حسن شجاعی-دبیرگروه فرهنگی
محمدرضا شجریان استاد بزرگ آواز ایران پس از ۴ سال مبارزه با بیماری سرطان سرانجام در بیمارستان جم تهران جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.
از اوایل بهمن سال ۱۳۹۸، وضعیت ریه‌های شجریان به وخامت گرایید که منجر به بستری شدن در بیمارستان برای عمل جراحی به‌منظور «تعبیه راه عروقی جهت دارورسانی راحت‌تر و مؤثرتر» شد، اما بیست روز پس از مرخص شدن شجریان از بیمارستان، مشکلات تنفسی مجددا او را در روز پنج‌شنبه یکم اسفند ۱۳۹۸ راهی بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان کرد و تا فروردین ۱۳۹۹ در بیمارستان باقی ماند. پس‌ازآن مراقبت ویژه از وی در خانه ادامه یافت تا روز شنبه ۲۵ مرداد ۱۳۹۹ که با افت سطح هوشیاری، افت فشارخون و شوک عفونی بار دیگر در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان جم بستری شد و پس از حدود ۱۰ روز، ۳ مهرماه از بیمارستان به خانه‌اش منتقل شد، اما بار دیگر  یک‌شنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۹، به دلیل افت سطح هوشیاری در حد نزدیک به کمای مطلق به بخش مراقبت‌های ویژه در بیمارستان جم تهران منتقل شد و عاقبت بعدازظهر هفدهم مهرماه ۹۹، ۱۷ روز پس از ۸۰ ساله شدن، درگذشت. 
 خاطرات مردم ایران‌زمین با صدای شجریان به آوازهای سنتی او خلاصه نشده و در آیین و اعتقادات آن‌ها درهم‌آمیخته است. مناجات ربنای او سال‌های سال هم‌سفره افطار مردمی بود که با صدایش خود را برای راز و نیاز با خالق هستی آماده می‌کردند و با آن خاطره‌ها دارند. 
وی متولد اول مهر ۱۳۱۹ در مشهد مقدس موسیقیدان، آهنگساز، خواننده و خوشنویس و نامزد ۲ جایزه «گرمی» است. سایت انجمن آسیا وی را پرآوازه‌ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی، روزنامه ونکوورسان او را یکی از مهم‌ترین هنرمندان موسیقی جهان و همچنین رادیوی عمومی ملی (NPR) در سال ۲۰۱۰ وی را یکی از ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کرده است. شجریان در ایران ملقب به خسرو آواز بود. وی اولین بار نزد پدرش که خود از قاریان مشهد بود، قرائت قرآن را فراگرفت و برای اولین بار در ۱۲ سالگی به تلاوت قرآن در رادیو مشهد پرداخت. محمدرضا شجریان تا قبل از سال ۱۳۴۶ که به تهران مهاجرت کرد، به‌صورت افتخاری در رادیو مشهد قرآن می‌خواند. پدر او با آواز خواندن پسرش موافق نبود و محمدرضا شجریان به همین دلیل تا چهار سال در رادیو تهران بانام «سیاوش بیدگانی» آواز خواند.
وی علاوه بر اشعار کلاسیک شاعرانی چون حافظ، سعدی، مولانا، عطار، باباطاهر و خیام، در برخی کنسرت‌ها و کار‌های خود از «شعر نو»ی شاعرانی چون فریدون مشیری، نیما یوشیج، سهراب سپهری، شفیعی کدکنی، مهدی اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج استفاده کرده است. همچنین وی تعدادی از دعا‌های قرآنی را در اثر مشهور به دعای ربنا خوانده ‌است که در هنگام افطار‌های ماه رمضان از رسانه ملی پخش می‌شد. 
برای آشنایی با برخی ویژگی‌های وی گفت‌وگویی با دو تن از اساتید موسیقی ایران ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛ سهراب پورناظری استاد موسیقی و از همراهان محمدرضا شجریان در خصوص وی به «رسالت» می‌گوید: زندگی استاد شجریان دو جنبه دارد؛ یک بخش آن مربوط به آثار هنری ایشان است و بخش دیگری از آن به مردم و اجتماع بازمی‌گردد که ایشان در هر دو حوزه مقبولیت و اعتماد عمومی را با خود به همراه داشتند.
وی ادامه داد: استاد شجریان در طول بیش از نیم‌قرن فعالیت هنری خود موجب شدند موسیقی سنتی ایرانی به جایگاه اصیل خود بازگردد و نسل‌های مختلف از این اصالت بهره ببرند. به عقیده من در حوزه آواز ایران استاد شجریان جریان سازی مهمی را بر عهده داشتند و با تأثیر شگرفی که در تکنیک‌های این حوزه از آواز از خود به‌جای گذاشتند شاهد هستیم که نسل‌های بسیاری با الگوپذیری از این سبک تلاش دارند تا به‌نوعی جا پای وی بگذارند.
پورناظری با اشاره به این نکته که امروز همایون شجریان پا جای پدر گذارده و با همان سبک و سیاق هنرنمایی می‌کند افزود: باید در نظر بگیریم که هنرمندان به‌ویژه در حوزه موسیقی سنتی از مقبولیت اجتماعی بالایی برخوردارند و رفتار و کردار استاد شجریان و فرزندش همایون، بر همین اساس شکل‌گرفته و علاقه مردم به هنر آن‌ها ناشی از رفتارهای اجتماعی و همراهی آن‌ها با مردم بوده است. 
این آهنگساز و استاد موسیقی در پایان گفت: به نظر من امثال استاد شجریان پشتوانه فرهنگی کشور هستند و نهادهای فرهنگی کشور باید برای تربیت و جانشینی آن‌ها سال‌ها تلاش کنند و اجازه ندهند با نبود آن‌ها در این مسیر خلأیی ایجاد شود.
استاد کیوان ساکت موسیقیدان و آهنگساز بنام کشورمان نیز در گفت‌وگو با «رسالت» ضمن بیان این موضوع که استاد شجریان در آواز ایران یگانه بود و در طول سال‌های بعد از انقلاب تأثیر زیادی بر موسیقی سنتی ایران گذاشت گفت: با نگاهی به آثار خوانندگان نسل جوان حوزه موسیقی سنتی درمی‌یابیم که آن‌ها تا چه اندازه علاقه‌مند به پیروی از سبک و سیاق استاد شجریان هستند و همین نشان ازجایگاه این هنرمند در بین مردم دارد.
وی ادامه داد: حوزه هنری فعالیت‌های استاد شجریان در طول این سال‌ها بسیار حائز اهمیت بوده و سبک آواز وی به‌عنوان الگویی بی‌بدیل برای اهالی موسیقی محسوب می‌شده است و بااین‌که هنرمندان زیادی در عرصه آواز و موسیقی سنتی در کشور فعالیت می‌کنند اما نوع کار و علاقه‌مندی مردم به آثار استاد شجریان غیرقابل کتمان است.
کیوان سپس به جنبه‌های اجتماعی زندگی شجریان اشاره کرد و گفت: وی همواره در بین مردم بود و از کنسرت‌هایش به دلیل زلزله بم تا سایر موارد مردمی دیگر همگی نشان می‌دهد که او از جنس مردم بود و دوست داشت هنر خود را برای مردم ارزانی دارد. به عقیده من شجریان آواز را با زندگی مردم ایران پیوند داد و در حافظه تاریخی مردم این کشور باقی خواهد ماند.