرم سال ۱۳۹۸ حجت‌الاسلام‌والمسلمین پناهیان با اعتراض شدید نسبت به مقاومت نمایندگان مجلس برای شفافیت آرا  از عبارت «آی مجلس شورای اسلامی آدم باش!» استفاده کرد که این واکنش با اعتراض‌های شدید نمایندگان مجلس و برخی چهره‌های سیاسی روبه‌رو شد.
نمایندگانی چون فلاحت پیشه، محمود صادقی و علی مطهری به‌صورت جدی نسبت به این واکنش موضع‌گیری اما نمایندگانی چون امیرآبادی فراهانی، حاجی دلیگانی و سلیمی از این اعتراض و اعتراض‌های مشابه حمایت کردند. اما حمایت همانا و عدم تصویب همان.
 آیا مجلس یازدهم به سناریوی بی‌پایان طرح شفافیت خاتمه می‌دهد؟
پس از پایان دوره دهم مجلس و آغاز دوره یازدهم این قوه، این طرح مجددا در دست بررسی قرار گرفت و در جلسات کمیسیون شوراها و امور داخلی جزئیات آن کمی تغییر کرد.
در آغاز به کار مجلس یازدهم در اولین جلسه صحن علنی، گروهی از نمایندگان خبر از ارائه طرح جدید شفافیت آرای نمایندگان دادند. آن زمان روح‌الله
 ایزد خواه نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس از اعلام وصول طرح شفافیت آرا به‌صورت عادی و بدون قید فوریت با ۱۷۰ امضا خبرداد. 
نام‌های احمد امیرآبادی فراهانی، روح‌الله ایزد خواه، مجتبی توانگر، حسینعلی حاجی دلیگانی، ابراهیم رضایی، علیرضا زاکانی، مالک شریعتی، ابوالفضل عمویی، روح‌الله متفکر آزاد،‌ الیاس نادران و روح‌الله نجابت به‌عنوان طراحان اصلی این طرح ثبت‌شده است. همچنین بر اساس بند دوم طرح، علاوه بر شفافیت آرای نمایندگان گزارش عملکرد ماهانه کمیسیون‌ها نیز شفاف شده و به اطلاع مردم خواهد رسید.
  متن طرح
متن طرح شفافیت آرای نمایندگان به شرح زیر است:
ماده‌ واحده تغییرات زیر در متن قانون آئین‌نامه داخلی مجلس اعمال می‌شود:
۱. تبصره زیر در ماده ۵ اضافه می‌شود: تبصره ۳ – نماینده رسانه ملی با رعایت شرایط مندرج در این ماده اجازه حضور و تهیه گزارش از جلسات کمیسیون‌های مجلس را خواهند داشت.
۲. در ماده ۶۴ پس از عبارت «به اطلاع نمایندگان» کلمه «و مردم» اضافه می‌شود.
۳. در ماده ۱۱۹ تبصره زیر اضافه می‌شود: تبصره – هیئت‌رئیسه مجلس موظف است در پایان هر جلسه علنی مجلس شورای اسلامی آرای هر یک از نمایندگان را – به‌جز مصادیق بند۳ ماده ۱۱۸ – به تفکیک موافق، مخالف، ممتنع و عدم مشارکت در سامانه اطلاع‌رسانی مجلس شورای اسلامی به‌طور شفاف اعلام کند. به‌نحوی‌که مشاهده و داده‌پردازی آن برای آحاد ملت امکان‌پذیر باشد. گزارش حضور، غیاب، تأخیر و نیز مأموریت‌های داخلی و خارجی تمام نمایندگان نیز باید هرماه توسط هیئت‌رئیسه مجلس به‌طور شفاف در سامانه مذکور اطلاع‌رسانی شود.
۴. در ماده ۱۲۰ عبارت «هر یک از روش‌های دیگر اخذ رأی» جایگزین عبارت «استفاده از دستگاه الکترونیکی یا قیام و قعود» می‌گردد.
۵. بند ۳ در ماده ۱۲۲ حذف می‌شود.
۶. تبصره ذیل در ماده ۱۲۲ اضافه می‌شود: تبصره – در مواردی که حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان درخواست رأی‌گیری مخفی با ورقه دهند ابتدا بدون بحث نسبت به درخواست رأی‌گیری می‌شود و در صورت تصویب در اصل مورد درخواست رأی‌گیری مخفی ورقه انجام خواهد شد.
این طرح پس از کش‌وقوس‌های فراوان کلیات این طرح در بهمن‌ماه سال ۹۹ به صحن علنی راه یافت. اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی با کلیات «طرح شفافیت آرای نمایندگان» موافقت نکردند. این اتفاق در حالی رخ داد که بسیاری انتظار تصویب آن را داشتند؛ برخی از آن‌ها مخالفت با این طرح را به معنای ثبت نمره منفی در کارنامه مجلس یازدهم تعبیر کرده و وعده بررسی مجدد آن را دادند. اما عده دیگر مخالفت نمایندگان با طرح مذکور را به معنای مخالفت آن‌ها با اصل شفافیت ندانستند و گفتند که نمایندگان خواستار شفافیت حداکثری بیش از آرا  بودند و ازآنجاکه جزئیات این طرح صرفا به شفافیت آرا  پرداخته بود با آن مخالفت کردند.
بااین‌حال موافقت ۶۵ درصدی مجلس یازدهم با طرح شفافیت آرای نمایندگان نشان از عزم مجلس برای شیشه‌ای کردن ساختمان مثلثی شکل پارلمان است. 
این عزم بلافاصله پس از رد کلیات طرح شفافیت خود را نشان داد و نمایندگان موافق با تصویب آن، نامه‌ای را برای ورود دوباره طرح مذکور به صحن علنی امضا کردند. در حال حاضر تقاضای رسمی بررسی مجدد طرح شفافیت آرا  با بیش از ۵۰ امضا به هیئت‌رئیسه تقدیم شده است. 
ماده ۱۳۰ آئین‌نامه داخلی مجلس ناظر بر این است که اگر طرحى مورد تصویب مجلس یا کمیسیون‏هاى موضوع اصل هشتاد و پنجم (۸۵) قانون اساسى واقع نشد بدون تغییر اساسى تا ۶ ماه دیگر نمی‌‏توان آن را مجددا به مجلس پیشنهاد نمود مگر با تقاضاى کتبى ۵۰نفر نماینده و تصویب مجلس.
 آیا شفافیت، شفاف می‌شود؟ طرح شفافیت آرا این هفته دوباره در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد
در نشست علنی روز یک‌شنبه، ۲۶ بهمن‌ماه حجت‌الاسلام جواد نیک‌بین نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی در تذکری خطاب به رئیس مجلس اظهار داشت: به دلیل عدم رأی آوردن این طرح، علیه شما و مجلس یازدهم هجمه‌هایی صورت گرفت و علی‌رغم این‌که در شفافیت و دفاع از آن اظهاراتی داشتید، چون هنوز رأی به شفافیت آرا  داده نشده، برخی نمایندگان در جریان رأی‌گیری شرکت نمی‌کنند که از صبح چند بار شاهد این موضوع بوده‌ایم.
وی با تأکید بر این‌که باید موضوع شفافیت در دستور کار قرار گیرد افزود: مقصود از شفافیت صرفا در امر قانون‌گذاری نیست بلکه باید در اجرا هم شفافیت باشد، چنانچه ۸ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی داده‌شده که با لایحه بودجه این میزان ۱۶۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که باید مشخص شود دست چه کسی است.
نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: برای حفظ انتظام در مجلس باید رأی به شفافیت، شفاف باشد. 
نیک‌بین اظهار داشت: باید فرق خائن و خادم مشخص شود و مردم با فرد منافق برخورد می‌کنند لذا خواستار قرار گرفتن موضوع شفافیتس آرا ی نمایندگان در دستور کار جلسه روز سه‌شنبه هستیم.محمدباقر قالیباف نیز در پاسخ به تذکر نماینده محلات با تأکید بر این‌که بحث شفافیت موردتوجه مجلس بوده است ،خاطرنشان کرد: این طرح نیازمند دوسوم آرای نمایندگان بود که در زمان رسیدگی تنها ۳ رأی کم آورد.
رئیس مجلس گفت: بر اساس ماده ۱۳۰ آئین‌نامه داخلی مجلس که می‌توان به یک طرح زودتر از ۶ ماه رسیدگی کرد، بیش از ۵۰ امضا جمع‌آوری‌شده که بر همین اساس طرح شفافیت آرای نمایندگان می‌تواند در دستور کار هفته جاری قرار گیرد.