| گروه اجتماعی- مریم رمضانی| 
نه اینکه عوامل انتشار و زمینه‌های تشدیدش را ندانیم، خوب می‌دانیم اما گوشمان کمتر بدهکار ویروسی است که بیش از سه ماه در این سرزمین جا خوش کرده و خیال رفتن هم ندارد. هنوز زندگی به چرخه عادی بازنگشته و باید از سفرهای درون و برون استانی اجتناب کرد تا سالم بمانیم و کرونا را با عزمی راسخ شکست دهیم، سفر کردن در شرایط بحرانی که ما در آن قرار داریم رهاوردی جز تشدید آلودگی و گسترش چرخه ویروس در پی ندارد، البته بماند که برای خیلی‌ها بعد از کاهش محدودیت‌ها، پدیده‌ای به نام کووید ۱۹، موضوعیت خود را از دست داده و حتی بدون ماسک و رعایت فاصله‌گذاری در سطح شهر تردد می‌کنند، دیگر مسافرت که جای خود دارد. هرچند تمایل برای بازگشت به وضعیت عادی و رفتن به سفر پس از چند هفته محدودیت‌های تردد و قرنطینه قابل‌درک است، اما باید توجه داشت که این امر ممکن است زمینه شکل‌گیری خطری به‌مراتب بزرگ‌تر از گذشته را فراهم کند.

بازگشت به حالت عادی، زمینه‌ساز شیوع ویروس
البته نباید از دایره انصاف خارج شد، همین مردمی که گاه به‌عنوان متهمان ردیف اول در زمینه انتشار و گسترش ویروس کرونا شناخته می‌شوند، به میزان ۸۳ درصد با پروتکل‌ها همراهی کرده‌اند و حتی در دو روز ابتدایی سال ۹۹، به علت مساعدت و توجه آنان به توصیه‌های مسئولان، میزان سفرهای نوروزی تا حدود ۵۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد که این مسئله در نوع خود کم‌سابقه و شاید هم بی‌سابقه بوده، اما درهرحال، بیم آن می‌رود که تعطیلات عیدفطر، مردم خسته از قرنطینه و در«خانه‌مانی» طولانی‌مدت را رهسپار جاده‌ها کند و این احتمال بعید نیست. آن‌هم در شرایطی که رئیس‌جمهور طی روزهای گذشته در جلسه ستادملی مبارزه با کرونا، تمامی محدودیت‌های پیشین را برداشته و قرار است بعد از ماه رمضان، زندگی به روال عادی بازگردد، البته رئیس دولت، این را  هم گفته است که تا پایان راه مبارزه با کرونا هنوز مسیر زیادی داریم و دوران این بیماری تمام نشده و باید زندگی خود را با آن تطبیق دهیم، با این‌همه تنها می‌توان امیدوار بود که بازگشت به حالت عادی، تبدیل به دریچه‌ای برای شیوع مجدد این بیماری نشود. امری که می‌تواند زمینه شیوع ویروس را به‌مراتب بیشتر از وضعیت فعلی گسترش دهد و مبارزه با آن را از وضعیت کنونی دشوار‌تر سازد.

لغو مسافرت‌ها تا اطلاع ثانوی
هرچند متولیان حوزه سلامت اعلام می‌کنند که با رعایت نکات بهداشتی، تجمع نکردن و رعایت فاصله با دیگران می‌توانیم این ویروس را شکست دهیم اما برخی افراد با نادیده گرفتن همه این موارد میدان را به حریف واگذار کرده‌اند تا امروز کرونا به‌تنهایی بتازد و قربانی بگیرد و همچنان میدان‌دار باشد. به‌رغم این مسئله، بسیاری بی‌تاب سفرند    و می‌خواهند روزهای یک‌شنبه و دوشنبه هفته بعد که عیدفطر است، دل به جاده بسپارند، حال آنکه آمار مبتلایان و قربانیان به ما هشدار می‌دهند، اکنون، وقت سفر نیست! اسفندماه نیز بسیاری از مردم با نخستین اعلام تعطیلی مدارس، راهی شمال شدند اما نتیجه آن‌هم برای مسافران و هم برای اهالی بومی که خود نیز با این ویروس  دست‌و‌پنجه نرم می‌کردند به یک فاجعه تبدیل و به‌سرعت بسیاری از شهرهای نوار شمالی وارد وضعیت قرمز هشدار شد. بر همین اساس فرماندار محمودآباد با پیش‌بینی موج گسترده مسافرت طی تعطیلات عید فطر به شهرهای ساحلی مازندران ، نسبت به افزایشی شدن شیوع کرونا در صورت رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی در این شهرستان ابراز نگرانی کرده و گفته است: در حال حاضر  وضعیت استان مازندران زرد است و اگر فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت نشود با توجه به تعطیلات پیش رو و عدم توجه مردم به پروتکل‌های بهداشتی امکان تغییر وضعیت استان به قرمز وجود دارد. فرماندار همدان هم تأکید کرده است که با توجه به  نزدیکی ایام عید فطر و ورود همه‌ساله مسافرین به این استان، امسال به دلیل وضعیت خاص کشور و استان از مسافرین می‌خواهیم که از سفر کردن به همدان پرهیز کنند. حسین افشاری این را هم گفته است که به تمام هتل‌ها و مراکز مسافر پذیر ابلاغ‌شده از پذیرش مسافرین جلوگیری به عمل آوردند و مسافرین حق هیچ‌گونه نصب چادر    در پارک‌ها و بوستان‌های همدان را نخواهند داشت. فرماندار شهرستان بویراحمد نیز در این باره خاطرنشان کرده، در حال رایزنی با ستاد ملی کرونا هستیم تا محدودیت‌هایی برای تعطیلات عید فطر در استان و شهرستان در نظر گرفته شود و بی‌شک مسئولان ملی هم نمی‌خواهند بویراحمد و دنا قربانی شیوع کرونا شود.
تصور کنید اهالی پایتخت که هنوز مهم‌ترین کانون کرونا به شمار می‌رود در این روزهای تعطیل راهی شهرهای شمالی کشور و سایر نقاط شوند. یا مردم سایر شهرها که هنوز در وضعیت زرد و قرمز به سر می‌برند به استان‌های همجوار سفر کنند. آنگاه چه وضعیتی روی خواهد داد؟ با این اقدام کرونا مثل آب خوردن،  دست‌به‌دست شده و باز روزهای تلخ اسفند و فروردین تکرار می‌شود. بنابراین همچنان باید «در خانه بمانیم» و «خانه امن‌ترین مکان است». قطعا در خانه ماندن یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌تواند موجب شکستن زنجیره شیوع بیماری کرونا باشد. ارتباطات کمتر و کاهش تردد، اصلی‌ترین وسیله برای پیشگیری از ابتلا به کرونا است.

چرا نباید سفر رفت؟
سفر رفتن یکی از اقدامات پرخطر مردم در این روزهاست؛ چرا که این ویروس تقریبا دو هفته در بدن مخفی مانده و شخص مبتلا از این موضوع خبر ندارد. بنابراین افراد بدون رعایت نکات بهداشتی و قرنطینه شدن، با لمس سطوح مختلف در همه اماکن عمومی می‌توانند منجر به شیوع گستره این ویروس در سطح کشور شوند. باید توجه داشت که هر شهر متناسب با جمعیت خودش، امکانات درمانی و بیمارستانی دارد. قطعا شهری مانند تهران، با توجه به جمعیت بالا، بیمارستان‌های بیشتر و امکان سرویس‌دهی به افراد بیشتری در مقایسه با شهرستان‌های کوچک دارد. هنگامی‌که گروه زیادی از مردم در شرایطی بحرانی به شهرهای کوچک سفر می‌کنند، در واقع موجب می‌شوند تا مردم محلی از دسترسی به خدمات درمانی بموقع و کافی محروم شوند. در روزهای ابتدایی امسال، کنترل ورودی شهر‌ها و جلوگیری از رفت‌وآمد افراد غیربومی به داخل شهر‌ها و توصیه‌های مکرر وزارت بهداشت برای فرهنگ‌سازی در این مورد، از جمله اقدامات مسئولان بود اما بازهم برخی مردم این موضوع را جدی نگرفته و در شهر‌های بزرگ و به‌خصوص گیلان و مازندران، وضعیت را بحرانی کردند، نبود امکانات تخصصی بین راه در صورت مبتلا شدن افراد به ویروس کرونا، از جمله خطراتی بوده و هست که در طول سفر افراد را تهدید می‌کند. این در حالی است که مسافران ممکن است مبتلا بوده و در مکان‌های عمومی باعث انتقال این ویروس به افراد دیگر شوند. بی‌تردید شهر‌های گیلان و مازندران  به دلیل حضور مسافران و کمبود امکانات تخصصی و بیمارستان‌ها برای مراقبت از افراد مبتلا، دچار وضعیت سختی خواهند شد.

خستگی مضاعف کادر درمان با انجام سفرهای غیرضروری
از طرفی امروز پرستاران و کادر درمانی همانند رزمندگان دوران دفاع مقدس در خط مقدم جبهه جنگ با ویروس کرونا قرار دارند و علاوه بر تحمل درد هموطنان، داغ همکاران و دوستانشان که در این مدت در راه مداوای بیماران کرونایی جان خود را از دست داده‌اند بر دلشان سنگینی می‌کند. آن‌ها حتی فرصتی برای عزاداری برای کسانی که سال‌ها در کنارشان کار کرده، نداشته‌اند و بیش از ظرفیت و توان خود در این مدت کار کرده‌اند. همچنین بسیاری از استان‌ها در حوزه زیرساخت‌ها و تجهیزات بهداشتی و درمانی کمبودهای فراوانی دارند و تجهیزات موجود نمی‌تواند نیازهای مردم استان خودشان را پاسخ دهد و اگر عده‌ای از هموطنان این ویروس را به شوخی گرفته و راهی سفر شوند، فشار مضاعفی به حوزه بهداشت و درمان و همچنین کادر درمانی و پرستاری وارد می‌شود. 

آخرین آمار مبتلایان و قربانیان
موضوع دیگر، آمارهای نگران‌کننده‌ای است که همچنان از روند صعودی بیماری حکایت دارد وگزارش‌ها حاکی از آن است که آمار مراجعه به اورژانس در برخی استان‌ها افزایش یافته است. کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت  روز گذشته در ارتباط تصویری ضمن ارائه تازه‌ترین آمار کرونا در کشور اعلام کرده است: در شبانه‌روز گذشته شاهد شناسایی دو هزار و ۳۴۶ مورد جدید کرونا در کشور بوده‌ایم که بر همین اساس، آمار تعداد مبتلایان به ۱۲۶ هزار و ۹۴۹ نفر رسیده و تاکنون ۷ هزار و ۱۸۳ نفر از بیماران مبتلا به کرونا در کشور، جان خود را از دست داده‌اند.این آمارها نشان می‌دهد که برداشتن محدودیت‌ها مسیر را برای نفوذ کرونا باز کرده و بسیاری از شهروندان با برداشتن ترس و رعایت نکردن نکات بهداشتی بدون احتیاط به امور عادی خویش مشغول هستند در حالی که کرونا همچنان وجود دارد و قربانی می‌گیرد.علاوه بر ترددها و تجمع‌ها در داخل شهرها، جاده‌ها نیز با ترافیک شدیدی روبه‌رو است. از طرفی سطح هشدارها و حساس سازی جامعه از سوی مسئولان در ارتباط با خطرات بیماری کرونا کاهش یافته و این خود می‌تواند دلیلی برای عادی شدن شرایط نزد برخی از شهروندان باشد در حالی که شرایط عادی نیست. تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها، کسب‌وکارها و بسیاری از اماکن و اصناف شرایط نامساعدی برای اغلب مردم به‌خصوص کسبه و بازاریان به وجود آورده بود و از این‌رو دولت شرایط را به‌شرط رعایت طرح فاصله‌گذاری هوشمند اجرایی کرد که در صورت رعایت این طرح، امیدی به قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا بود اما این طرح به دلیل همراهی نکردن بخشی از جامعه به‌صورت کامل اجرا نشد و اکنون معابر عمومی مملو از جمعیت است و برخی از اماکن دولتی مانند بانک‌ها، ادارات و همچنین دفاتر پیشخوان با ازدحام روبه‌رو است. قطع زنجیره انتقال یکی از راهکارهای کاهش ابتلا به ویروس کرونا است و تا زمانی که مردم در خیابان‌ها و اماکن عمومی حضور بی‌احتیاطانه‌ای داشته باشند و فاصله‌گذاری و مسائل بهداشتی را رعایت نکنند زنجیره انتقال نه‌تنها قطع نمی‌شود بلکه ویروس کووید ۱۹ به‌سرعت سرایت و منتقل می‌شود و حال در کنار همه این موارد، برخی تصمیم گرفته‌اند، به سفر بروند و هرچه مقامات بهداشتی و کادر درمان تا به اینجا رشته‌اند را پنبه کنند. 

توصیه مسئولان: سفر بی سفر
با این حال مسئولان همچنان به شهروندان توصیه می‌کنند که قید سفرها را بزنند. ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت گفت: تعطیلات پیش رو طولانی است، مردم هم‌مقداری از شرایط کرونا خسته شدند و تمایل دارند که به سفر بروند، اما ما درخواست‌مان از مردم به حداقل رساندن سفرهاست. خود فعل سفر در مورد انتقال ویروس خطرناک است و موجب افزایش تماس اجتماعی و کاهش فاصله‌گذاری اجتماعی می‌شود، باید توجه داشت افراد یا با وسایل عمومی مانند هواپیما، قطار و اتوبوس سفر می‌کنند یا با ماشین شخصی که در این صورت بین راه توقف دارند. در عین حال در سفر از اماکن عمومی مانند پمپ‌بنزین، نمازخانه و دستشویی استفاده می‌کنیم که همه این موارد احتمال انتقال ویروس را بالا می‌برد. در افراد مسن به یک نوع و در افراد جوان به نوع دیگری سفر احتمال ناقل شدن را بالا می‌برد. اگر افراد در مقصد در جای عمومی مثل هتل‌ها، مراکز بوم‌گردی و خانه‌هایی که اجاره داده می‌شود، توقف کنند، خطر انتقال ویروس بالا می‌رود و روش‌هایی مانند چادر زدن در فضا‌های پارک و عمومی فاجعه و مضر است. بعید می‌دانیم که استانداران و فرمانداران چنین امکاناتی را فراهم کنند. شاید کم‌خطرترین حالت سفر این باشد که برخی افراد که ویلا یا باغی دارند و بین راه هم توقف نمی‌کنند و جای دیگری نمی‌روند به سفر بروند که این اقدام هم دو خطر دارد؛ یکی اینکه ممکن است افراد از جا‌های کمتر آلوده به جا‌های آلوده‌تر روند و ویروس را برگردانند یا ممکن است افراد  از مناطق آلوده به مناطق کمتر آلوده روند.سعید نمکی، وزیر بهداشت گفت: با توجه به تعطیلات پیش روی عید فطر، از مردم می‌خواهیم در این ایام از سفر خودداری کنند.

وضعیت قرمز  در خوزستان و  افزایش شمار مبتلایان  در سیستان

از سوی دیگر در برخی استان‌ها از جمله سیستان و بلوچستان، کرونا روند صعودی طی کرده و در حال نزدیک شدن به وضعیت قرمز است. رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر در این رابطه گفته است: مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان این روزها دمای بالای ۳۵ درجه را تجربه می‌کنند اما طبق آمار همچنان شاهد افزایش تعداد مبتلایان به بیماری کرونا در این منطقه هستیم.
برخی از هم استانی‌ها با عدم صیانت از سلامت خود و همنوعان خود وضعیت سیستان و بلوچستان را به نقطه قرمز و فوق بحرانی نزدیک می‌کنند که باید تدابیر لازم برای کنترل این رفتارها انجام شود. از سوی دیگر وضعیت خوزستان همچنان قرمز است.
 هرمزگان هم وضعیت نگران‌کننده‌ای دارد. رئیس دانشگاه علوم پزشکی این استان هشدار داده، در صورتی که روند افزایشی ابتلا به کرونا ادامه یابد، مردم منتظر اعمال محدودیت‌های سفر و اعمال قرنطینه‌های سختگیرانه باشند. حسین فرشیدی، علت اصلی افزایش بیماری کرونا به‌ویژه در بندرعباس را حجم بالای جمعیت و رعایت نکردن فاصله فیزیکی در مکان‌های شلوغ دانسته است.