|نفیسه امامی|
اولین نفتکش از جمع پنج نفتکش ایرانی اعزامی به ونزوئلا، به نام«فورچون» حامل ۴۳ میلیون لیتر بنزین در نزدیکی پالایشگاه بندر «ال پالیتو» در غرب کاراکاس لنگر انداخت و دومین نفتکش هم به نام «فارست»، پس از ورود به منطقه انحصاری اقتصادی ونزوئلا با اسکورت ناوهای نظامی این کشور به سمت یکی دیگر از بنادر ونزوئلا هدایت شد.
این نفتکش‌ هاحامل حدود ۶۰ میلیون گالن بنزین برای ونزوئلا هستند و قرار است این کشور با طلا، بهای این محموله را پرداخت کند.
این اتفاق در شرایطی رقم خورد که آمریکا به طور ضمنی به احتمال توقیف این کشتی‌ ها به دلیل نقض تحریم ها اشاره کرده بود، اما با ورود نفتکش های ایرانی به آب های ونزوئلا از تهدیدات ورفتارهای قلدرمآبانه خود عقب نشینی کرد.
بی شک مهم‌ترین پیام ورود نفتکش‌ های ایرانی به آب های ونزوئلا، اقتدار و قدرت کشورمان بود که بار دیگر به رخ آمریکا کشیده شد تا محدود بودن اقدامات نیروهای آمریکایی و تهدیدات آن‌ها را بیش از پیش آشکار شود. اقدام ایران به افکار عمومی دنیا نشان داد کشورهای مستقل می ‌توانند بر اساس حقوق بحق خود و بدون توجه به تهدیدات کشورهایی مانند آمریکا از منافع خود دفاع کنند و مبادلات تجاری خود را بر اساس منافع ملی در دستور کار قرار دهند.از سوی دیگر نباید از وجود ظرفیت ‌های اقتصادی بین المللی گسترده قابل اعتنا و قابل استفاده در کشورهای دیگر از جمله کشورهای آمریکای لاتین که
می ‌تواند منافع اقتصادی ایران را تأمین کند، غافل شد. اقدام اخیر ایران فصل جدیدی از برقراری روابط اقتصادی با کشورهای آمریکای لاتین است که می تواند در زمینه های مختلف انتقال تکنولوژی تا بقیه موارد همکاری های مشترک را شامل شود. ایران می تواند با قدرت در سیاست خارجی به دنبال روابط اقتصادی گسترده‌ تر با این منطقه باشد و بدون توجه به تهدیدات غیرمنطقی آمریکا و بر اساس منافع ملی خود تعاملات اقتصادی و تجاری خود را گسترش دهد.
*سازوکارهای تهدیدآمیز آمریکا، منشأ حقوقی ندارد
ابراهیم متقی، تحلیلگر سیاست خارجی و روابط بین‌الملل، ارتباط تجاری ایران با ونزوئلا را مبتنی بر همکاری های سازنده در فضای اقتصاد آزاد و بین المللی دانست و به «رسالت» گفت:«اقدام ایران به هیچ وجه مغایر با قطعنامه شورای امنیت و قواعد عمومی سیاست جهانی نیست، بنابراین ایران ازسازوکارهای همکاری جویانه
با استفاده از الگوی رفتاری در چارچوب حقوق دریایی برای صادرات بنزین به ونزوئلا استفاده کرد.» وی افزود:«نفتکش‌های ایرانی همه قواعد کشتیرانی و عبور و مرور بی ضرر را از آبراهه های بین المللی مورد توجه قرار دادند. به همین علت اقدام ایران در چارچوب اقتصاد آزاد جهانی تعریف می ‌شود و هیچ دلیلی برای برخورد آمریکا با آن‌ها وجود ندارد.»
متقی با اشاره به اتخاذ تصمیمات خصمانه آمریکا در قبال ایران و تهدید به برخورد و درگیری با کشورمان بیان کرد:«آمریکا تمایلی به گسترش مبادلات تجاری ایران ندارد و به دنبال تحت فشار قرار دادن کشور است، در حالی‌که ایران با رعایت قواعد بین‌المللی و حقوقی دریایی و قرارداد ۱۹۸۲ حقوق دریاها برای کشور امنیت و برای عرصه تجارت جهانی ثبات و برای وضعیت بحرانی جهان، اطمینان ایجاد کرد.»
به باور این تحلیلگر سیاست خارجی، «ورود نفتکش‌های ایرانی به آب های ونزوئلا کاملا حقوقی بود، اما آمریکا به بهانه دور زدن تحریم هااز سازوکارهای تهدیدآمیز بهره گرفت که منشأ حقوقی نداشت و چنانچه این کشور اقدامی را علیه نفتکش‌های ایرانی انجام می‌داد، تقابل ایران علیه کشتی های آمریکایی را توجیه پذیر می ساخت.»
متقی همکاری ایران و ونزوئلا را ائتلافی سازنده و بی ضرر در سطح بین المللی عنوان کرد و افزود:«مبادلات تجاری میان ایران و ونزوئلا منافع اقتصادی برای هر دو کشور به همراه می آورد و هیچ دلیلی برای سیاست های تهاجمی ترامپ وجود ندارد. وقتی کشور در حوزه سیاست خارجی بر اساس الگوهای حقوقی عمل می کند و رفتار منفعلانه در سطح جهانی ندارد و نقش سازنده در نظام بین الملل ایفا می کند، می تواند بستری برای سودمندی و تأمین منافع برای دیگر کشورها فراهم نماید.»
* نقش فعال ایران در عرصه بین الملل
مایه دلگرمی شرکای تجاری
کمیل طیبی مدیر قطب علمی اقتصاد بین المللو کارشناس اقتصاد سیاسی نیز در گفت و گوبا «رسالت»، وجود روابط اقتصادی بین المللی
برای هر کشور را مهم ارزیابی کرد و گفت: «هرگونه ارتباط اقتصادی از کانال روابط تجاری مالی و بین المللی که میان ایران و دیگر کشورها وجود داشته باشد در چارچوب تراز مبادلاتبین المللی انجام می گیرد و متضمن گردش مالی به صورت ارزی است که می تواند صادرات و قدرت خرید برای کشور را به همراه بیاورد.»
وی با اشاره به صدور بنزین از ایران به ونزوئلا ادامه داد: «ایجاد زمینه صادرات با کشورهای مختلف و تنوع در روابط تجاری برای هر کشور منافع زیادی را به همراه می آورد، به همین علت ایران نه تنها امکان صادرات با ونزوئلا، بلکه مجموعه ای از کشورهای آمریکای لاتین را باید فراهم کند چرا که این کشور ها نیاز به انرژی و محصولات پتروشیمی دارند تا از این طریق بازارشان تأمین شود.طیبی افزود: «تنوع در شرکای تجاری، تنوع در کالاهای صادراتی را ایجاد می کند. ارسال بنزین توسط چند نفتکش ایرانی به ونزوئلا در روزهای اخیر بار سیاسی به همراه داشت، اما در واقع تأمین کننده
بخشی از منافع اقتصادی کشور است، هرچند اگر به صورت تأمین منابع ارزی و یا به شکل معامله پایاپای وتأمین نیازهای داخلی به صورت کالاهای سرمایه ای و یا واسطه ای باشد.»
طیبی اختصاص سهمی از اقتصاد هر کشور به صادرات خارجی را با اهمیت عنوان کرد و افزود: «اگر نقش صادرات کمرنگ شود، سهم ما در اقتصاد بین الملل نیز کاهش پیدا می کند و این مسئله به نفع اقتصاد کشور نخواهد بود. تجارت موتور رشد اقتصادی و نیروی محرکه ایبرای ارتقای آن است و اقتصاد ما نیاز به چنین روابطی دارد.»
این کارشناس اقتصاد بین الملل نقش فعال ایران در صحنه های بین المللی را مایه دلگرمی شرکای تجاری اش عنوان کرد و گفت: «حضور مقتدرانه ایران برای همکاری اقتصادی با دیگر کشورها می تواند نمایانگر قدرت کشور و تعامل بالای آن با دیگر کشورها باشد، اما نکته مهم، تداوم شکل گیری این روابط تجاری است چراکه از این طریق تراز تجاری و اقتصادی کشور فعال می شود. علاوه بر این صادرات بنزین به ونزوئلا می تواند امکان برقراری معاملات تجاری ایران با شرکای این کشور را فراهم کند.»
طیبی به ضرورت داشتن نگاه کلان در تجارت نوین اشاره کرد و ادامه داد: «در تجارت نوین جهانی صادرات مازاد نیاز تولید داخلی مانند گذشته اهمیت زیادی ندارد و موضوع سنتی محسوب می شود. اگر ما امکان صادرات بنزین را داریم می توانم بنزین با قیمت پایین ترهم وارد کنیم و این زمینه رقابت را با دیگر کشورها فراهم می آورد. این مسئله تجارت «درون صنعتی» است که میان کشورهای پیشرفته باب شده است. به عنوان مثال فرانسه و آلمان هر کدام دارای برندهای مهم تولید خودرو هستند اما محصولات خودرویی خود را به یکدیگر صادر می کنند.»
مدیر قطب علمی اقتصاد بین الملل تصریح کرد: «کشورهای در حال توسعه به دنبال اجرای الگوی جدید تجارتدرون صنعتی هستند. بنزین از فرآورده های نفت خام است که به مراتب ارزش افزوده بیشتری دارد و ایران با صادرات آن می تواند ضمن تأمین بازار دیگر کشورها، از منافع مالی آن نیز بهره برداری کند.»