حسن شجاعی- دبیر گروه فرهنگی
سال تحصیلی جدید امروز در فضائی کرونایی و پس از دوری چندین ماهه دانش‌آموزان با فضای درس و مدرسه آغاز می‌شود و خانواده‌ها در این شرایط با بیم و امید فرزندان خود را راهی مدرسه خواهند کرد. در این میان هستند بسیاری از خانواده‌ها که همچنان از ترس کرونا ترجیح می‌دهند فرزندانشان از طریق شبکه‌های مجازی و رسانه ملی پای‌درس‌ومشق بنشینند و در این میان نقش معلمان به‌عنوان افسران نظام آموزش کشور نقشی پررنگ‌تر و اثرگذار تراز قبل نمود پیدا می‌کند. در فضای فعلی آموزش‌وپرورش کشور تغییر و تحولاتی که در نحوه ارائه دروس و اداره کلاس‌ها به خاطر شیوع کرونا به وجود آمد سبب شد تا بسیاری از معلمان الگوهای تازه‌ای را تجربه کرده و با استفاده از فضای مجازی و رسانه ملی داشته‌های خود را به دانش‌آموزان منتقل نمایند. در این زمینه عدم ارتباط دانش آموزان و معلمان مشکلاتی را به وجود آورد که شاید آن پیوستگی و حس گذشته را کم‌رنگ کرد تا آن‌گونه که بایسته و شایسته است معلمان نتوانند همچون گذشته تأثیرات مثبت تربیتی و فرهنگی را بر شاگردان و دانش آموزان خود داشته باشند.
آنچه این روزها بیش از همه جلب‌توجه می‌کند لزوم حفظ حرمت و شأن معلمان و نیز ترویج احترام به آنان است که در بیانات رهبر فرزانه انقلاب در دیدار تصویری اجلاس آموزش‌وپرورش بر آن تأکید فرموده و اشاره داشتند:« فرهنگ‌سازی برای ترویج احترام و اکرام معلمان در جامعه عامل سوم در صیانت از جایگاه و شأن این قشر مهم و تأثیرگذار است و دستگاه‌های فرهنگی به‌ویژه صداوسیما در این زمینه نقش بسیار مهمی دارند و باید این کار لازم را به‌صورت مستمر و هنرمندانه انجام دهند.»
ایشان همچنین در زمینه تبیین این جایگاه از معلمان به‌عنوان افسران سپاه پیشرفت کشور یاد کردند و نگاه معلم به جایگاه خود، نگاه مسئولان به آموزش‌وپرورش و نیز فرهنگ‌سازی برای ترویج احترام و اکرام معلمان را سه عامل اصلی حفظ و ارتقایشان و جایگاه معلم در جامعه ارزیابی کردند.
به‌این‌ترتیب لزوم توجه به این نکته که باید فرهنگ‌سازی لازم برای ترویج و اکرام معلمان در دستور کار نهادهای فرهنگی باشد ما را بر آن داشت تا در این زمینه با دکتر روح‌الله‌سلیمانی کارشناس تعلیم‌وتربیت به گفت‌وگو بنشینیم.
وی در ابتدا بابیان این‌که تکریم معلمان از ابتدا باید در محیط خانواده‌ها آغاز شود تا بتواند تبعات این احترام در جامعه تسری یابد خاطرنشان کرد: متأسفانه چند سالی است که احترام و اکرام معلمان از سوی خانواده‌ها کم‌رنگ شده و بسیاری بر این عقیده هستند که معلمان نقشی خدماتی در جامعه و مدارس داشته و باید دربست در خدمت دانش آموزان باشند.
وی ادامه داد: در این زمینه والدین به‌ویژه خانواده‌هایی که تک‌فرزند و یا فرزندان کم هستند توقع دارند که معلمان به جگرگوشه‌های‌شان کم‌تر از گل نگفته و در صورت رفتار تربیتی از سوی آن‌ها برخوردی نامناسب با معلمان دارند.
دکتر سلیمانی با اشاره به این‌که این نوع نگاه و رفتار سبب شده تا شأن و جایگاه معلمان کم شده و حتی دانش آموزان دیگر مانند گذشته احترام معلمان خود را حفظ نکنند یادآور شد: موضوع مهمی را مقام معظم رهبری در اجلاس آموزش‌وپرورش اشاره فرمودند که نشان می‌دهد باید حرمت و جایگاه و احترام معلمان به گذشته بازگردد تا بتوان سیستم آموزشی موفقی داشت. وقتی ایشان از معلمان به‌عنوان افسران سپاه پیشرفت کشور یاد می‌کنند پس باید حرمت این افسران بیش از گذشته پاس داشته شود و در این میان فرهنگ‌سازی و تغییر الگوها باید در اولویت قرار گیرد.
این کارشناس تعليم و تربیت در ادامه به نقش رسانه‌ها در الگوسازی مناسب برای تبیین جایگاه معلمان پرداخت و یادآور شد: شاید در بسیاری از مواقع الگوهایی که رسانه‌ها از معلمان مطرح می‌کنند به خاطر نوع و نحوه ارائه اثر معکوس داشته باشد به همین خاطر به عقیده من باید در معرفی نقش و جایگاه آن‌ها از شیوه‌های نوین و الگوساز استفاده شود تا در وهله اول نگاه خانواده‌ها به این قشر زحمتکش و تأثیرگذار بهبود یابد. در الگوهای ارائه‌شده باید به نحوی برنامه‌ریزی شود تا خانواده‌ها و دانش آموزان با نقش حساس و تأثیرگذار معلمین بیش از قبل آشنا شده و به خود اجازه ندهند تا به آن‌ها به‌عنوان یک قشر خدمات رسان نگاه شود. معلم به‌غیراز وظیفه تدریس و آموزش وظیفه تربیتی هم در قبال دانش آموزان دارد و اگر والدین به این وجه از جایگاه معلمین بی‌تفاوت باشند و آن را مورد بی‌مهری قرار دهند یکی از اصول تعلیم و تربیت که همانا تربیت است محقق نخواهد شد.
سلیمانی سپس به اهمیتی که رفتار و کردار معلمان در نقش‌پذیری و الگوپذیری دانش‌آموزان ایفا می‌کنند اشاره کرد و گفت: در بسیاری از مواقع می‌بینیم که دانش آموزان در انتخاب رفتار و کردار بین والدین و معلم به سمت معلم گرایش دارند و حرف او را تصدیق می‌کنند که این نشان از اهمیت جایگاه تربیتی معلمان دارد پس باید با احترام و تکریم این قشر، صیانت از جایگاه و شأن آن‌ها انجام شود تا نسل‌های آینده بتوانند از نقش الگوسازی معلمان بهترین بهره با ببرند.
وی به شیوع کرونا در فاصله انداختن بین معلمان و دانش آموزان و کم‌رنگ شدن نقش تربیتی آنان اشاره کرد و یادآور شد: در این زمینه رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی و نیز شبکه شاد وظیفه دارند در لابه‌لای برنامه‌های آموزشی خود خلأ نبود کلاس‌های حضوری را جبران کرده و نقش و اهمیت جایگاه معلمین و حفظ حرمت و شأنیت آن‌ها را با ساخت و تولید برنامه‌های مختلف و استفاده از ترفندهای هنری فراهم آورند تا دانش آموزان بیش از این از فضای تربیتی و نقش و اهمیت حضور معلمان فاصله نگیرند. ضمن این‌که بازهم تأکید می‌کنم در این زمینه خانواده‌ها نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری در بالا بردن تکریم معلمان دارند و رسانه‌ها هم در تولیدات خود باید به نقش والدین در این زمینه بیش از همیشه توجه کنند.