نفیسه امامی

هفتم تیر در تاریخ کشور به نام شهید بهشتی ماندگار شده است؛ شهیدی که نقش بی‌بدیل وی در پیروزی رساندن انقلاب اسلامی و اقدامات تأثیرگذار در مدیریت بعد از انقلاب را نمی‌توان نادیده گرفت. در تاریخ هر کشور و انقلابی شخصیت‌های نادری حضور دارند و بدون شک شهید بهشتی یکی از این افراد در تاریخ معاصر کشورمان به‌حساب می‌آید. او توانست در تمامی مراحل پرفرازونشیب مبارزه و در گذار انقلاب نوپای اسلامی از بحران‌ها نقش خود را به‌خوبی ایفا کند و در برابر موج‌سواری عده‌ای که به دنبال ایجاد هجمه و تهمت پراکنی به وی بودند، تنها به خدمت به‌نظام اسلامی بیندیشد و عمل کند.

شهید بهشتی ازجمله افرادی است که تاریخ تا سالها درباره خدمات و جایگاه علمی و شخصیتی او باید سخن بگوید. مدیریت اعتصابات و تظاهرات خیابانی، هماهنگی نیروهای انقلاب در قالب شکل‌هایی چون جامعه روحانیت و حزب جمهوری اسلامی، مدیریت جلسات خبرگان قانون اساسی، مدیریت قوه قضاییه و نیز تألیف ده‌ها اثر علمی در حوزه مباحث دینی، بخشی از فعالیت‌های وی است. وجود چنین شخصیت برجسته‌ای را افراد کوته‌فکر و بزدل هرگز تاب نمی‌آورند لذا چاره کار را در ترور فیزیکی ایشان دیدند و در شامگاه هفتم تیر ۱۳۶۰ با به شهادت رساندن دکتر بهشتی، برگی دیگر از سند جنایات خود را در تاریخ به ثبت رساندند. برای آشنایی با بخش کوچکی از جایگاه علمی و شخصیتی این شهید بزرگوار با سید جلال ساداتیان که سابقه آشنایی با ایشان را از قبل از انقلاب داشته است، گفت‌وگویی را انجام داده‌ایم. 

سید جلال ساداتیان از شاگردان آیت الله شهید دکتر بهشتی در گفت‌وگو با «رسالت» با اشاره به سابقه آَشنایی خود با شهید بهشتی می‌گوید: ما جزو دانشجویان در دهه ۵۰ بودیم که انجمن اسلامی دانشجویان را تشکیل داده بودیم. در بیشتر دانشگاه‌ها این انجمن‌ها تاسیس شده بودند و ارتباطاتی با محافل مختلف داشتند. یکی از آن محافل منزل شهید بهشتی بود که اعضای انجمن اسلامی با حضور در منزل شهید بهشتی با ایشان انس و الفتی پیداکرده بودند و تبادل اخبار صورت می‌گرفت.

وی ادامه می‌دهد: افراد مختلفی از هر طیف در منزل شهید بهشتی در قیطریه حاضر می‌شدند و این ارتباطات منجر به شکل‌گیری ستادهایی شد. به‌عنوان نمونه در زلزله طبس هر یک از مراجع ستادی جهت امدادرسانی به زلزله‌زدگان ایجاد کردند و مسئولیت اداره ستاد امام خمینی(ره) هم به عهده شهید بهشتی بود که این مسئولیت باعث شد ارتباط بیشتری با افراد انقلابی و باانگیزه با ایشان شکل بگیرد.

ساداتیان اضافه می‌کند: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل حزب جمهوری اسلامی که شهید بهشتی یکی از اعضای پایه‌گذار آن بود، ارتباط ما با ایشان بیشتر شد. من از همان زمان با این شهید بزرگوار آشنا شدم. این آشنایی در طی یک‌روند شکل گرفت و مختص به سال یا دوره خاصی نبود.  

وی درباره هجمه‌ها و تهمت‌های غیراخلاقی که قبل از ترور فیزیکی باعث ترور شخصیتی به شهید بهشتی شده بود، می‌گوید: به‌طورمعمول سالم‌ترین افراد از ناحیه ناسالم‌ترین‌ها مورد هجمه قرار می‌گیرند تا ناسالم‌ها خود را موضع خیرخواهی قرار دهند. شهید بهشتی توانمندی‌ها و صلابت و استواری در عقاید و اخلاق خود داشت و به‌خوبی توانسته بود نهضت را هدایت کند.

ساداتیان بابیان اینکه شهید بهشتی فرد مقتدر و مدیر توانمندی بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، حزب جمهوری اسلامی را تشکیل داد، می‌افزاید: ایشان در جایگاه دبیر کل حزب، نهادها و سازمان‌های مختلفی را به‌سرعت تشکیل داد به‌طوری‌که در انتخابات مجلس، بیشتر نمایندگان از اعضای حزب جمهوری اسلامی بودندو بعدازآن به سمت انتخابات ریاست جمهوری رفت.

 سفیر اسبق ایران در انگلستان یادآور می‌شود: شهید بهشتی به‌عنوان معاون اول مجلس خبرگان نقش مهمی در شکل‌گیری قانون اساسی داشت. این مسئله نشان‌دهنده ابعاد مختلف شخصیت او بود. توان علمی او در نگارش قانون اساسی نشان داد چهره تأثیرگذار وی بعد از انقلاب اسلامی است.

ساداتیان اضافه می‌کند: عده‌ای تصور می‌کردند می‌توانند سوار بر موج شوند و کنترل نظام را به عهده بگیرند و به همین علت به دنبال مخدوش کردن چهره وی بودند. به‌عنوان نمونه منزل این شهید عالی‌قدر خانه ساده‌ای در قیطریه بود اما عده‌ای این موضوع را به سرمایه‌دار بودن ایشان ربط می‌دادند و سعی در تخریب شخصیت او داشتند. شعار انقلاب اسلامی حمایت از افراد مستضعف بود و از این طریق این‌گونه القا می‌کردند که شهید بهشتی به دنبال ثروت و سرمایه‌داری است. متأسفانه افراد علاقه‌مند به امام و انقلاب هم تحت تأثیر این تبلیغات سوء قرار گرفتند.

وی می‌افزاید: بعد از شهادت وی، امام خمینی (ره) درباره‌اش این‌طور گفت: «بهشتی مظلوم و خار چشم دشمنان بود. او به‌تنهایی یک ملت بود.» بیان چنین عباراتی از سوی امام می‌تواند نشان‌دهنده مقام بالای شهید بهشتی باشد.

وی با اشاره به نحوه شکل‌گیری حزب جمهوری اسلامی و نقش مؤثر شهید بهشتی در پایه‌گذاری آن اظهار می‌کند: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی جریانات مختلفی از مجاهدین، گروه‌های چپ و توده‌ای برای حمایت از انقلاب ابراز تمایل کردند اما ساختاری باید شکل می‌گرفت که به‌طور منسجم از خط امام حفاظت کند. باید حزبی با تبلیغات آشکارا و با شناسنامه از انقلاب اسلامی و رهبری دفاع می‌کرد. این‌چنین بود که حزب جمهوری اسلامی شکل گرفت. عظمت این حزب به‌اندازه‌ای بود که بعد از حزب جمهوری اسلامی هیچ حزب فراگیر دیگری نتوانست شکل بگیرد و نقش‌های مهم آن‌هم بر هیچ‌کس پوشیده نیست. حزب جمهوری اسلامی نقش مهمی در انتخابات مجلس، عزل بنی‌صدر و مقابله با تشنج‌ها در مقابل منافقان ایفا کرد.    

ساداتیان در تشریح توان بالای علمی شهید بهشتی می‌افزاید: وی انسان اهل مطالعه‌ای بود و با فرصتی که فراهم شد به آلمان رفت و مسئولیت مسجد هامبورگ را به عهده گرفت. این شرایط باعث شد تا شهید بهشتی اشراف بیشتری نسبت به دیگر جوامع پیدا کند. وی علاوه بر ارتباط با حوزه علمیه در خارج از کشور با دیگر کشورهای مسلمان هم ارتباط داشت. این موارد در شکل‌دهی به شخصیت والای او تأثیر زیادی داشت و در بازگشت به کشور کمک شایانی به انجام هر چه‌بهتر مسئولیت‌های او کرد.