‌|  گروه فرهنگی‌|
قیام پانزده خرداد سال ۴۲ به ۵۷ سالگی خود رسیده و اینک پس از گذشت بیش از نیم‌قرن از این اتفاق بزرگ، شاهد دستاوردهای آن در کشور، منطقه و جهان هستیم. شاید کسی در آن سال‌ها‌ی دور فکر نمی‌کرد که ایران اسلامی، ۱۵ سال بعد در انقلابی مردمی، بساط ظلم و جور حکومت ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی را درهم‌تنیده و از صحنه روزگار محو نماید. انقلابی که با محوریت  امام خمینی(ره) آغاز شد و با حرکت پرشور مردم ادامه یافت و به پیروزی رسید، امروز با درایت و تحت رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پیروزی‌های منطقه‌ای و جهانی را یکی پس از دیگری در عرصه‌های مختلف طی می‌کند و یکی از تأثیرگذارترین کشورهای جهان به شمار می‌رود. در ادامه نگاهی داریم به آنچه در خرداد ۴۲ گذشت و از زبان یکی از یادگاران آن دوران از دستاوردهای قیام مردم می‌خوانیم، سپس بیانات امام و رهبری را در خصوص این روز مرور می‌کنیم.
فرمایشات مقام معظم رهبری درباره  ۱۵ خرداد
در ۱۵ خرداد سه عنصر وجود داشت؛ یکی عنصر مردم بود، یکی عنصر رهبر و امام بود و سومی عنصر انگیزه‌ مذهبی و روح شهادت‌طلبی و فداکاری برای خدا بود. وقتی  می‌گوییم مردم بوده‌اند، معنایش این است که هیچ‌یک از احزاب و گروه‌ها و دسته‌جات سیاسی و سردمداران سیاسی و مدعیان مبارزه و مقاومت در این حرکت مردمی کوچک‌ترین نقشی نداشتند.  نه آن‌کسانی که باانگیزه‌ ملی‌گرایی حرکت می‌کردند و نه آن‌کسانی که باانگیزه‌های مادی و مارکسیستی راه می‌رفتند و نه حتی آن گروه‌هایی که باانگیزه‌های مذهبی و اسلامی تشکلی داشتند. هیچ‌کدام در این خیزش عمومی خونین پرشکوه کمترین تأثیری نداشته‌اند. چرا، تأثیر منفی بعضی از گروه‌ها داشتند.
 ۱۵ خرداد گذشت، این سه عنصر در جامعه باقی ماند. حرکت انقلابی ما با همین سه عنصر که نطفه‌ اصلی انقلاب ایران را تشکیل می‌دادند، به راه خود ادامه داد. در طول این مدت بیشترین کسانی که کار فکری اسلامی و سیاسی می‌کردند و مردم را برای یک حرکت عظیم عمومی آماده می‌کردند، علمای اسلامی، طلاب جوان، گویندگان مبارز در سطوح مختلف علمی بودند. دیگران هم در بعضی از قشرها کمتر، در بعضی بیشتر، تلاش‌هایی داشتند، اما آنچه به تلاش روحانیون یک امتیاز می‌بخشید، این بود که آن‌ها با مردم روبه‌رو می‌شدند و ذهن مردم را آماده می‌کردند.
تاریخچه قیام ۱۵ خرداد
بی‌تردید هیچ دگرگونی و انقلابی بی‌ریشه و علت پدید نمی‌آید و بسترها و عواملی در شکل‌گیری آن مؤثر است. قیام  ۱۵ خرداد نیز جنبشی ماندگار و اثرگذار است و نقطه‌عطفی در کارنامه انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. این قیام، سرآغاز تحولات و دگرگونی‌های شگفت‌آوری شد که بحق می‌توان از آن به‌عنوان «یوم اللّه» نام برد. در سحرگاه  ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، عوامل رژیم شاه به خانه ساده و بی‌آلایش حضرت امام(ره) در قم یورش بردند و ایشان را که روز پیش از آن در روز عاشورای حسینی در مدرسه فیضیه قم، طی سخنان کوبنده‌ای پرده از جنایات شاه و اربابان آمریکایی و اسرائیلی او برداشته بودند، ‌دستگیر و به زندانی در تهران منتقل کردند.
پس از انتشار خبر دستگيری امام (ره ) در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، بسياری از مردم قم، به منزل ايشان رفتند و به‌اتفاق فرزندشان، حاج‌آقا مصطفی ، در حدود ساعت ۶ بامداد، به سمت حرم مطهر حضرت معصومه (س) حرکت کردند. پس از مدتی، صحن مطهر و خیابان‌های اطراف، لبريز از جمعيتی شد که شعار یا مرگ يا خمينی را با هيجان شديدی تکرار می‌کردند. در همان زمان، علما و مراجع وقت هم با صدور بیانیه‌هایی، خواستار آزادی فوری حضرت امام (ره )شدند. در حدود ساعت ۱۰ صبح، با ورود نيروهای مسلح برای تقويت نيروهای شهربانی قم، تيراندازی و رگبار مسلسل‌ها شروع شد و تعداد زيادی از مردم زخمی شده يا به شهادت رسيدند. شدت تيراندازی به حدی بود که امکان انتقال زخمی‌ها و اجساد شهيدان  نبود و اين کشتار، تا ساعت پنج عصر ادامه يافت. در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، مردم تهران هم چون ساير شهرها، در اعتراض به دستگيری امام خمينی(ره) به خیابان‌ها ريختند و قيام خونين خويش را آغاز کردند. سيل خروشان کشاورزان غيور و کفن‌پوش ورامين، دهقانان کن و نيز مردم جماران به‌سوی تهران سرازير شد. انبوه جمعيت بازاری، بارفروش، دانشگاهی و اقشار مختلف مردم، با فريادهای رعدآسای يا مرگ يا خمينی و مرگ برشاه تهران را به لرزه درآورد. شاه که در برابر قيام قهرآلود ملت، تاج‌وتخت خود را در حال زوال می‌دید، با رگبار مسلسل به جنگ ملت مظلوم رفت و تهران را در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، به کشتارگاه مخوف و حمام خون تبديل ساخت. در روز پانزدهم خرداد ۱۳۴۲، در بيشتر شهرهادرگيری، راهپیمایی، برگزاری جلسات و نيز سخنرانی بر ضد رژيم و اعتراض به دستگيری امام(ره) صورت گرفت. در بعضی از شهرها مانند شيراز، تبريز و مشهد، اعتراض از شدت و گستردگی بيشتری برخوردار بود که در اثر اين حوادث، تعداد زيادی کشته، مجروح يا زندانی شدند.

 توکلی بینا:  ۱۵ خرداد، سرآغاز شکل‌گیری طلیعه انقلاب  است
ابوالفضل توکلی بینا از اعضای قدیمی حزب مؤتلفه اسلامی است. وی از روزهای نخست شروع نهضت امام(ره) در کنار دوستان دیگر خود که مشهورترین و شجاع‌ترین آن‌ها شهید عراقی و فعالانی مانند مرحوم عسکراولادی بود، فعالانه درصحنه مبارزه حضور داشت. وی در گفت‌وگو با «رسالت» درباره تأثیرگذاری قیام ۱۵ خرداد گفت: بازداشت امام خمینی(ره) تأثیرات مهمی در شکل‌گیری قیام ۱۵ خرداد و درنتیجه به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی داشت. با دستگیری امام راحل همه علما از شهرهای مختلف کشور به تهران آمدند و از سوی دیگر بازاریان ۱۴ روز بازار را تعطیل کردند و به نشانه اعتراض مغازه‌ها را بسته نگه داشتند. 
وی ادامه داد: در پی این قیام خونین در همه شهرهای کشور، اسدالله علم مصاحبه‌ای در ۱۶ خرداد انجام داد و طی آن اعلام کرد ۱۶ نفر از علمای کشور را به دادگاه نظامی معرفی می‌کند که تعدادی از آنان حکم اعدام خواهند گرفت. رژیم پهلوی بنا داشت حکم اعدام برای امام صادر کند، اما ایستادگی مردم باعث شد جلوی این فاجعه گرفته شود. 
توکلی بینا اضافه کرد: رژیم پهلوی در برابر خواسته مردم در آزادی امام خمینی(ره) تسلیم شد و ایشان را آزاد کرد. مردم با اعلام این خبر فوج فوج برای زیارت امام آمدند و صف یک کیلومتری از مشتاقان تشکیل شد. این اتفاق نشان‌دهنده پذیرفتن ایشان به‌عنوان مرجع و رهبر در مبارزه با رژیم پهلوی بود. 
این عضو قدیمی حزب مؤتلفه اسلامی بابیان این‌که برای پیروزی انقلاب سختی‌ها و مشکلات زیادی را از سر گذراندیم، افزود: تاریخ کشور را که ورق می‌زنیم با اتفاقات ناخوشایندی روبه‌رو می‌شویم درحالی‌که امام راحل در برابر همه آن‌ها ایستادگی کرد. ایشان سه هدف از پیروزی انقلاب داشتند: اسلامی کردن کشور، اجرایی شدن اسلام در کشورهای اسلامی و جهانی کردن اسلام. ما اکنون در مرحله جهانی کردن اسلام هستیم، چراکه امروز در کشورهای کمونیستی افرادی هستند که با اسلام آشنا شده‌اند و آن را قبول دارند. 
توکلی بینا اظهار کرد: مهم‌ترین پیام واقعه ۱۵ خرداد که امروز استنباط می‌شود، صدور انقلاب اسلامی است که توانست باعث ایجاد تحولات در کشورها گردد.