گروه اجتماعی 
بازماندگی از تحصیل و بی‌سوادی دو مسئله اجتماعی هستند كه پیامدهای زیانباری برای فرد و جامعه دارند. این دو مسئله متأثر از عوامل مختلفی همچون فقر، محرومیت، ناآگاهی، عدم دسترسی به فرصت‌های برابر آموزشی و غیره به وجود آمده‌اند و به‌تازگی عدم دسترسی به فضای مجازی هم در بازماندگی تحصیلی نقش دارد. اما به سبب تعاریف مختلف از پدیده بازماندگی از تحصیل و بی‌سوادی، به‌راحتی نمی‌توان توصیفی از این دو وضعیت ارائه داد. جمعیت بازماندگان از تحصیل، از یک‌صدوسی هزارتا بیش از سه میلیون نفر گزارش‌شده است. این در حالی است كه اطلاعات مربوط به تعداد كودكان معلول بازمانده از تحصیل و كودكان فاقد هویت (بی شناسنامه) تفكیک نشده و در اختیار نیست. آمار آموزش‌وپرورش در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ حاكی از وجود ۹۱۱/۷۴۷ نفر بازمانده در همه مقاطع آموزشی است. داده‌های استانی نیز نشان می‌دهد استان سیستان و بلوچستان رتبه اول بازماندگی از تحصیل كودكان را داراست.
تعداد بازماندگان از تحصیل در مهرماه ۱۳۹۷ از سوی مسئولان آموزش‌وپرورش برای گروه سنی ۱۱ – ۶ ساله (مقطع ابتدایی) حدود۱۳۰تا۱۴۰ هزار نفر اعلام‌شده است. مطابق اطلاعات سرشماری نفوس و مسكن سال ۱۳۹۵ تعداد افراد ۱۹ – ۶ ساله‌ای كه به‌طورکلی خارج از مدرسه هستند یا بی‌سواد هستند و یا در حال حاضر تحصیل نمی‌کنند،  ۱۲۰/۳۸۶/۲نفر است كه۷/۱۴درصد كل جمعیت در گروه سنی ۱۹ – ۶ ساله كشور را تشكیل می‌دهند. از آمارها  چنین استنباط می‌شود كه در پایه‌های بالاتر آموزشی احتمال خروج از مدرسه، بازماندگی یا ترک تحصیل نیز افزایش می‌یابد. اگرچه بی‌سوادی و بازماندگی از تحصیل سنین ۹ -۶ ساله حدود ۸ درصد جمعیت پایه این سنین است، اما این وضعیت در سنین ۱۹–۱۵ سالگی نزدیک ۳۲ درصد این جمعیت را در برمی‌گیرد، یعنی تعداد قابل‌توجهی از نوجوانان از ادامه تحصیل بازمی‌مانند. البته یادآوری می‌شود كه درصورتی‌که جمعیت لازم التعلیم را در دامنه سنی۱۷ –۶ سال در نظر بگیریم، با كسر تعداد جمعیت در سنین ۱۹ –۱۸ سال، میزان بازماندگان از تحصیل از ۱۲۰/۳۸۶/۲ به حدود  ۷۵۱/۷۳۸/۱نفر كاهش می‌یابد.
سوادآموزی فعالیتی است كه به پشتوانه یک قرن قانون‌گذاری، هزینه كرد و تخصیص اعتبارات مالی و ایجاد سازمان‌ها و ساختارهای رسمی تا به امروز به ریشه‌کنی بی‌سوادی منجر نشده است، مبادی بی‌سوادی مسدود نشده و پدیده بازماندگی از تحصیل همچنان موجودیت نهاد سوادآموزی را تا به امروز تداوم بخشیده است. با تداوم بی‌سوادی سازمان‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های سوادآموزی همچنان برقرار خواهند ماند. از سوی دیگر، از سال ۱۳۵۸ تاكنون در سیاست‌ها، قوانین و برنامه‌های بسیاری، سازمان نهضت سوادآموزی مكلف به ریشه‌کنی بی‌سوادی و به صفر رساندن آن شده است درحالی‌که تاكنون چنین هدفی محقق نشده است، ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود ساختارهای قانونی و تشكیلاتی حوزه سوادآموزی مورد بازآرایی و بازطراحی قرار گیرد. به‌ویژه آن‌كه انسداد مبادی بی‌سوادی با تحت پوشش قرار دادن كودكان محروم و هم‌زمان بازنگری در برنامه‌ها و مأموریت‌ها و چگونگی ادامه فعالیت سازمان نهضت سوادآموزی موردتوجه قرار گیرد.