رزم هسته‌ای بهارستان
وحید عظیم‌نیا
برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به «برجام»، پس از ۲۲ ماه مذاکره دولت یازدهم در ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ بين جمهوری اسلامی ایران و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به همراه آلمان، روسیه، چین، آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان گروه مشهور به ۱+۵ مورد توافق قرار گرفت و پس از تأیید شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
یک هفته پس از آن نیز یعنی ۲۹ تیر ۱۳۹۴، شورای امنیت سازمان‌ملل متحد با صدور قطعنامه ۲۲۳۱، ۶ قطعنامه تحریمی پیشین را که به بهانه‌های مختلف از جمله پیرو درخواست برخی فتنه‌گران(صدور قطعنامه ۱۹۲۹ در سالگرد فتنه ۸۸) وضع شده بود، تعلیق کرد؛ نهایتا برجام در ۲۶ دی ماه ۱۳۹۴ رسما به مرحله اجرا درآمد.
شانتاژ زرد
پیرو اجرایی شدن برجام، دولت ضمن ضریب دادن کاذب( به اصطلاح شانتاژ) به دستاوردهای ناملموس، در رثای آن، گزارش، مقاله و کتاب نوشتند. یکی از این کتاب‌ها «برجام؛ سیاست‌ها، دستاوردها و الزامات» نام دارد که به اسم «جمعی از نویسندگان» منتشر شده است و از همه مهم‌تر نشان «مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری» در آن به چشم می‌خورد. نوبت چاپ اول این کتاب دی ماه ۱۳۹۵ بوده و با قیمت ۴۰ هزار تومان در هزار و ۵۰۰ نسخه منتشر شد!
توافق نادر!
در مقدمه کتاب یاد شده، برجام «پیروزی دیپلماسی بر شیوه‌های اجبار و زور در روابط بین‌الملل» نامیده و ادعا شده است «این توافق به لحاظ ماهیت و موضوع، شکل و شیوه، یکی از نادر توافقات بین‌المللی به شمار می‌آید.»
البته نادر بودن چنین توافقی را باید پذیرفت چرا که دولت همه تعهدات ریز و درشت برجامی خود را پذیرفت اما طرف‌های غربی نه تنها قدم از قدم برنداشتند بلکه حتی دیگر کشورهای عضو برجام را تهدید و تطمیع کردند که با ایران مراوده نداشته باشند.
ترور سردار
دردناک‌تر از آن، در عصری که ادعا می‌شد «برجام پیروزی دیپلماسی بر شیوه‌های اجبار و زور در روابط بین‌الملل است» یکی از بهترین بندگان خدا و عزیزترین سردار ملی این مرز و بوم و جهان اسلام، شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی عزیز توسط مهم‌ترین عضو برجام یعنی آمریکا به وحشی‌ترین حالت ممکن در فرودگاه کشور ثالث ترور شد و به درجه رفیع شهادت نائل آمد.
مراحل سه‌گانه
در این کتاب، برجام به سه مرحله «پیش از توافق»، «اجرا و عملیاتی کردن توافق» و «پس از اجرای توافق» تقسیم و تاکید شده است، مرحله نخست بیش از دو سال طول کشیده و طرح آن به بیش از یک دهه قبل برمی‌گردد.
مرحله دوم از تیرماه ۱۳۹۶ شروع و پس از تصویب و اجرایی شدن دوره زمانی اجرای آن در برخی موضوعات ۸ سال و برخی دیگر ۱۰ سال و حتی بیشتر است. این دوره دارای ویژگی‌ها، حساسیت‌ها و الزامات خاص خود است. شناخت این الزامات می‌تواند به افزایش دستاوردها و نادیده گرفتن آنها به کاهش پیامدهای مثبت توافق و حتی شکست آن منجر شود.
مرحله سوم، دستاوردها و پیامدهای برنامه جامع اقدام مشترک است که عملا از همان روز شروع مذاکرات آغاز و با تصویب و اجرایی شدن تداوم و در نهایت با عملی شدن کامل توافق به سرانجام می رسد. مرحله سوم، حاصل عملکرد طرف‌های قرارداد در مرحله اول و دوم است.
مردم هراسی
در صفحه ۱۰ این کتاب، ادعا شده است، «اهمیت مرحله اجرا و عملیاتی کردن برنامه اقدام مشترک برای جمهوری اسلامی ایران بیش از طرف‌های دیگر است. فرصت‌ها و تهدیدهایی که در این قرارداد است، عمدتا به جمهوری اسلامی ایران معطوف است.
اجرای درست این قرارداد به معنای غیر امنیتی شدن ایران، پایان تحریم‌ها، حفظ حق غنیسازی و به رسمیت شناخته شدن آن و پیشرفت علمی قابل ملاحظه در حوزه فناوری هسته‌ای است. ناموفق بودن اجرای قرارداد می‌تواند به شیوع دوباره ایران‌هراسی و تشدید تنش‌ها در منطقه و حتی در نهایت به براندازی جمهوری اسلامی ایران منجر شود.»
ناموفق بودن برجام و براندازی جمهوری اسلامی ایران در حالی برابر دیده شده است که گذشت حدود ۵ سال از اجرایی‌شدن آن به خوبی مؤید نادرست بودن این گزاره است، گزاره‌ای که ذیل نظریه «مردم هراسی برای نیل به اهداف سیاسی» تعریف می‌شود و روحانی در دو دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ به خوبی از آن بهره برد و مع‌الأسف حاضر شد با ترساندن مردم از رأی آنها پله‌ای برای ریاست‌جمهوری در ست کند؛ البته در انتخابات ریاست جمهوری اردیبهشت ۹۶ از بیش از ۵۶ میلیون ایرانی واجد شرایط رأی، فقط بیش از ۲۳ میلیون به او رأی دادند یعنی ۳۳ میلیون رأی‌دهنده حاضر نشدند به روحانی و تفکر حامی او رأی بدهند.
زَخم تَکرار
حال که تشت ناکارآمدی برجام از بام افتاده و نه تنها نتوانسته تحریم‌ها را ولو غیر بالمره لغو کند و بلکه موجب تشدید تحریم‌ها هم شده است، دولت و جریان حزبی موسوم به اصلاح‌طلبان درصدد هستند بیش از ۷ سال مدیریت ناکارآمد را یکجا به تحریم‌ها گره بزنند و حل آن را نیز مترصد نتیجه انتخابات آمریکا قرار دهند، اما پاسخ نمی‌دهند پیازی که سر زمین کشاوزی ۳ هزار تومان خریداری می‌شود اما با قیمت بیش از سه برابری یعنی ۱۰ هزار تومان به دست مردم می‌رسد کجا به تحریم‌‌کنندگان ربط دارد؟ یا اینکه بیش از ۲۳۰ هزار تُن برنج با ارز ملی این مرز و بوم وارد اما به دلیل بی‌تدبیری‌ها در گمرک فاسد می‌شود به فلان کشور خارجی چه ارتباطی دارد؟ و هزار اما و اگر که جای تکرار ندارد چرا که مردم زخم‌خورده تَکرار هستند.
طرح تحریمی
وکلای ملت که از ۷ خرداد ۹۹ ردای وکالت را به تن کرده‌اند در جلسه علنی روز دوشنبه ۱۲ آبان۱۳۹۹، با تصویب یک فوریت طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» موافقت کردند. حین رأی‌گیری درباره یک فوریت طرح یاد شده ۲۱۷ نماینده در جلسه حاضر بودند که ۲۰۶ نفر رأی موافق دادند، یعنی طرح یاد شده با بیش از ۹۰ درصد رأی حاضران تصویب شد؛ ۴نماینده رأی ممتنع دادند و صرفاً ۶ رأی مخالف داشت.
چرایی طرح
در مقدمه این طرح آمده است با توجه به اینکه، جمهوری اسلامی ایران در ازای «پذیرش حق غنیسازی» و «رفع کامل تحریم‌ها» حاضر به پذیرش اعمال محدودیت در زمینه برنامه هسته‌ای طبق برجام شد، طبق ۱۵ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان مرجع راستی‌آزمایی اجرای تعهدات ایران حتی تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام، جمهوری اسلامی ایران در بخش فنی به تمام تعهدات خود از جمله در زمینه سطح غنیسازی، تحقیق و توسعه، حجم انباشت و ذخیره مواد هسته‌ای، تعداد سانتریفیوژ، تغییر ماهیت تأسیسات فردو و بازطراحی راکتور آب سنگین اراک به صورت کامل پایبند بوده و در بخش «شفافیت و اقدامات اعتمادساز» افزون بر نظارت‌های پادمانی و دسترسی‌های مبتنی بر پروتکل الحاقی، همکاری‌های فراپروتکلی را از جمله در زمینه شفاف‌سازی تولید قطعات سانتریفیوژ با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته است.
در این طرح همچنین آمده است با توجه به آنکه، طبق توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا و اتحادیه اروپا پس از تأیید اجرای اقدامات محدودیت‌ساز ایران توسط آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای متعهد به رفع تحریم‌ها، اجرای مفاد توافق بر مبنای حُسن نیت، پرهیز از اقدام مغایر با نص، روح و هدف برجام و عدم اخلال در اجرای موفقیت‌آمیز برجام بودند؛ اما پیش از خروج آمریکا از برجام، در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما، آمریکا مرتکب موارد متعدد بدعهدی و نقض متن و روح برجام شده در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ نیز با خروج از توافق و اعمال مجدد تحریم‌ها مانع از بهره‌مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام شده است.
تعهدات یازده‌گانه
با توجه به آنکه، جمهوری اسلامی ایران با خویشتن‌داری و حسن‌نیت برای حفظ برجام به دیگر اعضای باقی مانده در برجام فرصت داد تا با عمل به تعهدات خود مانع از اثرگذاری تحریم‌های آمریکا و اخلال در روند اجرای برجام و فروپاشی آن شوند؛ بویژه با تاکید بر اینکه اتحادیه اروپا پس از خروج آمریکا از برجام در ۱۵ تیرماه سال ۹۷ با انتشار بیانیه رسمی برای بهره‌مندی ایران از منافع اقتصادی برجام ۱۱ تعهد ذیل را پذیرفت: ۱)حفظ و ارتقای روابط گسترده‌تر اقتصادی در حوزه‌های مختلف با ایران، ۲)حفظ و استمرار کانال‌های موثر مالی برای تعامل با ایران، ۳) تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی، ۴)تداوم روابط حمل و نقل دریایی (از جمله کشتیرانی و بیمه)، زمینی، هوایی و ریلی، ۵) تقویت پوشش‌های اعتبار صادراتی،
۶) حمایت روشن و مؤثر از کنشگران اقتصادی که با ایران تجارت می‌کنند، به‌ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط که شاکله اصلی بسیاری از اقتصاد‌ها محسوب میشوند، ۷) تشویق سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در ایران، ۸) حمایت از کنشگران اقتصادی در سرمایه‌گذاری‌ها و دیگر فعالیت‌های تجاری و مالی که در رابطه با ایران انجام می‌دهند، ۹) گرد هم آوردن کارشناسان بخش دولتی و خصوصی، از جمله از طریق تقویت شورا‌های تجاری، ۱۰)حمایت عملی از تجارت و سرمایه‌گذاری در ایران و ۱۱) حمایت از شرکت‌ها در برابر آثار فراسرزمینی تحریم‌های آمریکا.
گام‌های پنج‌گانه
در طرح مجلس شورای اسلامی که فعلا یک فوریت آن به تصویب رسیده، آمده است با توجه به آنکه، پس از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، اتحادیه اروپا به صدور بیانیه سیاسی اکتفا کرده و فقدان اراده و توان اروپا برای اجرای تعهدات به ویژه در زمینه تضمین صادرات نفت و تسهیل مبادلات بانکی، همراهی عملی دولت‌ها، شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی با تحریم‌های آمریکا و ایجاد عدم توازن در پایبندی ایران و دیگر اعضای باقی مانده در برجام به تعهدات، آشکار شده است؛ یادآوری می‌شود که شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران، و در اعمالِ حقوق جمهوری اسلامی ایران مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ دستور توقف اجرای برخی تعهدات ایران در توافق برجام را صادر کرد.
در چارچوب این تصمیم، جمهوری اسلامی ایران با دادن فرصت‌های ۶۰ روزه به کشورهای باقی مانده در برجام برای عملیاتی کردن، تعهدات خود در زمینه تحریم‌ها به صورت گام به گام اقدام به کاهش تعهدات هسته‌ای کرد و دولت جمهوری اسلامی ایران به مرور در پنج گام زیر اجرای تمام تعهدات فنی را متوقف ساخت:
گام اول (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸)، عدم رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین.
گام دوم (۱۶ تیرماه ۱۳۹۸)، عدم رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنیسازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک.
گام سوم (۱۵ شهریور ۱۳۹۸)، عدم رعایت محدودیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه.
گام چهارم (۱۵ آبان ۱۳۹۸)، بازگشت ماهیت فردو به مرکز غنیسازی و آغاز گازدهی به سانتریفیوژها در این مرکز و گام پنجم (۱۵ دی ۱۳۹۸)، عدم رعایت محدودیت در تعداد سانتریفیوژها.
لیکن کشورهای اروپایی به جای استفاده از فرصت دیپلماسی ایجاد شده توسط جمهوری اسلامی ایران، جلوگیری از آثار و تبعات اقتصادی تحریم‌های آمریکا و عمل به تعهدات یازده‌گانه، پس از ترور جنایتکارانه شهید سلیمانی توسط دولت ترامپ،نه تنها به رفتار منفی خود ادامه داده و بلکه آن را تشدید کردند (اقداماتی همانند همراهی با دولت ترامپ در شورای حکام آژانس و اعلام تداوم تحریم‌های تسلیحاتی ایران پس از انقضای محدودیت‌های تسلیحاتی قطعنامه۲۲۳۱).
با توجه به آنکه، آمریکا افزون بر ممانعت از بهره‌مندی ایران از منافع اقتصادی برجام، در آستانه اتمام بازه پنج‌ساله از آغاز اجرای برجام و لغو تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت سازمان‌ملل در ۲۷ مهر ۱۳۹۹، در پی ممانعت از بهره‌مندی ایران از مزایای امنیتی و دفاعی برجام است؛ و در نهایت با توجه به آنکه، رئیس جمهور ایران در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ در نامه به کشورهای اروپایی و اتمام حجت نسبت به اقدام غیرمسئولانه از جمله «ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل و بازگشت قطعنامه های شورای امنیت یا اِعمال تحریم‌های بیشتر» هشدار داده و به صراحت نوع واکنش جمهوری اسلامی ایران را اعم از «خروج از برجام، توقف اجرای پروتکل الحاقی و بررسی خروج از پیمان منع اشاعه هسته‌ای» خاطر نشان کرده است.
پاسخ مجلسی
مجلس شورای اسلامی در چارچوب «گام‌های کاهش تعهدات هسته‌ای» و نامه رئیس جمهور ایران به کشورهای اروپایی، در پاسخ به روند اقدامات خصمانه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و همراهی کشورهای اروپایی با آن، از جمله تشدید ظالمانه و بی‌وقفه تحریم‌ها علیه ملت ایران، اقدام تروریستی علیه سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، اقدام خرابکارانه در تأسیسات نطنز و نهایتا تلاش غیرقانونی آمریکا برای بازگشت قطعنامه های ۱۶۹۶ (۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (۲۰۰۷)، ۱۸۰۳(۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (۲۰۰۸) و ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) شورای امنیت سازمان‌ملل و نیز تلاش آمریکا برای افزایش ریسک و ایجاد فضای فضای عدم اطمینان برای کشورها، شرکت‌ها و بانک‌های خارجی به منظور همکاری با ایران در زمینه برنامه هسته‌ای و تسلیحات متعارف از طریق صدور دستور اجرایی و تهدید به اعمال تحریم‌های ثانویه، طرح «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» را به تصویب می‌رساند.
متن طرح
وکلای ملت در متن طرح ۹ ماده‌ای «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» که از سوی کمیسیون «امنیت ملی و سیاست خارجی» مجلس شورای اسلامی تهیه شده است، آورده‌اند: ماده ۱) سازمان انرژی اتمی ايران موظف است ظرف مدت ۲ ماه پس از تصويب اين قانون، سالانه به ميزان حداقل ۱۲۰ کیلوگرم اورانيوم با غنای ۲۰ درصد در تأسيسات شهيد علی‌محمدی فردو توليد و در داخل كشور ذخيره كند و نيز نيازمندی‌های صلح‌آميز صنايع كشور به اورانيوم را با غنای بالای ۲۰ درصد به طور كامل و بدون تأخير تأمين كند.
ماده ۲) در جهت تحقق ظرفيت ۱۹۰ هزار سو غنیسازی، سازمان انرژی اتمی ايران، مكلف است پس از تصويب اين قانون، ظرفيت غنیسازی و توليد اورانيوم غنیسازی شده با سطح غنای متناسب هر يك از مصارف صلح آميز كشور، به ميزان ماهانه حداقل ۵۰۰ کیلوگرم افزايش دهد و نسبت به نگهداری و انباشت مواد غنی‌شده در كشور و مصرف معين حجم مذكور اورانيوم غنیسازی شده، اقدام كند.
ماده ۳)برای تحقق هدف مندرج در ماده ۲، سازمان انرژی اتمی موظف است ظرف مدت ۳ ماه عملیات نصب، تزریق گاز، غنیسازی و ذخیره‌سازی مواد را تا درجه غنای مناسب، با حداقل هزار عدد ماشین IR-2m در بخش زیرزمینی تأسیسات شهید احمدی‌روشن نطنز آغاز کند. همچنین سازمان انرژی اتمی مکلف است در همین بازه زمانی، هرگونه عملیات غنی سازی و تحقیق و توسعه با ماشین‌های IR-6 را به تأسیسات شهید علی‌محمدی فردو منتقل کرده و عملیات غنیسازی را با حداقل
۱۶۴ ماشین از این نوع آغاز کرده و آن را تا انتهای سال ۱۳۹۹به هزار ماشین توسعه بدهد.
ماده ۴) سازمان انرژی اتمی موظف است نسبت به بهره‌برداری از كارخانه توليد اورانيوم فلزی در اصفهان طی ۵ ماه از تصويب اين قانون اقدام كند. ماده
۵) سازمان انرژی اتمی ايران وظيفه دارد، راكتور ۴۰ مگاواتی آب سنگين اراك را كه به موجب برجام در حال بازطراحی و بهينه‌سازی است، ظرف مدت ۴ ماه از تاريخ تصويب اين قانون با برنامه زمانبندی معين از طریق احیای قلب راکتور به شرايط قبل از برجام برگرداند. هم چنين همزمان با عمليات بهينه‌سازی و راه‌اندازی راكتور ۴۰ مگاواتی آب سنگين اراك، نسبت به طراحي و ساخت يك راكتور آب سنگين ۴۰ مگاواتی جديد با هدف تولید رادیو ایزوتوپ‌های بیمارستانی با جدول زمانبندی اقدام كند. جدول زمان بندی این موضوع باید ظرف یک ماه به اطلاع مجلس برسد.
ماده ۶) دولت جمهوری اسلامی ايران موظف است بر اساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام، ظرف مدت ۲ ماه از تصويب اين قانون، دسترسی‌های نظارتی فراتر از پروتکل الحاقی بر اساس برجام را متوقف كند.
ماده ۷) دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است پس از ۳ ماه از تصویب این قانون، گزارش دقیق اقدامات انجام شده از جانب طرف‌های برجامی در زمینه بازگشت به اجرای تعهداتشان وفق برجام و رفع کلیه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند. چنانچه تا آن تاریخ روابط بانکی ایران در اروپا و میزان خرید نفت آنها از ایران به شرایط عادی و رضایت بخش بازنگشته باشد، دولت مکلف است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند و چنانچه طرف‌های مقابل برجام به اجرای تعهدات خود در برجام بازگشته باشند، دولت مکلف است پیشنهاد اقدام متقابل ایران در بازگشت به تعهدات برجامی را به مجلس ارائه کند. این پیشنهاد ظرف مدت حداکثر یک ماه در مجلس تصمیم‌گیری خواهد شد.
ماده ۸) چنانچه اعضای ۴+۱ نسبت به اجرای تعهدات خود و رفع تحريم‌های هسته‌ای، نظامی، حقوق بشری و …
عليه جمهوری اسلامی ايران اقدام كنند، دولت موظف است گزارش دقيق اقدامات انجام شده و نيز پيشنهاد اقدام متقابل جمهوری اسلامی ايران در جهت بازگشت به تعهدات را به مجلس ارائه دهد. اين پيشنهاد ظرف مدت يك‌ماه به همراه گزارش كميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس، جهت تصميم گيری در صحن مجلس بررسی می‌شود.
ماده ۹) مستنكفين از اجرای اين قانون به تناسب، امتناع يا ممانعت از اجراء به طبقات ۴ تا ۷ طبقات مجازات تعزیری قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ محكوم میشوند.
مجلس شورای اسلامی در حالی عَلَم مقابله با تحریم‌های ظالمانه آمریکا را در دست گرفته است که متأسفانه با بی‌علمی دولت مواجه هستیم به طوری که بجای تلاش و تدبیر برای رفع مشکلات از قبیل گرانی، مردم را به دعا کردن ارجاع می‌دهند غافل از اینکه مرحلهٔ قبل از دعا، اقدام است.صنعت هسته‌ای یک‌بار در سال ۹۲ به واسطه ظرفیت‌های عظیم و تلاش‌های شبانه‌روزی دانشمندان افتخارآفرینی همچون شهید مجید شهریاری، برگ‌برنده‌ای برای تیم مذاکره‌کنندگان شد تا دشمنان این آب و خاک را مجبور به نشستن پای میز مذاکره با ایران کند حال امید می‌رود یک بار دیگر از ظرفیت این برگ برنده برای رفع تحریم‌ها و درهم شکستن توطئه دشمنان استفاده شود؛ این‌بار مجلس باید خودی نشان دهد.
برجام , بهارستان , مجلس , وحید عظیم نیا
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.