|محمدکاظم انبارلويي| 
اهتمام امام(ره) و رهبري به امر «جمهوريت» اگر بيشتر از اسلاميت نظام نباشد، کمتر نيست. ۴۱ سال پيش که بساط سلطنت با رأي قاطع ملت به جمهوري اسلامي برداشته شد، حيات تازه‌اي در ساحات سياست، اقتصاد، فرهنگ و فضاي اجتماعي کشور پديد آمد. پرچم جمهوريت زمان رضاخان هم توسط انگليسي‌ها برافراشته شد، اما شهيد مدرس به دليل اين که انگليسي‌ها مي‌خواستند سلطنت رضاخان را در جمهوريت بازتوليد کنند، با آن مخالفت کرد. جمهوريت يک نسخه سياسي نيست که از سفارت آمريکا يا انگليس براي اداره جوامع تجويز شود. بايد ريشه در خاستگاه سياسي مردم داشته باشد. ملت ما در راهپيمايي‌هاي عظيم سال‌هاي ۵۶ و ۵۷ با بصيرتي که در مکتب سياسي امام(ره) پيدا کرده بودند، به سمت و سوي برپايي جمهوري اسلامي حرکت کردند و براي به دست آوردن آن از جان و مال خود مايه گذاشتند و دهها شهيد تقديم انقلاب کردند.
جمهوريت يعني حرکت به سوي حکومت مردم، يعني مردم خود تعيين‌ کنند چه مي‌خواهند و چطور مي‌توانند به آن دست يابند. جمهوريت يعني اداره کشور براساس اراده مردم. ملتي که به آزادي و استقلال خود مي‌انديشد، بدون شناخت مباني جمهوريت و کارکرد آن در اداره نظامات خود نمي‌تواند به آن برسد.
امام(ره) به نظارت مردم به امر حکومت و قدرت، فوق‌العاده اهميت مي‌داد و مي‌فرمود: «ملت اگر نظارت نکند در امور دولت و مجلس و بسپارند دست اين‌ها و بروند مشغول کارهاي خودشان بشوند، ممکن است يک وقتي به تباهي بکشد و ملت بايد ناظر باشد به اموري که در دولت مي‌گذرد.»(۱)
و نيز مي‌فرمود: «چند روز ديگر انتخابات است… همه ما مسئول هستيم. همه بايد مردم را دعوت کنيم به اين که در انتخابات… بي‌تفاوت نباشند.»(۲)
و نيز تأکيد مي‌فرمودند: «ما مکلفيم به اين امور دخالت کنيم، همانطور که پيامبر اکرم(ص) مي‌کرد…(۳)
 و در جاي ديگر فرمودند: «مردم در انتخابات موظف هستند، موظف شرعي…»(۴) و «سرنوشت مردم دست خودشان است. انتخابات براي تحصيل سرنوشت مردم است.»(۵)
مفهوم و مصداق يک نظام مردم‌سالار اين است که مردم، مستقيم و غيرمستقيم حاکمان خود را در قواي کشور به‌ويژه در مجلس، قانون‌گذاري و قوه مجريه تعيين کنند.
 هيچ راهي جز انتخابات آزاد براي رسيدن به اين هدف عالي نيست. مردم بايد مسئوليت حسن و قبح انتخاب خود را بپذيرند. اين انتخاب بايد فارغ از مداخله سياسي اجانب باشد تا به نتيجه مطلوب که همانا حفظ منافع ملي است، برسد.
​​​​​​​کساني که دشمن استقلال و آزادي ملت هستند، نبايد به پارلمان جمهوري اسلامي راه پيدا کنند. کساني که دست کج دارند و به دنبال پر کردن جيب خود و خاندان خود هستند، نبايد کرسي‌هاي مجلس را اشغال کنند. کساني که به نواميس مردم نظر سوء دارند و سابقه اخلاقي درست و درماني ندارند، شايستگي اشغال صندلي‌هاي مجلس را ندارند. به همين دليل قانون به مراجع چهارگانه مأموريت داده با اظهارنظر صريح، اين افراد قبل از اينکه در فرآيند رأي‌گيري قرار گيرند، از حق انتخاب شدن محروم شوند. اکنون کساني که در راديو آمريکا و راديو BBC گاهي با مردم صحبت مي‌کنند، يک وقتي به دليل غفلت مسئولين اجرايي و نظارت بر انتخابات به مجلس راه يافتند و آن‌ها ننگ پناهندگي سياسي را بر چهره خود دارند. دشمنان اسلام در استقرار جمهوريت نظام از طريق نفوذ، اخلال مي‌کنند، بايد از طرق قانوني جلوي اين اخلال گرفته شود.
حلقه رابط مردم و حاکميت در همه نظام‌هاي مردم‌سالار، احزاب سياسي و رجال سياسي هستند. حزب از لوازم اصلي مردم‌سالاري و پيش‌شرط اوليه آن محسوب مي‌شود. حزب و ظهور رجال سياسي و مذهبي‌،‌زاده دموکراسي است، نه ابزاري براي تعميم دموکراسي و مشارکت. احزاب در نظام‌هاي مردم‌سالار، ابزار «نقد» و «نظارت» بر قدرت محسوب مي‌شوند.
تحزب با توسعه، پيوند وثيق دارد. عناصر و  مؤلفه‌هاي حزب در چهار محور «تکثرگرايي»، «رقابت سياسي»، «مشارکت سياسي»، «انتخابات» و «حق رأي» خود را نشان مي‌دهد. مردم مي‌توانند از طريق احزاب يا خود به تنهايي در استحکام و قوام «جمهوريت» نقش ايفا کنند. «بدعملي»، «بدقولي»، «ناکارآمدي» و يا « بي‌کفايتي» منتخبين نبايد مردم را از فلسفه و فوايد وجودي جمهوريت پشيمان کند.
راهي جز «انتخابات» و استفاده از «حق رأي» براي تعيين سرنوشت ملت و پيشرفت کشور وجود ندارد. دشمنان انقلاب براي مقابله با مردم از ابتدا راهبرد خود را روي «نه به انتخابات» براي زير سؤال بردن مشروعيت مردمي جمهوري اسلامي تنظيم کردند. وقتي ديدند اين راهبرد مثمرثمر نيست، بنا را گذاشتند روي مداخله در امر انتخابات و حمايت از يک ضلع ناکارآمد و نابلد، با ادعاهاي غيرواقعي تا جريان اصلي براي حل مشکلات به قدرت نرسد.
آن‌ها با اين راهبرد، طمع برخي سياستمداران براي رسيدن به قدرت  را تحريک کردند. بخشي از مشکلات کشور ناشي از اين راهبرد دشمن در مقابله با جمهوريت نظام است. انتخابات مجلس در پيش است. مردم بابصيرت بايد منتخبين خود را به مجلس بفرستند. قهر با صندوق رأي و نيز فريب رسانه‌هاي اهريمني دشمن در حمايت از برخي يا ضلعي از اضلاع رقابت، مشکل آن‌ها را حل نمي‌کند، بلکه بر آن مي‌افزايد.
مجلس قوي و کارآمد با کادرهاي برجسته علمي و با کارنامه عملي مي‌تواند در رأس امور باشد و دولت را در مسير توسعه و پيشرفت کشور هدايت کند. قوام جمهوريت مي‌تواند متضمن حفظ اسلام در کشور نيز باشد و آنان که با نظارت استصوابي شوراي نگهبان مخالفند، مي‌خواهند افراد ضعيف، وابسته، واداده، ترسو، آلوده به غارت بيت‌المال و دشمن جمهوريت و اسلاميت نظام به مجلس راه يابند تا راه را بر سلطه اجانب و بازگشت ديکتاتورها به کشور باز کنند. کسي که صلاحيت او در خدمت به مردم احراز نشده، نمي‌تواند به نهادهاي انتخاباتي راه يابد. منشأ اصلي مشکلات مردم نفوذ همين جماعت در حوزه تقنين و اجراست. براي صيانت از منافع ملي و رفاه مردم، بايد قدري به تحکيم پايه‌‌هاي جمهوريت بينديشيم.
پي‌نوشت‌ها:
(۱) صحيفه نور، جلد ۱۵، ص ۵۸ و ۵۹، مورخ ۱۰/۴/۱۳۶۶
(۲) صحيفه نور، جلد ۱۵، صفحه ۶۰ و ۵۸
(۳) همان
(۴) همان ج ۱۸ ص ۱۳۶
(۵) همان ج ۱۸ ص ۲۴۵