محمدكاظم انبارلویی
تكیه‌كلام ترامپ از روز ورود به كاخ سفید در مورد ایران كلمه «توافق پایدار» بوده است. این روزها كه هرچه به انتخابات ریاست جمهوری آمریكا نزدیكتر می‌شویم، این كلمه را بیشتر تكرار می‌كند. روز زدن زیر تعهدات برجامی و پاره كردن برجام هم به همین سخن تفوه می‌كرد. «توافق پایدار» یا بهتر بگوییم «توافق پایِ دار»! آمریكایی‌ها هر روز بر حجم تحریم‌ها و تهدیدها می‌افزایند تا ایران را دوباره به گفت‌وگوها و مذاكرات بی‌حاصل و بی‌نتیجه با دستاوردهای گرفتن امتیازات یك سویه بكشانند.
در واشنگتن حرف از «توافق پایِ دار» است، در تهران، برخی آن را توافق پایدار ترجمه می‌كنند. گفت‌وگو، مذاكره و توافق نیاز به مهارت دارد. گفت‌وگو نیاز به هوش، علم، حوصله، صبر، ادب، اخلاق و از همه مهم‌تر حق‌پذیری دارد.
وقتی در مناسبات ما با آمریكا همه این واژه‌ها تعطیل است، از دل بستن به نتایج گفت‌وگو باید ناامید بود. همه این مهارت‌ها در گفت‌وگو باید متكی به حكمت و فلسفه صلح باشد. اگر چنین شد و یك طرف گفت‌وگو واجد این مهارت‌ها باشد، از دل گفت‌وگو و مذاكره «صلح حدیبیه» بیرون می‌آید كه منجر به فتح بدون خونریزی و درگیری مكه می‌شود و خداوند از این گفت‌وگو در قرآن به عنوان «فتح مبین» یاد می‌كند، آن‌هم نه موقعی كه مكه فتح می‌شود،‌ بلكه همان هنگام كه «قرارداد صلح» امضا می‌شود.
اگر یك ضلع ابوموسی اشعری باشد و بخواهد بدون این مهارت‌ها گفت‌وگو و مذاكره را مدیریت كند، گرفتار كید، نیرنگ و فریب عمروعاص‌ها می‌شود و نتایج زیانبار عزل علی‌(ع) و نصب قانونی معاویه به عنوان خلیفه مسلمین می‌شود.
دیپلمات‌های ما در مذاكرات برجام فاقد مهارت بودند،‌دانش لازم را نداشتند. رئیس‌جمهور مملكت وقتی هیئت مذاكره‌كننده را عازم گفت‌وگو می‌كرد، سخن از خزانه خالی كشور به میان آورد كه این خبر هم نادرست بود و اگر راست هم بود، نباید رئیس‌جمهور به آن تفوه می‌كرد. این حرف نشان می‌دهد كه هوشمندی لازم و علم كافی را نداشتند.
وقتی گفت‌وگوها آغاز شد،‌ آگاهان و نخبگان جامعه مرتب هشدار می‌دادند كه از اعتماد به دشمن پرهیز كنید و شروط عقلانی و وحیانی را در توافقات رعایت نمایید.
تیم مذاكره‌كننده و رئیس واقعی دیپلماتیك ما به جای توجه به این هشدار،‌ با نسبت‌های ناروا، منتقدین را می‌نواخت. این تیم به خردجمعی كه تبلور آن در شروط مجلس و شروط شورای امنیت ملی بود،‌ توجه نكرد و رفت زیانبارترین توافق را كه در تاریخ انقلاب بی‌سابقه است، ‌امضا كرد. این تیم و رئیس آن حق‌پذیر نبودند. پس از پاره‌ كردن قرارداد از سوی دشمن اصلی، حاضر نیستند بپذیرند اشتباه كرده‌اند و اشتباه را جبران كنند. لذا از توافق برجام كه جز خسارت محض چیز دیگری بر آن متصور نیست، همچنان دفاع می‌كنند و به انجام تعهدات یك سویه اصرار دارند. در مذاكرات، «مقصد‌شناسی» تعطیل بود، لذا به «مقصود» كه پایان تحریم‌ها بود، نرسیدیم.
برگردیم به اصل بحث و درك صحیح موقعیت‌های دو طرف منازعه در رسیدن به توافق پایدار!
یادم می‌آید در زمان شاه در ایام سربازی وقتی به میدان تیر برای تمرین می‌رفتیم، فرمانده اصرار داشت تعداد فشنگ‌هایی كه تحویل گرفته با تعداد پوكه‌ها برابر باشد. اگر یك تیر فشنگ گم می‌شد، زمین و زمان پادگان را به هم می‌دوختند تا آن را پیدا كنند و می‌گفتند اگر یك فشنگ كم شود، حتما جان یكی از مقامات در خطر است.
وقتی انقلاب پیروز شد،‌ تمام فشنگ‌ها، تفنگ‌ها و سلاح‌هایی كه آمریكایی‌ها در تجهیز ارتش شاه و رژیم طاغوت آورده بودند، گم شد. آن‌ها جنگ تحمیلی را تدارك دیدند تا عمال خود در منطقه و پایگاه‌های خود را حفظ كنند، چون احساس می‌كردند جانشان در خطر است.
امروز ۴۲ سال از حیات انقلاب می‌گذرد. ده‌ها موشك نقطه‌زن، هزاران پهپاد مجهز به انواع موشك‌های هوا به زمین، میلیون‌ها تفنگ و فشنگ در دست ارتش، سپاه و بسیج و صدها موشك زمین به هوا، دریا به دریا و… قلب دشمن را در منطقه هدف قرار گرفته است. علاوه بر همه این جنگ‌افزارها، هزاران فرمانده نظامی در تراز شهید حاج‌قاسم سلیمانی و صدها هزار جوان جان بركف در حال و هوای شهید حججی پشت این جنگ‌افزارها نشسته‌اند تا بی‌سابقه‌ترین، مهیب‌ترین و سریع‌ترین دفاع برق‌آسا را به نمایش بگذارند.
امروز حریف كشور ایران و دشمن ملت به‌پاخاسته ایران هم در داخل دچار ضعف است و هم در خارج از مرزهای خود به‌ویژه در غرب آسیا به شدت متزلزل است. آن‌ها می‌خواهند از منطقه فرار كنند. امروز دشمن صهیونیستی در داخل مرزهای خود محبوس جبهه مقاومت است. امروز ضربات جوانان یمنی بالای سر قارون‌های خلیج‌فارس است. این وضعیت به ما به لحاظ عقلی صحنه رویارویی را در برابر دیدگان بیدارمان قرار می‌دهد و به این سؤال پاسخ می‌دهد كه كدام طرف دعوا «پایِ دار» است و كدام سوی منازعه اصرار به مذاكره و توافق دارد!
اگر یك‌كمی هوش دیپلماتیك وجود داشت، گربه‌رقصانی تحریم‌ها و بالا و پایین شدن ارز و طلا و اغتشاش در بازار را یك «تهدید» تلقی نمی‌كردیم، آن‌هم به قیمت تحریف تاریخ. برخی هنوز اصرار دارند پرچم مذاكره را به بهانه «صلح امام حسن(ع)» و امثال این حرف‌ها در اهتزاز نگه دارند!
خدا رحمت كند شهید حاج‌قاسم سلیمانی را كه می‌فرمود: آن مقدار فرصت كه در تهدیدها وجود دارد، در خود فرصت‌ها وجود ندارد. ما می‌توانستیم تهدید، تحریم و تحقیر آمریكایی‌ها را یك فرصت تلقی كنیم و از دل آن‌ها قدرت ملی را به سمت وحدت و همگرایی هدایت كنیم. قدرت نظامی خود را ارتقاء دهیم كه با تدبیر رهبری می‌توانیم  تهدید تحریم‌های اقتصادی را به سمتی هدایت كنیم كه به قله‌های رفیع خودكفایی و استقلال اقتصادی برسیم.دستگاه‌های تبلیغاتی و ارتش امپریالیستی رسانه‌های غرب و نوكران آن‌ها در داخل تبلیغ می‌كنند كه ما ناگزیر از «توافق پایِ دار» هستیم، در حالی كه قضیه كاملا برعكس است!‌ آن‌ها هستند كه در وضعیت «توافق پایِ دار» قرار دارند. اگر نبودند، این‌همه از قدرت نظامی و نفوذ منطقه ای ایران در هراس نبودند.
آمریكا باید خدا را شكر كند كه اغلب فقهای شیعه، «جهاد ابتدایی» را در عصر غیبت جایز نمی‌دانند، والا خدا می‌داند چه به روزگار آن‌ها می‌آوردیم.
آمریكا باید خدا را شكر كند رهبری به عنوان یك فقیه جامع‌الشرایط، تولید جنگ‌افزارهای كشتارجمعی و سلاح اتمی را حرام می‌داند، والا ایران همان مسیری را می‌رفت كه كره‌شمالی در دستیابی به قدرت هسته‌ای،‌آن را طی كرد.
قدرت نظامی ایران، یك قدرت دفاعی است كه در صورت حمله دشمن تحمیلی، سریع به «قدرت تهاجمی» تبدیل می‌شود. استكبار جهانی خوب این را می‌فهمد، حتی می‌فهمد اگر دولت و ملت ایران در هماوردی كم بیاورد، خداوند پشت و پناه ملت ایران است. آن هنگام كه ایران در اوج ضعف بود، خود خدا دفاع و حمایت از مؤمنین و انقلابیون ملت را تقبل فرمود. آن‌ها این واقعیت را در واقعه طبس تجربه كردند.
ای‌كاش كسانی كه هرازچندی سخن از مذاكره و گفت‌وگو با دشمن را مطرح می‌كنند، این حقیقت را در‌می‌یافتند كه ملت ایران یك ملت قدرتمند است. ارتش، سپاه و بسیج در اوج آمادگی و مجهز به سلاح‌های متعارف در زمین، هوا و دریاست كه در ثانیه و به‌هنگام هر شرارتی را پاسخ می‌دهد. اقتصاد ایران یكی از ۱۷ اقتصاد برتر جهان است. اگر یك كمی كارآمدی و تدبیر توام با صبر، حوصله و مهارت بود،‌ به راحتی اخلال در بازار جمع می‌شد.آن‌ها باید بدانند ترامپ در موقعیت «توافق پایِ دار» است. زمان به نفع آمریكا حركت نمی‌كند. ترامپ می‌خواهد با یك اراده عمروعاصی و با مهندسی معكوس به دولت ایران بفهماند ما در موقعیت «توافق پایِ دار» هستیم. این یك توهم است، دولت آمریكا باید هرچه زودتر در مقابل ملت ایران زانو بزند، والا روزهای سختی را در درون و بیرون خود در پیش دارد. آمریكا محور شرارت در جهان است. ارتش آمریكا یك نیروی تروریستی است. به قول چامسكی، ترور سردار سلیمانی نشان داد آمریكا «یاغی» است. تكلیف ما در برخورد با یاغی در اسلام روشن است. فكر كردن به مذاكره با یاغی نشانه ترس و خلاف عقلانیت است. آن‌ها كه فكر می‌كنند راه‌‌حل مشكلات اقتصادی، مذاكره است و مشكلات اقتصادی راه‌حل سیاسی دارد، سخت در اشتباه هستند. بر این مبنا رفتند به «توافق پایدار» برسند، سر از «توافق پایِ دار» درآوردند و بزرگ‌ترین خسارت را به كشور زدند.